Ίσως περισσότερο από οποιοδήποτε από τα έργα ζωγραφικής του Munch, τα κορίτσια στη γέφυρα έχουν κερδίσει ένα ευρύ φάσμα δικαιολογημένης διασημότητας. Το θέμα αυτό κέντρισε και διατήρησε το ενδιαφέρον του Munch μέσω πολλών εκδοχών σε χρώμα και εκτύπωση, από τα τελευταία χρόνια του δέκατου ένατου αιώνα μέχρι το βαθύ γήρας του.
Παρά την ποιητική του υφή, ο πίνακας με τα κορίτσια στη γέφυρα είναι μια κυριολεκτική αποτύπωση μιας σκηνής στο Aasgaardstrand. Τώρα, έναν αιώνας μετά την αρχική σύλληψή του, ο επισκέπτης σε αυτό το σημείο στο Φόρδο του Όσλο θα βρει ουσιαστικά αμετάβλητη την επιμήκη προβλήτα που συνεχίζει σε έναν ανοδικά κεκλιμένο δρόμο, την καμπυλότητα της αμμώδους ακρογιαλιάς διασκορπισμένη με πράσινα μπαλώματα και το παλιό σπίτι που περιβάλλεται το καλοκαίρι με το φύλλωμα και επισκιάστηκε από τα τρία τριανταφυλλιές που έχουν αναπτυχθεί συχνά και έχουν μεγαλώσει μαζί σαν να μοιράζονται ένα κοινό στέμμα. Περιβαλλόμενο από ένα λευκό ξύλινο φράχτη, όλα αυτά τα χαρακτηριστικά είναι κυριολεκτικά αληθινά, όχι ποιητικά φανταχτερά. Για να τα αντικατοπτρίσει, ο Munch γύρισε την πλάτη του σε ένα γραφικό μικρό λιμάνι στην αόρατη πλευρά της γέφυρας, γεμάτο με μικρά σκάφη και όλες τις πανανθρώπινες παγίδες της απόλαυσης κυνηγού μοτίβου. Αφού επέλεξε το θέμα του με προσοχή, το συνέδεσε προσεκτικά. Χωρίς να παρεμποδίζει τη μεταστοιχείωση από το μοντέλο στην τυπική αναλογία, η επιλεγμένη σκηνή, αντίθετα, οδήγησε τον καλλιτέχνη στην τέλεια λύση.
Ο Munch δεν έδειξε ποτέ πιο πειστικά την ικανότητά του να επιτύχει ταυτόχρονη χωριστικότητα και ολότητα. Το δέντρο, ενώ είναι εύκολα αναγνωρίσιμο και ορατό, δημιουργεί ένα αρθρωτό σκελετό φυσικής ανάπτυξης με τα μπαλώματα του γρασιδιού τα οποία, μαζί, στέκονται σε αντίθεση με τα ανθρωπογενή στοιχεία – το σπίτι, το φράχτη και τη γέφυρα. Η πολυφωνική αντίθεση μεταξύ αυτών των τμημάτων και η τελική τους ανάλυση σε μια αρμονική εικονογραφική επιφάνεια επιτυγχάνεται εξαιρετικά.
Ο θεατής αυτής της εικόνας μπορεί να έρθει αντιμέτωπος με ένα αίσθημα αλλοτρίωσης και ίσως και με φόβο, επειδή είναι το θέαμα του είναι αφόρητο και μιλάει με αινίγματα. Θα μπορούσαμε φυσικά να το περιγράψουμε με φιλικούς όρους. Αυτό που έχουμε είναι μια γέφυρα, στο δημοφιλές νορβηγικό θέρετρο του Aasgaardstrand στο Οσλοφινγκ.λ, όπως αναφέραμε παραπάνω. Τέσσερα κορίτσια στέκονται δίπλα στο κιγκλίδωμα, το ένα φέρει ένα φωτεινό και χαρούμενο κίτρινο άχυρο καπέλο. Είναι προφανώς το καλοκαίρι, το οποίο στη Νορβηγία είναι μια σύντομη σεζόν, αλλά αυτό που οι άνθρωποι απολαμβάνουν όλο και περισσότερο γι ‘αυτό.
Και όμως είναι δύσκολο να δημιουργήσει κανείς μια χαρούμενη διάθεση. Η σύνθεση και η παλέτα απλά δεν θα το επιτρέψουν. Η προβλήτα, ανυπομονούμενη ροζ και βαμμένη με κόκκινες και μπλε λωρίδες, οδηγεί σε στενή και σε απότομη προοπτική προς την ακτή. Τα δέντρα συναντιούνται ως μαύρα πράσινα επίπεδα σχήματα με συμπαγή σχήματα. Ο ουρανός είναι τυρκουάζ, το φεγγάρι κρέμεται χαμηλά πάνω από τον ορίζοντα και στο βαθύ, βαθύ νερό αντανακλάται το σκούρο-ιώδες στέμμα του μεγαλύτερου δέντρου. Όλα μαζί, δημιουργούν την εντύπωση μιας εξωπραγματικής, εφιαλτικής σκηνής. Τα κορίτσια στέκονται κοντά, σαν να αναζητούσαν προστασία πολύ κοντά τους. Στην πραγματικότητα μόνο με τα έντονα χρώματα των φορεμάτων τους μπορούμε να τα ξεχωρίσουμε.
Παρόλο που η σύνθεση βασίζεται στην τοπογραφική θέση του εξοχικού σπιτιού, τα έντονα χρώματα, οι σκιάχτες μορφές και η αινιγματική φύση των στοιχείων κάνουν την εικόνα να μοιάζει λιγότερο με την αναπαράσταση του εξωτερικού κόσμου παρά με την απεικόνιση ψυχολογικών καταστάσεων και διαδικασιών. Η τέχνη του ήταν πάντοτε καθορισμένη από το ενδιαφέρον του να δίνει ορατή μορφή στις συναισθηματικές καταστάσεις και τις οριακές ανθρώπινες καταστάσεις, ένα ενδιαφέρον που είναι επίσης εμφανές στα πολυάριθμα πορτρέτα του.
Ο πίναμε αυτός του Edvard Munch,, ένας καμβάς του 1902 που συλλαμβάνει όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ιδιοφυΐας του νορβηγικού κυρίου – το τολμηρό χρώμα, την απότομη προοπτική, την ελικοειδή γραμμή και, φυσικά, την υπαρξιακή άγχος. Είναι δύσκολο να υπερεκτιμήσουμε τον αντίκτυπο του Munch στις καλλιτεχνικές εξελίξεις του 20ου αιώνα. Πράγματι το χέρι του μπορεί να δει στον εξπρεσιονισμό, τον φωβισμό και ακόμη και την ποπ τέχνη.
Ζωγραφίστηκε κατά τη διάρκεια μιας από τις πιο ταραχώδεις περιόδους της ζωής του. Η εικόνα μιας ομάδας νεαρών γυναικών, μιας γεμάτης μυστήριας μάζας ανάμεσα σε δύο σημεία της γης, αντηχεί με εκρηκτική τάση. Όπως και ο van Gogh και ο Gauguin μπροστά του και οι εξπρεσιονιστές μετά από αυτόν, ο Munch συχνά χρησιμοποιεί χρώμα όχι για νατουραλιστική περιγραφή αλλά για να μεταφέρει την αυθεντικότητα του συναισθήματος. Κατανόηση του κόσμου ως χώρου διέγερσης και άγχους, ο Munch κάνει αυτό το όραμα πραγματικότητα. Οι συναισθηματικές καταστάσεις που αφορούν τον Munch είναι συχνά αποδιοργανωτικές – άγχος, ζήλια – αλλά γνωρίζει και πιο ήσυχες διαθέσεις, όπως η μελαγχολία και η μοναξιά.
“Δεν θα πρέπει να ζωγραφίζω εσωτερικούς χώρους και τους ανθρώπους που διαβάζουν, και τις γυναίκες που πλέκουν. Θα ζωγραφίσω ζωντανούς ανθρώπους που αναπνέουν και αισθάνονται και υποφέρουν και αγαπούν – θα ζωγραφίσω μια σειρά εικόνων αυτού του είδους. Οι άνθρωποι θα καταλάβουν την ιερότητα του και θα βγάλουν τα καπέλα τους σαν να ήταν στην εκκλησία ».
Edvard Munch
Στους πίνακες του Munch, οι στρεβλώσεις του τοπίου είναι υπενθυμίσεις ότι η αντίληψη μπορεί να μεταβληθεί από τη διάθεσήτου. Η απότομη προοπτική τραβά την προβλήτα στο επίπεδο της εικόνας, δημιουργώντας μια σύνδεση μεταξύ του θεατή και των κοριτσιών. Η ατμόσφαιρα της ζωγραφικής έχει περιγραφεί ως λυρική, μυστηριώδης, νοσταλγική, δυσοίωνη, ελεγτική, συγκλονιστική και τεταμένη. Πολλοί από τους πίνακες του Munch, όπως το The Sick Child , Starry Night και The Scream , είναι εικόνες προδοσίας και θλίψης, αλλά ο σκοτεινός τόνος των κοριτσιών στη Γέφυρα μπορεί να έχει τη λιγότερη σχέση με το θέμα παρά με το σκανδιναβικό γεωγραφικό πλάτος. Σε κάθε περίπτωση είναι ένας πίνακας που με κάθε εκδοχή του εξωτερικεύει όλα εκείνη που αντοπεοσωπεύει το καλοκαίρι. Άλλοτε την ξεγνοιασιά, άλλοτε τη μεγαγχολία, το μυστήριο και τα μαγικά ηλιοβασιλέμματα. Για αυτό τον αγαπάμε και για αυτό κάθε φορά που κοιτάμε μέσα του ταξιδεύουμε στα δικά μας καλοκαίρια.
Πηγές:https://www.edvardmunch.org/girls-on-the-bridge.jsp
https://www.wallraf.museum/en/collections/19th-century/masterpieces/edvard-munch-girls-on-a-pier-1905/the-highlight/
https://www.sothebys.com/en/articles/girls-on-the-bridge-munchs-moody-resonant-masterwork