«Αιολική Γη»: ένα ταξίδι επιστροφής στις ρίζες μας

Την περασμένη εβδομάδα είχαμε την χαρά να παρακολουθήσουμε στη σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη» του Εθνικού Θεάτρου REX μία από τις πιο πολυαναμενόμενες παράστασεις της φετινής θεατρικής σεζόν. Ο λόγος φυσικά για την «Αιολική Γη», το πολυαγαπημένο μυθιστόρημα του Ηλία Βενέζη, που φέτος διασκευάζεται θεατρικά σε σκηνοθεσία του Τάκη Τζαμαργιά.

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ

Η «Αιολική Γη» γη θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα, αν όχι το σημαντικότερο, έργο του Ηλία Βενέζη. Εκδόθηκε για πρώτη φορά στις 14 Δεκεμβρίου 1943, παρότι η συγγραφή του είχε αρχίσει γύρω στο 1938. Μέσω της πρωτοπρόσωπης αφήγησης ο Βενέζης μάς μεταφέρει με διάθεση νοσταλγική στις παιδικές του αναμνήσεις στις Κυδωνιές (σημερινό Αϊβαλί) της Μ. Ασίας και πιο συγκεκριμένο στον επίγειο παράδεισό του, τα βουνά Κιμιντένια. Ο συγγραφέας γεννήθηκε και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος των παιδικών του χρόνων σε αυτήν την περιοχή, έως το 1914, όταν άρχισαν οι πρώτοι διωγμοί του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Τότε ο ίδιος και η οικογένειά του έπεσαν θύματα του διωγμού.

«Η Αιολική Γη ξεπηδάει από τις ρίζες των δέντρων της Ανατολής, από τα βουνά της Μικρασίας που τα λένε Κιμιντένια και ταξιδεύει από το κτήμα του παππού και της γιαγιάς στα κύματα του Αιγαίου. Έτσι όπως ταξιδεύει και η ψυχή του μικρού Πέτρου, που παρέα με την αγαπημένη αδελφή του, την Άρτεμη, ακούει τις μυστικές φωνές της φύσης, τα καλέσματα των σπηλιών και των φαραγγιών και αφουγκράζεται τους ήχους της γης και του νερού. Κοντά στα τσακάλια, τα αγριογούρουνα, τις αρκούδες και τους αετούς ο Πέτρος θα γνωρίσει μαζί με τα παραμύθια της γιαγιάς, τα πρώτα σκιρτήματα του έρωτα. Θα γνωρίσει την τραχιά και άγρια φύση του τόπου και των ανθρώπων και θα μάθει για τους προγόνους του, που ξεχέρσωσαν την άγονη γη κάνοντάς τη ζωή και πεπρωμένο τους.

Το υποστατικό του παππού είναι ανοιχτό και φιλόξενο. Σαν ομηρικός βασιλιάς, φιλοξενεί τους περαστικούς κι εκείνοι σαν αντάλλαγμα για τη φιλοξενία αφηγούνται στην οικογένεια ιστορίες και παραμύθια από τον μαγικό κόσμο της Ανατολής. Αυτά τα παραμύθια, ντυμένα με ήχους, χρώματα και μυρωδιές θα είναι οι ανεξίτηλες μνήμες που θα συνοδεύουν τον νεαρό ήρωα για πάντα.» (από το σκηνοθετικό σημείωμα της παράστασης)

ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Το εγχείρημα της θεατρικής μεταφοράς ενός τέτοιου σπουδαίου μυθιστορήματος της ελληνικής λογοτεχνίας στέφθηκε με επιτυχία στην περίπτωση της παράστασης του Εθνικού Θεάτρου. Η θεατρική διασκευή συμπεριέλαβε καίριες ιστορίες και γεγονότα-σταθμούς από το μυθιστόρημα του Βενέζη. Έτσι, κατάφερε να διατηρήσει το ενδιαφέρον των θεατών, παρότι πρόκειται για μια αρκετή μεγάλη παράσταση, άνω των δύο ωρών. Η παράσταση χωρίζεται μάλιστα σε τρία μέρη: Στον «παράδεισο» όπου ο θεατής παρακολουθεί τα ανέμελα, χαρούμενα χρόνια του υποστατικού που μένει η οικογένεια του βασικού πρωταγωνιστή Πέτρου. Στο «τέλος της αθωότητας» όπου ο Πέτρος και οι αδελφές του ανακαλύπτουν τον έρωτα, το σκοτάδι, τις άγριες και σκληρές πτυχές της ζωής στα Κιμιντένια. Και στην «έξοδο» όπου ο πόλεμος έρχεται και ξεριζώνει την οικογένεια από την γη της.

Με την είσοδό μας στο θέατρο αμέσως θαυμάσαμε το εντυπωσιακό σκηνικό που αναπαριστούσε τα άγρια και τραχιά όρη της Μικρασίας και το υποστατικό του παππού του μικρού Πέτρου. Στη συνέχεια, ξεχωρίσαμε ακόμη και τους υπέροχους φωτισμούς σε έντονους τόνους του χρυσού και του πορτοκαλί που απέδιδαν τα ζεστά χρώματα του ήλιου της Ανατολής, καθώς και το ευφυές τέχνασμα του μικρού δέντρου που επανέρχεται κυκλικά στην παράσταση και συμβολίζει την επιθυμία των ανθρώπων να ριζώσουν στον τόπο τους και να συνδεθούν με το παρελθόν τους.

«Μα δε γράφονται έτσι, με ίσιες γραμμές οι μοίρες των ανθρώπων», όπως αναφωνεί ο μικρός Πέτρος. Έτσι, λοιπόν, μπροστά στα μάτια του θεατή ξετυλίγονται οι διαφορετικές ιστορίες πολλών ανθρώπων, αλλά και οι σκληρές μνήμες του ξεριζωμού από την πατρίδα. Μάλιστα πρόκειται για μια εξαιρετική συγκυρία, καθώς φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Μικρασιατική καταστροφή και τον ξεριζωμό των Ελλήνων. Η μουσική που συνοδεύει την παράσταση αξίζει ξεχωριστή μνεία, καθώς είναι εναρμονισμένη και με την ιστορία που θέλει να αφηγηθεί. Τα μουσικά κομμάτια, μερικά εκ των οποίων τα απολαύσαμε live επί σκηνής, φέρουν έναν αυθεντικό χαρακτήρα Ανατολής υπό τη συνοδεία και παραδοσιακών οργάνων.

Αυτό όμως που κυρίως ξεχωρίζει στη συγκεκριμένη παράσταση είναι η συνύπαρξη τόσων ταλαντούχων Ελλήνων ηθοποιών. Στον πρωταγωνιστικό ρόλο του Πέτρου συναντάμε τον βραβευμένο με Χορν ηθοποιό, Μιχάλη Συριόπουλο, τον οποίο και παρακολουθούμε αυτή την περίοδο στη νέα σειρά του MEGA «Σκοτεινή Θάλασσα», ενώ παράλληλα παραδίδει μαθήματα υποκριτικής στην Δραματική του Σχολή Generale Acting Studio. Το αγνό του βλέμμα, η φυσικότητα των παιδικών κινήσεών του, η αθωότητα και ο γνήσιος ενθουσιασμός που τον διακατέχουν καθώς ανακαλύπτει τον κόσμο συνθέτουν μια μοναδική και συγκινητική ερμηνεία που στηρίζει όλη την παράσταση και ξεχωρίζει μέσα στο λαμπρό καστ ηθοποιών. Ακόμη, το δίδυμο των Αλίκη Αλεξανδράκη και Θοδωρή Κατσαφάδου στους ρόλους της γιαγιάς και του παππού αντίστοιχα που είναι δεμένοι με τον τόπο τους μάς συγκινούν βαθιά, καθώς μας θυμίζουν όλες εκείνες τις ξεριζωμένες γενιές Ελλήνων. Εξαιρετικοί και οι υπόλοιποι ηθοποιοί, μεταξύ των οποίων ο υπέροχος Δημοσθένης Παπαδόπουλος στο ρόλο του Ιωσήφ, η Γαλήνη Χατζηπασχάλη στο ρόλο της Άρτεμης, αδερφής και συνοδοιπόρου ζωής του Πέτρου, η Χαρά-Μάτα Γιαννάτου στο ρόλο της Ντόρις, ο Μάξιμος Μουμούρης στο ρόλο του Αντώνη Παγίδα, η Κλεοπάτρα Μάρκου και η Βικτώρια Φώτα στους ρόλους της Ανθίππης και της Αγάπης αντίστοιχα κ.ά.

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

Συνολικά, η παράσταση της «Αιολικής Γης» μπορεί να νοηματοδοτηθεί ποικιλοτρόπως από τον θεατή. Πρόκειται για ένα ταξίδι αναπόλησης της χαμένης αθωότητας και επιστροφής στις ρίζες μας, όπως και αν εμείς τις ορίζουμε. Στο νου μας ήρθε ένας στίχος του Παλαιστίνιου ποιητή Μαχμούτ Νταρουίς («Ένα τραγούδι για τη Γάζα»): «Σ’ αυτή τη γη έχουμε ό, τι δίνει αξία στη ζωή μας». Αυτό ακριβώς μάς υπενθυμίζει και η «Αιολική Γη», πως πατρίδα ονομάζεται ό,τι πολυτιμότερο έχουμε στην ζωή μας· οι άνθρωποί μας και οι μνήμες του τόπου μας.

Σας προτρέπουμε να την παρακολουθήσετε!

Η γιαγιά μας κουράστηκε. θέλει να γείρει το κεφάλι της
στα στήθια του παππού, που έχει καρφωμένα πίσω τα μάτια του μπας
και ξεχωρίσει τίποτα από τη στεριά, τίποτα απ τα Κιμιντένια.
Μα πια δε φαίνεται τίποτα.

Η νύχτα ρούφηξε μέσα της τα σχήματα και τους όγκους.
Η γιαγιά γέρνει το κεφάλι της να το ακουμπήσει στα στήθια
που την προστατεύσανε όλες τις μέρες της ζωής της.

Κάτι την μποδίζει και δεν μπορεί να βρει το κεφάλι ησυχία:
Σαν ένας βόλος να είναι κάτω από το πουκάμισο του γέροντα.

-Τι είναι αυτό εδώ; Ρωτά σχεδόν αδιάφορα.
Ο παππούς φέρνει το χέρι του. Το χώνει κάτω από το ρούχο,
βρίσκει το μικρό ξένο σώμα που ακουμπά στο κορμί του
και που ακούει τους χτύπους της καρδιάς του.

-Τι είναι;
-Δεν είναι τίποτα, λέει δειλά ο παππούς σαν παιδί που έφταιξε.
Δεν είναι τίποτα. Λίγο χώμα είναι.
-Χώμα!

Ναι, λίγο χώμα από τη γη τους για να φυτέψουν ένα βασιλικό,
της λέει στον ξένο τόπο που πάνε. Για να θυμούνται.
Αργά τα δάχτυλα του γέροντα ανοίγουν το μαντίλι
όπου είναι φυλαγμένο το χώμα.
Ψάχνουν κει μέσα, ψάχνουν και τα δάχτυλα της γιαγιάς,
σα να το χαϊδεύουν.

Τα μάτια τους δακρυσμένα, στέκουν εκεί.
-Δεν είναι τίποτα λέω. Λίγο χώμα.
Γη, Αιολική Γη, Γη του τόπου μου.”

― Ηλίας Βενέζης, Αιολική γη, πρώτη έκδοση 1943

Θέατρο 2020: 5 παραστάσεις– σταθμοί σε μια δύσκολη χρονιά για την θεατρική τέχνη

Το 2020 έρχεται σιγά-σιγά στο τέλος του. Μια δύσκολη χρονιά για όλους πόσω μάλλον για τον χώρο του πολιτισμού. Εν μέσω πανδημίας ίσως η τέχνη που επλήγη περισσότερο από κάθε άλλη ήταν το θέατρο. Για μήνες τα θέατρα στην Ελλάδα αλλά και στις περισσότερες χώρες κατέβασαν αυλαίες και σε αυτή την κατάσταση παραμένουν ως και σήμερα χωρίς κανείς να γνωρίζει πώς θα είναι το θεατρικό τοπίο μόλις αυτά ανοίξουν. Στο πλαίσιο αυτό νέες εναλλακτικές, όπως το “θέατρο από το σπίτι” ή το “τηλε-θέατρο” εμφανίστηκαν και απέκτησαν όλο και μεγαλύτερη αποδοχή, παρόλο που το θέατρο για να υπάρξει έχει ανάγκη το ζωντανό κοινό και την ζωντανή σχέση του ηθοποιού με τον κόσμο που δεν μπορεί επ’ ουδενί να αντικατασταθεί.

Με αισιόδοξη λοιπόν ματιά για τον νέο χρόνο και το μέλλον της θεατρικής τέχνης, θυμηθήκαμε και συγκεντρώσαμε τις αγαπημένες μας παραστάσεις που παρακολουθήσαμε μέσα στο 2020 αναπολώντας τις όμορφες θεατρικά μαγικές στιγμές που αυτές μας χάρισαν. Τις παραστάσεις αυτές θα θέλαμε να τιμήσουμε με το σημερινό μας άρθρο. Απολαύστε τες παρακάτω!

Πέρσαι, Αισχύλου (Φεστιβάλ Επιδαύρου 2020)

Είχαμε την τύχη φέτος πάρα τις δύσκολες υγειονομικές συνθήκες είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε στο θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου και στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου του Πέρσες από το Εθνικό Θέατρο  σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Λιγνάδη.

Ένα κείμενο εξαιρετικό σε απόδοση του Θ.Κ. Στεφανόπουλου αναδείκνυε την συνέχεια της ελληνικής γλώσσας και την μαγεία της. Το μέτρο, ο ρυθμός, οι λέξεις συνέθεταν μια υπέροχη ατμόσφαιρα ώστε να ξεδιπλωθεί πάνω του το ταλέντο των συντελεστών της παράστασης. Ένα έργο διαχρονικό που αποτελεί ξεκάθαρη απόδειξη πως το θέατρο είναι παντός καιρού και αποτελεί μια ανάγκη πανανθρώπινη που διαπερνά τον χώρο και τον χρόνο, τους Αρχαίους και τους Νεοέλληνες, εμάς και τους Πέρσες. Είναι μια τραγωδία οικουμενική, αντιπολεμική και μια μοναδική εμπειρία θεάματος. Οι Αργύρης Πανταζάρας, Αργύρης Ξάφης, Νίκος Καραθάνος, Λυδία Κονιόρδου ήταν εξαιρετικοί στους ρόλους τους και μάς χάρισαν καθηλωτικές ερμηνείες. Διαβάστε ολόκληρο το αφιέρωμά μας στην παράσταση εδώ.

Chicago (Θέατρο Ολύμπια, Φεβρουάριος 2020)

Πάθη και φονικοί έρωτες, μουσική και ίντριγκες, σεξ και φυσικά χορός σ’ ένα από τα κορυφαία μιούζικαλ όλων των εποχών υπό την σκηνοθετική καθοδήγηση του Γιάννη Κακλέα. Το Chicago που παρακολουθήσαμε στο θέατρο Ολύμπια τον Φεβρουάριο του 2020 ήταν όλα όσα υποσχόταν και πολλά περισσότερα. Μια φαντασμαγορική παράσταση, ένα μιούζικαλ υπερπαραγωγή (πόσω μάλλον για τα ελληνικά δεδομένα) με πρωταγωνιστές τους Νάντια Μπουλέ, Μαρία Διακοπαναγιώτου, Αιμιλιανό Σταματάκη, Αργύρη Πανταζάρα, Μίνωα Θεοχάρη, Γιάννη Ποιμενίδη και Δάφνη Λαμπρόγιαννη.

Η ιστορία του έργου ξεκινά σε ένα νάιτ κλαμπ. Η φιλόδοξη νεαρή χορεύτρια Ρόξι Χαρτ φυλακίζεται για τη δολοφονία του εραστή της. Στη φυλακή γνωρίζει μια ντίβα του βαριετέ, τη Βέλμα Κέλι, η οποία είναι επίσης έγκλειστη για φόνο. Η ατίθαση Βέλμα γίνεται το ίνδαλμα της Ρόξι και, παίρνοντας το παράδειγμά της, συνεργάζεται με τον κυνικό δανδή μεγαλοδικηγόρο Μπίλι Φλιν. Με διάφορα τερτίπια στρέφει την προσοχή των μίντια πάνω της, ώστε να έχει την κοινή γνώμη με το μέρος της κι εντέλει να επιτύχει την αθώωσή της. Με έπαρση αλλά και ειρωνεία, ο γοητευτικός μεγαλοδικηγόρος Φλιν, που έχει βρει τον τρόπο να χειραγωγεί τους μάρτυρες, να ελέγχει τα μέσα και να μετατρέπει το δικαστήριο σε αρένα, τραγουδά: «Όλα είναι ένα τσίρκο, μωρό μου: αυτή η δίκη, η ίδια η σόου μπίζνες, ολόκληρος ο κόσμος είναι ένα θέαμα», αφήνοντας να βγει στην επιφάνεια με μοναδικό τρόπο το ηθικό δίδαγμα του έργου.

Τρίτο Στεφάνι (Θέατρο Παλλάς, Φθινόπωρο – Χειμώνας 2020)

Το Τρίτο Στεφάνι» του Κώστα Ταχτσή σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη  στο Θέατρο Παλλάς - Θέατρο - Χορός - Κοινωνικό έργο - σύγχρονο έργο -  elculture.gr

Μεστή, απαλλαγμένη από σκηνοθετικές ή αφηγηματικές αμετροέπειες η παράσταση του Παλλάς κέρδισε επάξια το χειροκρότημα των λίγων -λόγω Covid- θεατών. Ο χρονικός περιορισμός στη διάρκεια του έργου, αφού το διάλειμμα απαγορεύθηκε, μάλλον λειτούργησε θετικά. Η παράσταση προβλήθηκε διαδικτυακά από το Θέατρο Παλλάς τον Δεκέμβριο του 2020 με μεγάλη επιτυχία.

Το μυθιστόρημα του Κώστα Ταχτσή με όχημα τη ζωή δύο γυναικών, της Εκάβης και της Νίνας, διατρέχει ένα σημαντικό μέρος της ελληνικής ιστορίας του εικοστού αιώνα. Δεν πρόκειται για στείρο ηθογράφημα αλλά για ένα έργο που ρίχνοντας τον προβολέα στο άτομο, φωτίζει την κοινωνία των καίριων εκείνων ιστορικών στιγμών. Οι πολιτικοκοινωνικές ανακατατάξεις και τα απότοκα των πολέμων που ταλάνιζαν την Ελλάδα ενσωματώνονται στο έργο του κοσμογυρισμένου συγγραφέα, ο οποίος χρησιμοποιώντας πολλούς όρους της αγγλόφωνης πεζογραφίας, φτιάχνει ένα μυθιστόρημα με ελληνική πνοή και έντονα αυτοβιογραφικά στοιχεία. Θέματα όπως το οιδιπόδειο σύμπλεγμα, η ομοφυλοφιλία, η απιστία, η φτώχεια, ο πόλεμος κ.ά. σχολιάζονται από τον συγγραφέα με οξυδερκές χιούμορ χωρίς να προκαλούν δυσφορία. Ασφαλώς στο έργο επικρατούν οι αναδρομές στο παρελθόν και το μοντάζ.

Όπου χρειαζόταν εύθραυστη, εκεί που έπρεπε δυναμική και πάντα υπηρετώντας τις επιταγές του κειμένου η Μαρία Κίτσου αν και δεν έφερε κάτι από ταλαιπωρημένη Νίνα, αφού έλαμπε μέσα στο μεταξωτό φουστάνι της, ελίχθηκε καταπληκτικά ανάμεσα στις απαραίτητες συναισθηματικές εναλλαγές. Η Μαρία Καβογιάννη, από την άλλη, ανεπιτήδευτα άμεση και απόλυτα συμπαθής έπλασε μια Εκάβη περισσότερο θύμα και με μικρό μερίδιο ευθύνης στα δεινά της ζωής.

Ιστορία Χωρίς Όνομα (Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, Ιανουάριος 2020)

Ύστερα από την επιτυχημένη της πορεία στο Θέατρο Αριστοτέλειον στην Θεσσαλονίκη τον Δεκέμβριο του 2019, η παράσταση “Ιστορία Χωρίς Όνομα” σε σκηνοθεσία Κώστα Γάκη συνέχισε από τις 17 Ιανουαρίου 2020 τον θρίαμβό της στην Αθήνα, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, με συνεχόμενες sold out παραστάσεις. H υποδοχή της παράστασης ήταν διθυραμβική και στην καλοκαιρινή περιοδεία της στην Κύπρο.

Η παράσταση αφηγείται τον θυελλώδη έρωτα της Πηνελόπης Δέλτα και του Ίωνος Δραγούμη. Ίων Δραγούμης και Πηνελόπη Δέλτα. Μια ψυχή χωρισμένη σε δύο σώματα. Ένας θαμμένος πόνος που δεν εκτονώθηκε ποτέ. Δύο λυγμοί που συνορεύουν. Ο έρωτας και η πατρίδα. Μια ιστορία ηδονής και οδύνης. Ο εμβληματικός διπλωμάτης και η σπουδαία συγγραφέας σε μια νοερή ζωή επιθυμίας, ονείρων, υψηλών ιδανικών, υψηλών δεσμεύσεων, υψηλών οραμάτων.

Ο Τάσος Νούσιας ενσαρκώνει τον εμβληματικό και για πολλούς αμφιλεγόμενο διπλωμάτη, λόγιο και πολιτικό Ίωνα Δραγούμη. Η εξαιρετική Μπέτυ Λιβανού και η αποκαλυπτική Μαρία Παπαφωτίου μοιράζονται δύο διαφορετικές εποχές της σπουδαίας συγγραφέως και ιστορικής προσωπικότητας, Πηνελόπης Δέλτα. Στη διανομή του έργου προστέθηκε το 2020 και ο Νίκος Ορφανός, στον ρόλο του Στέφανου Δέλτα.

Ποντικοπαγίδα (Θέατρο Νέος Ακάδημος, Φθινόπωρο 2020)

Η ποντικοπαγίδα" της Αγκάθα Κρίστι σε σκηνοθεσία Κίρκης Καραλή στο θέατρο Νέος  Ακάδημος | Cat Is Art

Μια ακόμη παράσταση που παρακολουθήσαμε το 2020 και ξεχωρίσαμε λόγω και της αγάπης μας για το είδος του αστυνομικού και την βασίλισσα αυτού, Αγκάθα Κρίστι, ήταν και η “Ποντικοπαγίδα” στο Νέο Ακάδημο. H διάσημη συγγραφέας, όταν το έγραψε, δεν πίστευε ότι θα μπορούσε να αντέξει στη σκηνή για πάνω από 8 εβδομάδες. Όταν η ιστορία τη διέψευσε, απέδωσε την συνεχιζόμενη επιτυχία του έργου στο γεγονός πως υπάρχει «κάτι» στο κείμενο που αφορά κάθε θεατή προσωπικά.

Η υπόθεση του έργου εκτυλίσσεται σε μια απομονωμένη πανσιόν μιας επαρχίας, την ώρα που το χιόνι πέφτει πυκνό. Οκτώ ήρωες, που όλοι τους κρύβουν ένα μυστικό, βρίσκονται αντιμέτωποι με σκληρές αλήθειες και επικίνδυνα ψέματα. Ο φόβος τους κυκλώνει και ένας δολοφόνος βρίσκεται ανάμεσά τους. Μια ιστορία εκδίκησης με αιφνιδιαστικές ανατροπές, έξυπνα τεχνάσματα και μια ποντικοπαγίδα που περιμένει το επόμενο θύμα της!

Στη νέα προσαρμογή του έργου, σε σκηνοθεσία και δραματουργική επεξεργασία Κίρκης Καραλή, μια ομάδα οκτώ πρωταγωνιστών (Μαρία Κωνσταντάκη, Ερρίκος Λίτσης, Δανάη Λουκάκη, Ράνια Οικονομίδου, Σήφης Πολυζωίδης, Νίκος Πουρσανίδης, Μιχάλης Συριόπουλος, Αποστόλης Τότσικας), μεταφέρεται κάπου στις αρχές της δεκαετίας του ’90, προτού μπουν τα κινητά τηλέφωνα στις ζωές μας, σε μια πανσιόν της ελληνικής επαρχίας. Λατρέψαμε την νέα διασκευή του κλασικού και αγαπημένου μυθιστορήματος. Η ατμόσφαιρα ήταν υποβλητική και γεμάτη σασπένς, όπως αρμόζει άλλωστε σε έργα της Αγκάθα Κρίστι, και σε έκανε να αναζητείς αγωνιωδώς την αλήθεια. Πολύ δυνατές ερμηνείες από την πλειοψηφία των ηθοποιών, εκ των οποίων ξεχωρίσαμε για άλλη μια φορά την ερμηνεία του ταλαντούχου και βραβευμένου με Χορν νέου ηθοποιού, Μιχάλη Συριόπουλου.

ΠΗΓΕΣ: https://dromospoihshs.home.blog/2020/07/27/persesaisxylos/, https://www.efsyn.gr/nisides/anohyroti-poli/272578_theatro-meta-tin-pandimia, https://www.culturenow.gr/h-pontikopagida-tis-agkatha-kristi-ston-neo-akadimo/, https://www.culturenow.gr/kritiki-gia-to-trito-stefani-sto-theatro-pallas-enas-kosmos-poy-allazei/, https://www.culturenow.gr/istoria-xoris-onoma-gia-deyteri-xronia-sto-idryma-mixalis-kakogiannis/, https://www.athinorama.gr/theatre/article/chicago_miouzikal_uperparagogi_sto_olumpia-2538902.html

«Η Αρχή του Αρχιμήδη» ταράζει τα νερά στήνοντας στον τοίχο προκαταλήψεις

Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΜΗΔΗ | Skrow Theater
Από την θεατρική παράσταση στο Θέατρο Skrow (2018-2020)

Διαβάζοντας το θεατρικό έργο του βραβευμένου συγγραφέα Ζουζέπ Μαρία Μιρό, «Η Αρχή του Αρχιμήδη», αναρωτιόμαστε, όπως αναφέρει και η μεταφράστρια Μαρία Χατζηεμμανουήλ, «για το αν φτάσαμε στην εποχή που ο όχλος, στο όνομα της οποιασδήποτε «ασφάλειας», πραγματικής ή φανταστικής, εκτοπίζει και αντικαθιστά το σκεπτόμενο άτομο; Φτάσαμε στην εποχή του εκφασισμού των δημοκρατικών κοινωνιών μας;»

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Masterclass από τον βραβευμένο συγγραφέα και σκηνοθέτη Ζουζέπ Μαρία Μιρό |  clickatlife

Ο Ζουζέπ Μαρία Μιρό είναι απόφοιτος του τμήματος Σκηνοθεσίας και Δραματουργίας του Institut del Teatre (Ινστιτούτο Θεάτρου) της Βαρκελώνης και του τμήματος Δημοσιογραφίας του UAB (Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης). Έχει γράψει, μεταξύ άλλων, τα έργα Καπνός, Nerium Park, Η αρχή του Αρχιμήδη, Gang Bang και Η γυναίκα που έχανε όλα τα αεροπλάνα.

Έχει βραβευθεί πάνω από δέκα φορές για τα έργα του, ενώ έχει τιμηθεί δύο φορές και με το σπουδαίο Βραβείο Born. Τα έργα του έχουν ανέβει σε αρκετές χώρες, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται η Αργεντινή, το Μεξικό, η Αγγλία, η Ρωσία, η Κροατία, το Πουέρτο Ρίκο, η Ελλάδα και η Κύπρος, ενώ έχουν διαβαστεί υπό τη μορφή θεατρικού αναλογίου στην Ιταλία, στη Γαλλία (Παρίσι, Νορμανδία, Φεστιβάλ Mousson d’Eté και La Comédie Française), στη Ρωσία και στην Ελλάδα (4ο Ιβηροαμερικανικό Φεστιβάλ Θεατρικών Αναλογίων). Επιπλέον, έχει υπογράψει τη δραματουργική επεξεργασία πολλών έργων.

Επίσης, ο Μιρό έχει σκηνοθετήσει δικά του έργα, ενώ έχει διατελέσει βοηθός σκηνοθέτη δίπλα σε ονόματα όπως ο Ξαβιέ Αλμπερτί, ο Ξαβιέ Πουζολράς και η χορογράφος Ζερμάνα Σιβέρα. Από το 2013, είναι μέλος της επιτροπής ανάγνωσης του Εθνικού Θεάτρου της Καταλονίας (TNC).

«Η Αρχή του Αρχιμήδη»

Η αρχή του Αρχιμήδη, πληροφορίες για την παράσταση - Θέατρο - αθηνόραμα
Από την θεατρική παράσταση στο Θέατρο Skrow (2018-2020)

Ένας δάσκαλος κολύμβησης, ο Τζόρντι, που έχει αναλάβει τους Ιππόκαμπους, τους μικρότερους σε ηλικία επίδοξους κολυμβητές, έρχεται αντιμέτωπος με μια σοβαρή κατηγορία: πως στην προσπάθειά του να καθησυχάσει έναν μαθητή που φοβόταν να μπει στην πισίνα χωρίς σωσίβιο, τον φίλησε στο στόμα. Ένα κοριτσάκι λέει στη μαμά του ότι τον είδε να φιλάει στο στόμα ένα αγοράκι και η «είδηση» αναρτάται από τη μητέρα του κοριτσιού σε σελίδα των γονιών στο facebook με τη λασπολογία του ονόματος του προπονητή να παίρνει τεράστιες διαστάσεις. Τις καταγγελίες των γονιών μεταφέρει στον Τζόρντι η διευθύντρια του κολυμβητηρίου προσπαθώντας να ανιχνεύσει την αλήθεια. Ο ίδιος ισχυρίζεται πως όντως φίλησε το παιδί, αλλά στο μάγουλο, και η κίνησή του ήταν απλά μια τρυφερή κίνηση για να το ηρεμήσει. Καθώς η πλοκή εξελίσσεται, φωτίζονται όλες οι αντιμαχόμενες πλευρές, προβάλλονται όλες οι απόψεις, χωρίς να διαφαίνεται πού τελειώνει η αλήθεια και πού αρχίζει το ψέμα. Όλα είναι ρευστά και είναι θέμα οπτικής. Ο θεατής προβληματίζεται, ανασκαλεύει μέσα του όσα είδε και άκουσε και βγάζει τα συμπεράσματά του. 

Η εξιστόρηση των γεγονότων δεν ακολουθεί την αναμενόμενη χρονική ακολουθία και το στοιχείο αυτό προσφέρει ένταση, μυστήριο, αγωνία ανεβάζοντας την αδρεναλίνη με γεωμετρική πρόοδο στα ύψη καθώς το φινάλε πλησιάζει. Κάθε σκηνή διακόπτεται από σκοτάδι και έπειτα μια παιδική φωνούλα αναγγέλλει την ώρα ώστε να μπορέσεις να καταλάβεις αν η σκηνή που θα ακολουθήσει συνέβη λίγο νωρίτερα ή λίγο αργότερα. Αυτές οι χρονικές εναλλαγές διαμορφώνουν ουσιαστικά και το έδαφος για να κατανοήσεις, να σκεφτείς, να παρατηρήσεις τις λεπτομέρειες και να αποσαφηνίσεις τις καταστάσεις.

Θέατρο Skrow: «Η αρχή του Αρχιμήδη» ψάχνει την αλήθεια
Από την θεατρική παράσταση στο Θέατρο Skrow (2018-2020)

2018. Θέατρο Skrow. Η σκηνή στη μέση της αίθουσας. Αριστερά και δεξιά καθίσματα για τους θεατές. Δίνουν την εντύπωση εδράνων όπου οι ένορκοι παίρνουν τις θέσεις τους και είναι έτοιμοι να δουν, να ακούσουν και να βγάλουν ετυμηγορία. Αθώος ή ένοχος. Το σκηνικό, ένας χώρος αποδυτηρίων. Με φωριαμούς, παιχνίδια για το νερό, πίνακες ανακοινώσεων, σωσίβια, ένα φαρμακείο πρώτων βοηθειών. Ό,τι είναι απαραίτητο. Οι λάμπες φθορίου προσδίδουν μια ψυχρή νότα και παραπέμπουν σε μια ανακριτική ατμόσφαιρα. Τα φώτα σβήνουν και το σκοτάδι διαταράσσεται από τους ήχους των παφλασμών στην πισίνα και μια παιδική φωνούλα που λέει την ακριβή ώρα που ξεκινάει η υπόθεση του έργου. Και η ιστορία αρχίζει…

Η αρχή του Αρχιμήδη, πληροφορίες για την παράσταση - Θέατρο - αθηνόραμα
Από την θεατρική παράσταση στο Θέατρο Skrow (2018-2020)

Το λιτό σκηνικό διαδραματίζει εξίσου σημαίνοντα ρόλο στη συναρπαστική απόδοση του κειμένου. Αντιστρέφεται σε τακτά χρονικά διαστήματα και οι ηθοποιοί εμφανίζονται από την αντίθετη πλευρά από εκεί που τους άφησες την τελευταία φορά που παρακολούθησες το επίμαχο καρέ. Σαν να περιστρέφεται η σκηνή κατά 180 μοίρες. Και ουσιαστικά είναι σαν να βλέπεις την αντίθετη πλευρά της αλήθειας. Σαν να σου παρουσιάζεται η άλλη οπτική. Σαν να σε προκαλεί να δεις την άλλη όψη του νομίσματος. Επιπλέον, η σκηνογραφική δωρικότητα που χαρακτηρίζει το σκηνικό, προσφέρει τη δυνατότητα στους ηθοποιούς της παράστασης να προβάλλουν τις συναισθηματικές συγκρούσεις των ηρώων, να ξετυλίξουν την υποκριτική τους δεινότητα και να προκαλέσουν τον θεατή να ταυτιστεί με τους χαρακτήρες, να παθιαστεί, να νιώσει τον θυμό να τον κατακλύζει και να πάρει θέση.

Ετοιμάσου να βγεις από την βολή σου με την «Αρχή του Αρχιμήδη» στο Θέατρο  Skrow - Mix Grill: Μουσική, Συναυλίες, Θέατρο, Cinema (greek) 64855
Από την θεατρική παράσταση στο Θέατρο Skrow (2018-2020)

Ο ταλαντούχος και χαρισματικός Μιχάλης Συριόπουλος στο ρόλο του Τζόρντι πέτυχε το ακατόρθωτο: να σμιλεύσει τον Τζόρντι και να γίνει ένα με αυτόν. Να βυθιστεί στον ψυχισμό του και να αποδώσει κάθε αδρή λεπτομέρεια της προσωπικότητάς του και τη σταδιακή κατάρρευσή της καθώς οι αμφιβολίες για το πρόσωπό του θεριεύουν. Γέλιο και δάκρυ γίνονταν πηλός στα χέρια του καθώς μπορούσε να συγχρονίζει κινήσεις, εκφράσεις προσώπου, γλώσσα σώματος με απίστευτη ευελιξία και ευκολία προς χάριν των συναισθηματικών μεταπτώσεων του ήρωά του. Τον άφηνε να βουλιάξει στα απύθμενα νερά της κοινωνικής κατακραυγής και σπίλωσης και το επόμενο λεπτό τον τράβαγε έξω για να πάρει ανάσα, να μαζέψει τα κομμάτια του, να συνειδητοποιήσει αν έκανε κάτι λάθος. Η ερμηνεία του σε έκανε να ανατριχιάζεις, να κρατάς την αναπνοή σου, να περιμένεις άφωνος τι θα συμβεί το επόμενο δευτερόλεπτο. Με απόλυτη συναίσθηση των ορίων που δεν έπρεπε να περάσει, ο Μιχάλης Συριόπουλος απέδειξε πως ηθοποιός σημαίνει όντως φως.

«Αρχή του Αρχιμήδη» του Ζουζέπ Μαρία Μιρό, σε σκηνοθεσία Βασίλη Μαυρογεωργίου στο θέατρο Skrow
Από την θεατρική παράσταση στο Θέατρο Skrow (2018-2020)

Η Μαρία Φιλίνη ενσάρκωνε την διευθύντρια του κολυμβητηρίου, έναν ρόλο που παλεύει να διαχειριστεί τις αντιδράσεις των δύο αντιμαχόμενων πλευρών, να συμμεριστεί τις ανησυχίες τους, να προσπαθήσει να ξεχωρίσει την υπερβολή από την αλήθεια, να υπερασπιστεί τις αρχές της και τα πιστεύω της. Έναν ρόλο που απαιτεί αρτιότητα και μετρημένες αντιδράσεις, συγκεκριμένο ύφος, λιτή προσέγγιση. Και η Μαρία Φιλίνη το πέτυχε αποδομώντας την κατάλληλη στιγμή το σκληρό προσωπείο που φορά.

Roadartist in Athens: «Η αρχή του Αρχιμήδη», στο θέατρο Skrow
Από την θεατρική παράσταση στο Θέατρο Skrow (2018-2020)

Ο Άγγελος Μπούρας υποδύθηκε τον άλλο προπονητή του έργου, ενώ ο Σεραφείμ Ράδης τον πατέρα ενός μαθητή. Και οι δύο ήταν μετρημένοι στις ερμηνείες τους, δίνοντας την κατάλληλη ώθηση στην εξέλιξη της πλοκής και προσφέροντας δύο νόρμες ανθρώπων που σίγουρα έχεις συναντήσει στην καθημερινότητά σου. Χωρίς υπερβολές, διαχειρίζονταν σωστά τις λεπτές εκφάνσεις των ρόλων τους και πυροδοτούσαν τις εξελίξεις.

Skrow.theater | Tελευταίες παραστάσεις | Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΜΗΔΗ - Sin Radio
Από την θεατρική παράσταση στο Θέατρο Skrow (2018-2020)

«Η αρχή του Αρχιμήδη» είναι το δίχως άλλο ένα σύγχρονο έργο που κινείται με επιδεξιότητα πάνω στις διαχωριστικές γραμμές που καθορίζουν οι κοινωνικές συμβάσεις, τα στερεότυπα που υπάρχουν σε κάθε κοινωνία, οι ανασφάλειες και οι ενοχές των γονιών, η καταλυτική επίδραση των μέσων μαζικής ενημέρωσης και η απανταχού διαστρέβλωση κάθε είδους πληροφορίας στο διαδίκτυο, και όχι μόνο. Ο συγγραφέας του έργου, Ζουζέπ Μαρία Μιρό, δεν επιδιώκει να κουνήσει το δάχτυλο στον θεατή, ούτε να τον νουθετήσει. Κατορθώνει να ισορροπήσει με απόλυτη επιτυχία σε ένα τεντωμένο σκοινί πάνω από τα ευαίσθητα θέματα που αγγίζει η πένα του, χωρίς να παίρνει θέση. Και αυτό είναι ένα τεράστιο ατού που ο σκηνοθέτης Βασίλης Μαυρογεωργίου εκμεταλλεύτηκε δημιουργώντας μια εξαιρετική παράσταση, αυτή των θεατρικών σεζόν 2018-2020 στο θέατρο Skrow. Από εκείνες που νιώθεις να σε συστήνουν ξανά στη μαγεία του θεάτρου και που σε ακολουθούν για ώρες αφότου κλείσουν τα φώτα στη σκηνή. Αυτό ακριβώς νιώσαμε και εμείς, όταν παρακολουθήσαμε την παράσταση το Νοέμβριο του 2019.

Ο συγγραφέας δεν δίνει έτοιμες απαντήσεις στην «Η Αρχή του Αρχιμήδη», αλλά μας καλεί να πάρουμε θέσεις και να αναλογιστούμε σε τι είδους κοινωνία θέλουμε να ζούμε, αναδιατυπώνοντας μια σύγχρονη Αρχή του Αρχιμήδη: Κάθε σώμα που βυθίζεται στη λάσπη των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, χάνει από την ελευθερία του τόση, όση επιθυμεί η κοινή γνώμη που την εκτοπίζει.

Μιχάλης Συριόπουλος: «Αγαπώ το μέτρο και παλεύω γι' αυτό!» | Typosthes
Από την θεατρική παράσταση στο Θέατρο Skrow (2018-2020)

«Η Αρχή του Αρχιμήδη» είναι ένα άρτιο σύγχρονο έργο που μιλάει τη γλώσσα της σύγχρονης κοινωνίας, πάλλεται από τις αγωνίες της εποχής, στήνει στον τοίχο προκαταλήψεις και σου δίνει το ερέθισμα να σκεφτείς και να αποφασίσεις ποια είναι η δική σου αλήθεια.