Κάθε Κυριακή η Εβραιο – αυστριακή οικογένεια της Maria Victoria Bloch-Bauer, πήγαινε στο σπίτι του θείου τους, κοντά στην Όπερα της Βιέννης. Το σπίτι των ευκατάστατων Bloch-Bauer ήταν κομψά διακοσμημένο με καλοσχεδιασμένα έπιπλα, όμορφες ταπετσαρίες, πίνακες καλλιτεχνών και ακριβές συλλογές από πορσελάνες και ασημικά. Ταυτόχρονα, ήταν το «στέκι» της Βιενέζικης Τέχνης για μουσικούς, ζωγράφους και συγγραφείς. Η Adele Bloch-Bauer Η Maria πάντα θυμόταν ότι στο σπίτι δέσποζε ένας μεγάλος πίνακας της θείας της, Adele Bloch-Bauer. Τον είχε ζωγραφίσει το 1907, ο Gustav Klimt. Ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του κινήματος της Απόσχισης (Sezession) της Βιέννης. Ο Klimt διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της Art Nouveau. Άλλοι πίνακες του, που είχαν παραγγελθεί από το θείο της, κοσμούσαν μερικούς από τους τοίχους της πολυτελούς κατοικίας.
Γκούσταφ Κλιμτ
Gustav Klimt
Η Adele Bloch – Bauer ήταν το μοναδικό μοντέλο, που ζωγράφισε ο Klimt πολλές φορές. Οι δύό ολοκληρωμένοι και πιο διάσημοι πίνακες Portrait of Adele Bloch-Bauer I και Adele Bloch – Bauer II, με τον οποίο ολοκλήρωσε την εικόνα της. Το πρώτο της πορτραίτο, γνωστό και ως «Γυναίκα από χρυσό» φιλοτεχνήθηκε ανάμεσα στο 1903 και στο 1907 -το δεύτερο, το 1912. Στην προσωπογραφία της Adele Bloch-Bauer, κυριαρχεί το χρυσό ως διακοσμητικό στοιχείο. Ο καλλιτέχνης πρόσθεσε επίσης μυκηναϊκά μοτίβα και ζωγράφισε με χρυσό ακόμη και το ακριβό κολιέ που φορούσε στο λαιμό της. Θεωρείται το πιο αντιπροσωπευτικό δείγμα δουλειάς της χρυσής περιόδου του Κλιμτ. Είναι ένας από τους καλύτερους πίνακες του και ο ακριβότερος που πωλήθηκε ποτέ. Η αξία του έφτασε τα 135 εκατομμύρια δολάρια και σήμερα εκτίθεται στο Neue Galerie της Νέας Υόρκης από το 2006.
Ο Κλιμτ, ελάχιστα ακαδημαϊκός και εντελώς πρωτοποριακός θα κάνει με τα όμορφα μαύρα μαλλιά της, υψωμένα σε έναν κυρίαρχο και ασύμμετρο κότσο ένα αίνιγμα που συναντά το θλιμένο βλέμμα της γυναίκας. Στον καμβά, η Αντέλ είναι ολόκληρη ντυμένη στον χρυσό, σε μια φαντασμαγορία βασιλικού τύπου διακόσμησης. Στον λαιμό φοράει ένα μεγαλεπήβολο κολιέ, ένα σύμβολο της συζύγου ενός πλουσίου άντρα. Ο αυστριακός ζωγράφος εμπνέεται από τα μωσαϊκά της βασιλικής του Saint-Vital στην Ραβένα, και ειδικότερα από ένα που αναπαριστά την βασίλισσα Θεοδώρα (7ος αιώνας) για να δημιουργήσει με το πορτρέτο της Αντέλ Μπλοχ-Μπάουερ ένα μνημείο προς τιμήν της γυναικείας ομορφιάς.
Ο Κλιμτ ζωγράφισε την Αντέλ ελεύθερη και κυρίαρχη, αφού φαντάζεται την ομορφιά και τη χάρη της ως θέληση απελευθέρωσης, πρόσκληση για ζωή και έρωτα έξω από τους κανόνες της υψηλής βιεννέζικης κοινωνίας. Οι πίνακές του δίνουν την εντύπωση ότι σε όλη του τη ζωή ζωγράφισε μόνο αυτή τη γυναίκα, όμορφη, αινιγματική, μυστηριώδη, με το σώμα πνιγμένο σε ένα ποτάμι χρυσού. Η Αντέλ Μπλοχ-Μπάουερ είναι μια μελαγχολική ομορφιά. Ο γάμος της, η οικογενειακή της ζωή, τα δράματα και τα τραύματα την κάνουν μια μυθιστορηματική ηρωίδα.
Η Adele Bloch – Bauer (1881 – 1925) γεννήθηκε στη Βιέννη της Αυστρίας, το 1881 από μια εύπορη εβραϊκή οικογένεια που δραστηριοποιούνταν στον τραπεζικό τομέα. Το 1899, σε ηλικία 17 ετών, παντρεύτηκε τον μεγιστάνα της ζάχαρης και τραπεζίτη Ferdinand Bloch Bauer, ο οποίος ήταν στην ουσία ο προστάτης του Gustav Klimt και του ανέθεσε να ζωγραφίσει το πορτρέτο της Adele.
Οι απόψεις διΐστανται για το αν είχαν ή όχι ερωτική σχέση. Υπάρχουν δύο επικρατέστερες ιστορίες.
Η Αντέλ γνώρισε άθελά της τον Γκουστάβ Κλιμτ μέσω του άντρα της στα τέλη της δεκαετίας του 1890. Στο σαλόνι της Αντέλ, στην Βιέννη, πέρασαν όλοι οι μεγάλοι εβραίοι διανοούμενοι και καλλιτέχνες των αρχών του 20ού αιώνα, όπως ο Φρόιντ και ο Στέφαν Τσβάιχ. Ο σύζυγός της και εκείνη ήταν συλλέκτες έργων τέχνης ως την ημέρα που ο Ferdinand την ωθεί να ποζάρει για τον Κλιμτ για να της κάνει το πορτρέτο. Οι φήμες λένε ότι υπήρξε έρωτας μεταξύ του ζωγράφου και του μοντέλου αλλά τίποτα δεν είναι επιβεβαιωμένο. Ακολουθεί ένα φαντασιακό πάθος εκ μέρους της Αντέλ, το οποίο γίνεται ακόμη πιο συγκλονιστικό όταν συλλαμβάνει τον ζωγράφο να κρατάει στην αγκαλιά του ένα άλλο από τα μοντέλα του. Η μελαγχολία της έρχεται από μακριά, αλλά μπροστά στον Κλιμτ γίνεται τρυφερότητα και σιωπηλός έρωτας. Η Αντέλ συγκλονίζεται από τον Κλιμτ, αλλά δεν λέει κουβέντα. Απέναντί της έχει έναν φιλελεύθερο άνθρωπο, μακριά από κάθε κοινωνική δέσμευση που του αρέσει να φεύγει από τη μία γυναίκα προς την άλλη. Αυτή η ελευθερία μαγνητίζει την Αντέλ. Η συνάντησή της με τον Γκουστάβ Κλιμτ και ο μυστικός τους έρωτας δεν την έσωσαν από μια μοίρα που χτυπήθηκε από δυστυχία. Το 1907, τρία χρόνια και εκατοντάδες σκίτσα αργότερα, το πρώτο πορτραίτο της Adele ολοκληρώθηκε. Ωστόσο ο Bloch – Bauer αγόρασε συνολικά 6 έργα του Klimt, ο οποίος συνέχιζε να την ζωγραφίζει.
«Οταν σας είδα για πρώτη φορά, πίστεψα ότι είστε οπτασία. Είστε τόσο νέα, τόσο αισθησιακή. Εκπέμπετε ένα ιδιότυπο πάθος».
-Από το μυθιστόρημα της Τριερβελέρ
Από την άλλη, υπάρχει μία μερίδα ανθρώπων που πιστεύει ότι τα πράγματα εξελίχτηκαν αλλιώς.
Ολόκληρη η Βιέννη μιλούσε για την υποτιθέμενη σχέση αγάπης που είχε ο διάσημος καλλιτέχνης με την Adele και έτσι ο πληγωμένος σύζυγος θέλησε να πάρει εκδίκηση από τους εραστές διαλέγοντας ένα πολύ ασυνήθιστο τρόπο. Έδωσε εντολή στον Klimt να φτιάξει εκατοντάδες σκίτσα με το πορτρέτο της Adele, ελπίζοντας πως ο καλλιτέχνης θα κουραστεί από τη γυναίκα. Ο Bloch-Bauer θέλησε αυτό το πορτρέτο να διαρκέσει μερικά χρόνια ώστε η γυναίκα του να μπορέσει να δει τα αισθήματα του Klimt να πεθαίνουν. Ο ίδιος πλήρωνε τον καλλιτέχνη πολύ καλά και όλα έγιναν σύμφωνα με το σχέδιο του. Το έργο ολοκληρώθηκε μέσα σε 4 χρόνια και οι εραστές είχαν ψυχρανθεί μεταξύ τους. Η Adele δεν έμαθε ποτέ πως ο άνδρας της ήξερε για την παράνομη σχέση της με τον Klimt.
Όποια και να ήταν η ιστορία για την δημιουργία του πίνακα, δεν σταματάει εδώ.
Στις 24 Ιανουαρίου του 1925, η Adele, η αγαπημένη θεία της Μαρίας, πέθανε ξαφνικά σε ηλικία 44 ετών από μηνιγγίτιδα στη Βιέννη Στη διαθήκη της ζητούσε οι πίνακες του Gustav Klimt που είχε παραγγείλει ο άνδρας της, να δωρηθούν στην Εθνική Πινακοθήκη της Αυστρίας. Φυσικά δεν γνώριζε ότι θα γίνει προσάρτηση της χώρας στη ναζιστική Γερμανία. Τα χρόνια πέρασαν, αλλά οι πίνακες δεν έφυγαν ποτέ από το σπίτι. Λίγο πριν από την προσάρτηση της Αυστρίας από τους Ναζί, η Μαρία ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε τον τραγουδιστή της όπερας Fritz Altmann. Τα γαμήλια δώρα του θείου της ήταν ένα ζευγάρι διαμαντένια σκουλαρίκια και το πανάκριβο κολιέ, που φορούσε η θεία Adele στις δύο προσωπογραφίες του Gustav Klimt. Το 1938 οι Nαζί άρχισαν το κυνήγι των Εβραίων της Αυστρίας. Μπήκαν στο σπίτι της και έκλεψαν τα πάντα. Το ίδιο έκαναν και στο σπίτι του θείου της, όπου έκλεψαν όλους του πολύτιμους πίνακες και τις ακριβές συλλογές του.
Μετά από πολλές περιπέτειες η Μαρία και ο άνδρας της κατάφεραν να ξεφύγουν από τους Nαζί και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και να φτάσουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τα χρόνια πέρασαν και η Μαρία για δεκαετίες πίστευε ότι, τα έργα του Gustav Klimt που κοσμούσαν το σπίτι του θείου της, βρίσκονταν στην γκαλερί του παλατιού Belvedere, όπως επιθυμούσε με τη διαθήκη της η θεία Adele.
Το 1998 όμως, σε ηλικία 82 ετών, η Maria Altmann έμαθε ότι μπορούσε να διεκδικήσει την κληρονομιά του θείου της που πέθανε το 1945, συμπεριλαμβανομένων και των έργων του Gustav Klimt. Μήνυσε το Αυστριακό κράτος που προσπάθησε με κάθε τρόπο να κρατήσει στην κατοχή του την «Βιενέζα Μόνα Λίζα». Όταν η Μαρία ταξίδεψε στη Βιέννη μετά από χρόνια, επισκέφτηκε τη γκαλερί. Είδε την προσωπογραφία της θείας της Adele, στάθηκε δίπλα και φώναξε δυνατά «αυτός ο πίνακας ανήκει σε μένα». Ο πίνακας της επεστράφη και τον πούλησε για το τεράστιο ποσό των 135 εκατομμυρίων δολαρίων. Η ιστορία του πίνακα της Αντέλ από την δημιουργία μέχρι την πώληση του έχει εμπνεύση αμέτρητους άλλους καλλιτέχνες. Τα διασημότερα έργα αφιερωμένα στην καταγραφή της ιστορίας είναι το πρώτο μυθιστόρημα της Βαλερί Τριερβελέρ, «Το μυστικό της Αντέλ» και η ταινία «Γυναίκα από χρυσό», που «ζωντανεύει» την ιστορία του κλεμμένου πίνακα και της επιστροφής του στην Maria Altmann.
Πηγες:
https://www.iefimerida.gr/news/339046/antel-fantasiaki-eromeni-toy-gustave-klimt-i-valeri-trierveler-tin-ekane-mythistorima
https://www.thessalonikiartsandculture.gr/blog/dimitris-symeonidis/11-diasimoi-pinakes-zografikis-me-poly-endiaferonta-mystika/?fbclid=IwAR3iWPr3F1R9GTOnF_95IAYvM0-usuL-jOepitOtyjBawY0juDEGVwDxSbM
