Το τρένο των παιδιών: μια συγκινητική παιδική ματιά της ιστορίας

Αντί προλόγου

Το τρένο των παιδιών της Βιόλα Αρντόνε σε μετάφρασης της Φωτεινής Ζέρβου συγκαταλέγεται μεταξύ των πρόσφατων κυκλοφοριών των εκδόσεων Πατάκη. Ένα βιβλίο που φαίνεται ελκυστικό τόσο από την όψη όσο και από την περίληψη της ιστορίας που αφηγείται. Πράγματι, δεν είναι απλά συγκινητικό, αλλά βαθύτατα ανθρώπινο. Είναι μια ιστορία, τόσο μακρινή και ταυτόχρονα τόσο κοντινή μας που μιλά για την αλλαγή, για την αγάπη, για την στοργή.

Continue reading “Το τρένο των παιδιών: μια συγκινητική παιδική ματιά της ιστορίας”

«Αύγουστος»: το γλαφυρό πορτραίτο μιας βαθιά δυσλειτουργικής και βιτριολικής οικογένειας

Από την πρώτη παρουσίαση του έργου στην Ελλάδα (σε σκηνοθεσία Κ. Μαρκουλάκη, 2016-2018)

Το βραβευμένο με Πούλιτζερ θεατρικό έργο «Αύγουστος» (πρωτότυπος τίτλος: “August: Osage County”, 2007) του αμερικανού ηθοποιού και θεατρικού συγγραφέα Tracy Letts είναι μια από τις μεγαλύτερες θεατρικές επιτυχίες στην Αμερική και την Αγγλία αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, καθώς έχει παρουσιαστεί σε πάνω από 30 χώρες.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Tracy Letts - Nordiska - international performing rights agency

Ο συγγραφέας του έργου, Tracy Letts, γεννήθηκε το 1965 στην Οκλαχόμα των ΗΠΑ. Οι γονείς του ήταν ιδιαίτερα καλλιεργημένοι, ο πατέρας του καθηγητής πανεπιστημίου αλλά και ηθοποιός και η μητέρα του συγγραφέας. Ο ένας από τους αδελφούς του είναι συνθέτης και μουσικός της τζαζ.
Ο Tracy Letts ξεκίνησε την καριέρα του ως ηθοποιός την οποία και συνεχίζει με μεγάλη επιτυχία στο θέατρο, στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση. Έχει γράψει θεατρικά έργα και σενάρια κινηματογραφικών ταινιών. Το έργο «Αύγουστος», ο αγγλικός τίτλος «August Osage County», έχει βραβευθεί με το βραβείο Pulitzer το 2008 ενώ ο ίδιος έχει πάρει το βραβείο Tony για τον ρόλο του στο έργο «Who’s Afraid of Virginia Woolf» το 2013. Έργα του έχουν κερδίσει υποψηφιότητες για διάφορα βραβεία.

«Αύγουστος»

τέχνες PLUS - Είδα τον «Αύγουστο» σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη
Από την πρώτη παρουσίαση του έργου στην Ελλάδα (σε σκηνοθεσία Κ. Μαρκουλάκη, 2016-2018)

Ο «Αύγουστος» αποτελεί δείγμα κλασσικού αμερικανικού θεάτρου που θυμίζει σε μεγάλο βαθμό πολύ γνωστά έργα (πχ. «Μακρύ ταξίδι της μέρας μέσα στη νύχτα», «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γούλφ» και άλλα). Ο ίδιος ο συγγραφέας παραδέχεται πως έχει επηρεαστεί από τους: Eugene O’Neill, Tennessee Williams, Edward Albee, William Faulkner και άλλα ιερά τέρατα του αμερικάνικου θεάτρου αλλά και του παγκόσμιου. Πράγματι, στο έργο πνέει ένας αέρας από όλους αυτούς τους συγγραφείς.

Το έργο ξεκινά με τον αλκοολικό ποιητή Μπέβερλι Γουέστον να αφηγείται τις μέρες του μαζί με την καρκινοπαθή γυναίκα του, Βάιολετ. «Η γυναίκα μου παίρνει χάπια και εγώ πίνω», μονολογεί στην Ινδιάνα υπηρέτρια που τον ακούει προσεκτικά, δίνοντας μας τα πρώτα στοιχεία που μέλλει να καθορίσουν την εξέλιξη της παράστασης. Η πλοκή ξεκινά όταν, μια μέρα του Αυγούστου, ο Μπέβερλι εξαφανίζεται. Έντρομες μια-μια οι κόρες του ζεύγους επιστρέφουν στο σπίτι μαζί με τις δικές τους δυσλειτουργικές οικογένειες. Η Άιβ που ζούσε χρόνια με τους γονείς της, δεχόμενη συστηματικά τις επικρίσεις της μητέρας της. Η Μπάρμπαρα, μια δυναμική καθηγήτρια που μοιάζει διαβολικά στη συμπεριφορά με την μητέρα της και τέλος, η Κάρεν που μοιάζει  ως η «λιγότερο σημαντική» της οικογένειας, αφού λόγω της αφέλειάς της κανείς δε της δίνει ιδιαίτερη σημασία . Όλες κουβαλούν μαζί τους τα μυστικά μιας ολόκληρης ζωής.

Αύγουστος» στην ΕΡΤ2 - ert.gr
Από την κινηματογραφική μεταφορά του έργου (2013)

Η απαρχή του δράματος γίνεται με την αποκάλυψη της αυτοκτονίας του πατέρα που οδηγεί τις οικογενειακές σχέσεις στα άκρα. Η Βάιολετ όμως, δεν είναι από τις γυναίκες που αφήνουν κάποιον άλλο να τους κάνει κουμάντο, καθώς η σοβαρή αρρώστια της και η εξάρτησή της από τα χάπια ενισχύουν τα βιτριολικά της ξεσπάσματα προς τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Σε ένα κρεσέντο κυνισμού ξεσπά εναντίον των παιδιών της που «ποτέ τους δεν είχαν πραγματικά προβλήματα». Μετά το ξέσπασμα, η Μπάρμπαρα σαν άλλη Βάιολετ (μέχρι και τα ίδια ρούχα φορούν από ένα σημείο και πέρα) αναλαμβάνει με αυταρχικότητα και μεγαλομανία τα ηνία του σπιτιού, ως τη στιγμή που όλα τα οικογενειακά πάθη θα έρθουν στην επιφάνεια.

Αυτόπτες μάρτυρες της μοναδικής ικανότητας των Γουέστον να αλληλοκατασπαράζονται, η νεαρή ινδιάνα οικονόμος, Τζόνα και η αδερφή της Βάιολετ, η Μάττυ Φέη – η οποία κατέχει εξίσου καλά την τέχνη της σκληρότητας –  και που καταφτάνει με την δική της οικογένεια.

Συν & Πλην: Αυγουστος του Tracy Letts στο Θέατρο Δημήτρης Χόρν - Monopoli.gr
Από την πρώτη παρουσίαση του έργου στην Ελλάδα (σε σκηνοθεσία Κ. Μαρκουλάκη, 2016-2018)

Το οικογενειακό τραπέζι στρώνεται, η οικογένεια συγκεντρώνεται και η μάχη αρχίζει: καλά κρυμμένα μυστικά αποκαλύπτονται, ανομολόγητα πάθη αναζωπυρώνονται, παλιές έχθρες βγαίνουν στην επιφάνεια, προσβολές ανταλλάσσονται και απειλές εκτοξεύονται. Ένα τυπικό οικογενειακό τραπέζι στο σπίτι των Γουέστον.

Ο «Αύγουστος» έχει κερδίσει το βραβείο Pulitzer, 3 βραβεία Tony, 2 Drama Desk Awards και έχει συγκεντρώσει διθυραμβικές κριτικές από τον ξένο Τύπο που επαίνεσε την ικανότητα του Tracy Letts να ισορροπεί ανάμεσα στο δράμα και την κωμωδία. Ο καταιγισμός αστείων διαλόγων, η εξαιρετική σκιαγράφηση των βιτριολικών χαρακτήρων και η εκρηκτική παρουσίαση των οικογενειακών συναισθηματικών συγκρούσεων επιβεβαιώνουν την άποψη των New York Times ότι, «καμιά οικογένεια δεν υπήρξε τόσο δυστυχισμένη για τόσους διαφορετικούς λόγους και με τόσο διασκεδαστικό τρόπο, όσο οι Γουέστον στον “Αύγουστο”».

Αύγουστος» του Tracy Letts στο θέατρο Χορν | Documento
Από την πρώτη παρουσίαση του έργου στην Ελλάδα (σε σκηνοθεσία Κ. Μαρκουλάκη, 2016-2018)

Την ίδια επιτυχία γνώρισε και η κινηματογραφική μεταφορά του έργου, με πρωταγωνιστές τους Meryl Streep, Julia Roberts, Ewan McGregor, Benedict Cumberbatch, Juliette Lewis κ.α.  το 2013, που έφτασε μέχρι τα Όσκαρ.

Η παράσταση ανέβηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα από τα Αθηναϊκά Θέατρα την θεατρική σεζόν 2016-17 και 2017-18 και σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη και με πρωταγωνιστές την -έμιδα Μπαζάκα, Μαρία Πρωτόπαππα, Βίκυ Βολιώτη, Μάνο Βακούση κ.ά. Ιδιαίτερα, η Θέμις Μπαζάκα υπήρξε εξαιρετική στον ρόλο της Βάιολετ. Με την πείρα και τη γνώση που διαθέτει κατόρθωσε να ζωντανέψει πάρα πολύ σωστά την κεντρική ηρωίδα του έργου.

Οικογενειακές σχέσεις καίγονται τον «Αύγουστο» | Athens Voice
Θέμις Μπαζάκα, από την πρώτη παρουσίαση του έργου στην Ελλάδα (σε σκηνοθεσία Κ. Μαρκουλάκη, 2016-2018)

Το έργο του Tracy Letts αφορά την πάλη του ανθρώπου εσωτερική και εξωτερική στο πλαίσιο της οικογένειας. Κατά συνέπεια, την ψυχική αγωνία και προσωπική φθορά, τα ξεσπάσματα και τις αλληλοκατηγορίες, τα καλά κρυμμένα μυστικά, τα πάθη, τις έχθρες, τις ίντριγκες. Όλα μέσω της διάδρασης των μελών της οικογένειας μεταξύ τους. Έτσι, λοιπόν, βλέπουμε επί σκηνής τους ηθοποιούς να φωνάζουν και να φέρονται ο ένας εναντίον του άλλου. Ο λόγος και οι αντιδράσεις της Βάιολετ, ίσως φαίνονται λίγο υπερβολικοί στα πρώτα λεπτά του έργου, ωστόσο γρήγορα γίνεται αντιληπτό πως ο ρόλος της είναι τέτοιας φύσεως που επιβάλλει ένταση. Ο ρόλος της Μπάρμπαρα κινούμενος στο ίδιο μήκος κύματος με εκείνον της Βάιολετ, ενώ οι ρόλοι της Άιβ και της Κάρεν είναι σαφώς πιο «ήπιοι», χωρίς στοιχεία δυναμισμού ή αυταρχικότητας.

Εξαρτησιογόνες ουσίες, απιστία, παιδεραστία, αλκοολισμός, αυτοχειρία, όλα υπάρχουν σε αυτό το αποτυχημένο μοντέλο της αμερικανικής οικογένειας, του αμερικάνικου ονείρου, που θέλει να δείξει ο συγγραφέας.

Αύγουστος
Από την πρώτη παρουσίαση του έργου στην Ελλάδα (σε σκηνοθεσία Κ. Μαρκουλάκη, 2016-2018)

Συνολικά, ο «Αύγουστος» αποτελεί το γλαφυρό πορτρέτο μιας βαθιά δυσλειτουργικής οικογένειας. Ένα έργο σκληρό αλλά και αστείο, πικρόχολο αλλά και τρυφερό, δραματικό αλλά συγχρόνως διασκεδαστικό. Σχοινοβατώντας ανάμεσα στη τραγωδία και το μαύρο χιούμορ, ο «Αύγουστος» συνιστά μια απόπειρα απόλυτα ρεαλιστικής ψυχογράφησης μιας κλασικής οικογένειας του αμερικανικού νότου που δοκιμάζεται από τις σχέσεις μάνας με κόρη, αδελφής με αδελφή, γυναίκας με σύζυγο.

Παρακάτω μπορείτε να παρακολουθήσετε το τρέιλερ από την κινηματογραφική μεταφορά του έργου το 2013:

ΠΗΓΕΣ: http://www.mixgrill.gr/ar55792el-aygoystos-i-istoria-mias-oikogeneiakis-tragwdias.html , https://www.mytheatro.gr/aygoustos-tou-tracy-letts-kritiki/ , https://www.news247.gr/psixagogia/theatro/to-aristoyrgimatiko-theatriko-ergo-aygoystos-toy-tracy-letts-synechizetai-gia-2i-chronia-sto-theatro-dimitris-chorn.6518357.html