Ετικέτα: Μικελάντζελο

Το υπέροχο άγαλμα του «Μωυσή», φιλοτεχνημένο το 1515, είναι ένα άριστο δείγμα των εκπληκτικών γλυπτικών δεξιοτήτων του Μιχαήλ Άγγελου (γνωστού και ως Μικελάντζελο). Παρόλο που έμεινε περισσότερο γνωστός για την οροφή της Καπέλα Σιστίνα, ο Μικελάντζελο ήταν κυρίως γλύπτης και μάλιστα τρανός, όπως αποδεικνύει και το αντικείμενο του σημερινού μας αφιερώματος!

Τι είναι ο «Δαβίδ» του Μιχαήλ-Άγγελου; Είναι ο «Γίγας», «ίl Gigante», όπως τον ονόμασαν αμέσως οι κάτοικοι της Φλωρεντίας. Αλλά πώς σκέφθηκε ο Μιχαήλ-Άγγελος ν’ αναστρέψει την πανάρχαια συμβολική σχέση του μικρόσωμου Δαβίδ προς τον γίγαντα Γολιάθ και να ορθώσει, όπως όρθωσε, τον Δαβίδ; Πολλοί -όχι τότε στη Φλωρεντία, όπου όλοι αρκέσθηκαν να θαυμάσουν το έργο, αλλά στην εποχή μας-παραξενεύθηκαν για το τόλμημα του νεαρού γλύπτη. Δεν θέλησαν να σκεφθούν ότι τον Δαβίδ, έτοιμο να ρίξει τη σφενδόνη και να νικήσει τον φοβερό γίγαντα Γολιάθ, τον είδε ο Μιχαήλ-Άγγελος όχι ως τον μικρόσωμο βοσκό αλλά ως το σύμβολο της ομορφιάς, της νεότητας και της νίκης. Η αποστολή που έθεσε στον εαυτό του ο γλύπτης δεν ήταν αφηγηματική και νατουραλιστική. Ήταν αποστολή εξιδανικευτικού ρεαλισμού.

Ελάχιστα γλυπτά σε όλο τον κόσμο είναι τόσο διάσημα όσο ο Δαβίδ του Μιχαήλ Αγγέλου, και να καταφέρετε ποτέ να το δείτε από κοντά, τότε θα καταλάβετε το γιατί. Το αριστούργημα της αναγεννησιακής περιόδου ολοκληρώθηκε το 1504, όταν ο Μιχαήλ Άγγελος ήταν μόλις 29 ετών και σήμερα πάνω από 8 εκατομμύρια άτομα επισκέπτονται την Πινακοθήκη της Ακαδημία της Φλωρεντίας, ώστε να μπορέσουν να θαυμάσουν το μαρμάρινο άγαλμα.

Ο Δαβίδ έχει ύψος πάνω από 5 μέτρα, ζυγίζει 5.660 κιλά και λαξεύτηκε από ένα τεράστιο κομμάτι ανεπιθύμητου μαρμάρου Carrara. Χρειάστηκε πάνω από δύο χρόνια για να ολοκληρωθεί και απεικονίζει τον βιβλικό Δαβίδ που νίκησε τον Γολιάθ ρίχνοντάς του μια πέτρα στο μέτωπο.

Το μοναδικό αυτό έργο δείχνει εξαιρετικό από απόσταση, αλλά αν θέλετε πραγματικά να εκτιμήσετε τη μαεστρία του Μιχαήλ Αγγέλου, τότε θα πρέπει να ρίξετε μια πιο προσεκτική ματιά στις απίστευτες λεπτομέρειες.

Βλέποντάς το ψηλό αυτό άγαλμα από κάτω, όπως σχεδόν όλοι κάνουν, φαίνεται να έχει μια ήρεμη έκφραση στο πρόσωπό του. Αλλά όταν τον δει κανείς πρόσωπο με πρόσωπο, έχει σαφώς έκφραση φόβου ή ίσως και οργής. Γιατροί που μελέτησαν το γλυπτό δήλωσαν πως στην πραγματικότητα ο Μιχαήλ Άγγελος άφησε κι άλλες ενδείξεις για την κατάσταση αναταραχής του Δαβίδ, όπως οι φλέβες στα χέρια του και το σφιγμένο φρύδι του.

Ο Μιχαήλ Άγγελος άρχισε να χαράζει το γλυπτό του σε ένα ενιαίο κομμάτι ανεπιθύμητου μαρμάρου το 1501. Δύο ακόμη γλύπτες είχαν προσπαθήσει να χαράξουν το έργο τους σε αυτό το κομμάτι μαρμάρου, αλλά εγκατέλειψαν τα έργα τους και το μάρμαρο έμεινε αχρησιμοποίητο για 10 χρόνια. Του πήρε δύο χρόνια και το αποτέλεσμα ήταν ένα εκπληκτικό γλυπτό ύψους πάνω από 5 μέτρα και βάρους 5.660 κιλών. Όταν ολοκλήρωσε το έργο του, στάθηκε απέναντι από τον Δαβίδ του και αναφώνησε: “Γιατί δε μιλάς;”

Όταν το άγαλμα αποκαλύφθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου του 1504 έμοιαζε να έχει συντελεστεί ένα θαύμα: ο παλιός βρόμικος γίγαντας είχε μεταμορφωθεί σε έναν λείο, τεράστιο γυμνό άντρα με λεπτό σώμα και υπερμεγέθη κεφάλι και χέρια. Το μέτωπό του παρέπεμπε περισσότερο σε Νεάντερνταλ παρά σε σύγχρονο άνθρωπο κι αυτό γιατί ο Μιχαήλ Άγγελος ήθελε να είναι ρεαλιστικό το αποτέλεσμα όταν έβλεπε κανείς το γλυπτό από το έδαφος. Το άγαλμα ήταν εξωπραγματικό, αλλά αληθινό, στυλιζαρισμένο, αλλά φυσικό και επρόκειτο να γίνει το σύμβολο της πόλης για αιώνες. Μετά από πολλές συζητήσεις αποφασίστηκε ο «Δαβίδ» να τοποθετηθεί στην Πιάτσα ντέλλα Σινιορία, ώστε να τον βλέπουν όλοι, καθώς ήταν τόσο εντυπωσιακός, που θεωρήθηκε «σπατάλη» να τοποθετηθεί πάνω στον καθεδρικό – ενδεχομένως κάτι τέτοιο να ήταν και τεχνικά αδύνατο.

Το ταξίδι του «Δαβίδ» μέχρι την πλατεία διήρκεσε τέσσερις μέρες και έκτοτε παρέμεινε στο ίδιο σημείο επί 369 χρόνια. Κατά την περίοδο αυτή θα πληγεί από κεραυνό, θα χτυπηθεί από κάρα, θα γεμίσει ακαθαρσίες πουλιών και, το κυριότερο, το 1527, κατά τη διάρκεια ταραχών στην πόλη, ένας πάγκος θα χτυπήσει το γλυπτό και θα του σπάσει το αριστερό χέρι στη μέση.

Σήμερα, τεσσερισήμισι αιώνες μετά, το σπουδαίο αριστούργημα του Μιχαήλ-Άγγελου κινδυνεύει. Η πηγή του προβλήματος είναι ένα μικρό ελάττωμα στον σχεδιασμό του αγάλματος: το κέντρο βάρους της βάσης δεν ευθυγραμμίζεται με το κέντρο βάρους του αγάλματος, όταν δηλαδή η βάση είναι επίπεδη, το σώμα του Δαβίδ είναι ελαφρώς εκτός ισορροπίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το στενότερο μέρος του «Δαβίδ», οι αστράγαλοί του εν προκειμένω, να δέχονται επιπλέον πίεση. Το ζήτημα είναι ότι το γλυπτό, για πάνω από 300 χρόνια –όσο βρισκόταν στην Πιάτσα ντέλλα Σινιορία–, έκλινε ελαφρώς. Το πιο πιθανό είναι αυτό να οφείλεται στη μετατόπιση του εδάφους – αγαπημένος αστικός μύθος, ωστόσο αποδίδεται σε μια ισχυρή βροντή κατά τη διάρκεια καταιγίδας που έπληξε την πόλη το 1511. Όπως και να ‘χει, ο γίγαντας είναι πληγωμένος, με το δεξί του πόδι να βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση από το αριστερό. Το άγαλμα πλέον στέκει ευθυγραμμισμένο, ο μεγάλος φόβος των επιστημόνων όμως είναι οι δονήσεις – ιδιαίτερα ένας πιθανός σεισμός.

Ο Άντον Σπρίνγκερ (Anton Springer) λέει ότι «απ’ όλα τα αγάλματα της αρχαιότητας ή των νεότερων χρόνων, αυτό (ο «Δαβίδ» του Μιχαήλ-Άγγελου) είναι χωρίς άλλο το ωραιότερο». 

Ο ίδιος ο καλλιτέχνης, ωστόσο, είχε πει ότι «αν οι άνθρωποι ήξεραν πόσο σκληρά δούλεψα γι’ αυτό, δεν θα το θεωρούσαν τόσο υπέροχο».

Ο Μιχαήλ-Άγγελος, πράγματι, έλυσε τα δεσμά του μαρμάρινου όγκου που του παραδόθηκε κι έπλασε ένα έργο ελευθερίας του πνεύματος, όπως μόνον οι αρχαίοι Έλληνες είχαν δείξει ως τότε ότι μπορούσαν να πλάθουν. Αυτή ακριβώς είναι η μεγάλη τομή που σημείωσε με την παρουσία του και με το δημιουργικό του χέρι ο Μιχαήλ-Άγγελος. Ο ίδιος πέθανε το 1564 σε ηλικία 88 ετών, αλλά το έργο του θα ζει για πάντα.

ΠΗΓΕΣ: https://www.lifo.gr/articles/archaeology_articles/133806/i-istoria-toy-david-toy-aristoyrgimatikoy-glyptoy-toy-mixail-aggeloy , https://www.tilestwra.com/kontines-lipsis-tou-david-tou-michail-angelou-tha-sas-kanoun-na-ton-ektimisete-perissotero/ , https://www.lecturesbureau.gr/1/1693/ , https://www.iefimerida.gr/news/391935/ta-krymmena-minymata-se-diasimoys-pinakes-toy-van-gkogk-toy-nta-vintsi-kai-allon-eikones