Σήμερα δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην γνωρίζει τον Vincent van Gogh, καθώς θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους ζωγράφους όλων των εποχών. Ωστόσο η δόξα ήρθε μετά τον θάνατό του. Πώς ήταν η πραγματική ζωή του; Τι σκεφτόταν; Τι τον βασάνιζε; Εκεί μας μεταφέρουν οι παρακάτω ταινίες, καθώς αφηγούνται την περιπετειώδη και τραυματική ζωή του, την τραγική καταληξή του και το σπουδαίο έργο του.
Van Gogh (1948)
Λιτή στη δομή της και περισσότερο χρήσιμη ως ιστορικό κειμήλιο σήμερα, η 20λεπτη ταινία του Αλέν Ρενέ απείχε πολύ λιγότερα χρόνια (σε σχέση με σήμερα) από τη στιγμή που το όνομα του Βαν Γκογκ μπήκε στη λίστα των μεγάλων ζωγράφων. Ο Γάλλος σκηνοθέτης παρουσιάζει τους σημαντικότερους πίνακες του καλλιτέχνη με τη συνοδεία μουσικής αλλά και αφήγησης του Κλοντ Ντοφέν. Τιμήθηκε με Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας Μικρού Μήκους.
Lust for Life – Η Ζωη ενοσ ανθρωπου(1956)
O Κερκ Ντάγκλας στο ρόλο του Βαν Γκογκ. Η σημαντικότερη χολιγουντιανή παραγωγή για το Βαν Γκογκ βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίο του Ίρβινγκ Στόουν, είχε δύο σκηνοθέτες και δυο ονόματα όπως οι Κερκ Ντάγκλας και Άντονι Κουίν που δεν δίστασαν να αναμειχθούν σε μια καλλιτεχνική βιογραφία, έχοντας ως τότε προϋπηρεσία σε πιο σκληρούς ρόλους. Το τελικό αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό. Ένας από τους ωραιότερους γάμους κινηματογράφου και ζωγραφικής, με κάδρα-κομψοτεχνήματα, χωρίς να υπολείπεται αφηγηματικά της ιστορίας της ταραγμένης προσωπικότητας του ήρωα.
Vincent (1987)
Vincent: Η ζωή και ο θάνατος του Vincent van Gogh είναι μια ταινία ντοκιμαντέρ από τον αυστραλιανό σκηνοθέτη Paul Cox, που εξερευνά τα τελευταία οκτώ χρόνια της ζωής του καλλιτέχνη. Ο Cox δημιούργησε το έργο λόγω του προσωπικού του θαυμασμού για τον Vincent van Gogh. Η υπόθεση του έργου είναι απλή, ο John Hurt διαβάζει αποσπάσματα από τα γράμματα του Van Gogh, και μια διαδοχική σειρά εικόνων, τοποθεσιών, έργων ζωγραφικής, σχεδίων και σκίτσων του Van Gogh ξετυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας. Είναι πράγματι συγκινητικό να ακούς τον ίδιο τον Βαν Γκογκ να αναφέρεται στους εσωτερικούς αγώνες του και τις προσπάθειές του να αναπτυχθεί ως καλλιτέχνης, να ακούς τι θεωρούσε ως καλλιτεχνικές επιτυχίες και αποτυχίες του. Αυτή είναι η ταινία που ο Βαν Γκογκ θα μπορούσε να κάνει ο ίδιος. Έχει τον ίδιο έντονο οπτικό αντίκτυπο με την αντίληψη των έργων του Βαν Γκογκ στην πραγματική ζωή.
Dreams (1990)
Η ανθολογία του Ακίρα Κουροσάβα δεν αφορούσε μόνο τον Βανκ Γκογκ, όμως ένα από τα οκτώ όνειρα του σκηνοθέτη εξερευνούσε το χαοτικό ταξίδι ενός φοιτητή μέσα στους πίνακες του ζωγράφου. Σε αυτούς θα συναντήσει και τον ίδιο, σε μια ερμηνεία-έκπληξη από τον Μάρτιν Σκορσέζε, θα συζητήσουν για το κομμένο αυτί του και θα χαθούν μαγικά μέσα σε σταροχώραφα, σε ένα υπέροχο μείγμα φαντασίας και σύγχρονης (για τότε) τεχνολογίας, με εφέ που δημιουργήθηκαν από την εταιρία του Τζορτζ Λούκας.
Vincent & Theo (1990)
Ο Τιμ Ροθ υποδύθηκε το μεγάλο ζωγράφο στην ταινία του Ρόμπερτ Άλτμαν. Περισσότερο από βιογραφία, η ταινία εξερευνά αποκλειστικά την σχέση του Βίνσεντ με τον αδελφό του Τεό που αύξανε και άλλο τις ανασφάλειες του πρώτου, λόγω της μη αποδοχής του στον χώρο της Τέχνης, πρωτίστως από τον ίδιο του τον αδερφό που εργάζεται ως έμπορος. Τιμ Ροθ και Πολ Ρις πρωταγωνιστούν στους αντίστοιχους ρόλους.
Vincent and Me (1990)
Ίσως η ιδανικότερη ταινία για να συστήσει κάποιος τον κόσμο του Βαν Γκογκ σε ένα παιδί ήρθε από τον Καναδά και εξιστορεί το μαγικό ταξίδι μιας 13χρονης στην προσπάθειά της να ανακαλύψει μια μυστηριώδη αγορά έργων του Ολλανδού ζωγράφου που περιέργως μοιάζουν με τα δικά της. Απόδραση, περιπέτεια και ταξίδι στο χρόνο κρατούν το ενδιαφέρον των μικρών και ο Τσέκι Καριό προστίθεται στη λίστα των ηθοποιών που ενσαρκώνουν τον ζωγράφο.
Van Gogh (1991)
Η ταινία του Μορίς Πιαλά εκτιμήθηκε πολύ τη χρονιά εκείνη και έφτασε να διεκδικεί 12 Σεζάρ κερδίζοντας τελικά μόνο αυτό της ερμηνείας του Ζακ Ντιτρόν. Με χρονικό όριο τους 2 τελευταίους μήνες της ζωής του ζωγράφου, ο Πιαλά εξερεύνησε με υπομονή τον άνθρωπο πίσω από τον καλλιτέχνη, φτιάχνοντας το πιο ευαίσθητο προφίλ του στο σινεμά ως σήμερα, αφήνοντας στην άκρη τη δημιουργική σύγχυση που επικρατούσε μέσα του και δίνοντας έμφαση στη σχέση που είχε με τους οικείους του.
Vincent – The Full Story (2004)
Ένα τριμερές ντοκιμαντέρ από τον κριτικό τέχνης Waldemar Januszczak, παρουσίασε τις τοποθεσίες στην Ολλανδία, την Αγγλία και τη Γαλλία, όπου ζούσε και δούλευε ο Van Gogh. Επίσης, ερευνά τις επιρροές των άλλων καλλιτεχνών από τους πίνακες του Van Gogh. Μερικοί ισχυρισμοί είναι ανοιχτοί προς ερμηνεία, αλλά αυτή η σειρά αξίζει σίγουρα αν απολαμβάνετε τους πίνακες του Βαν Γκογκ και θέλετε να μάθετε περισσότερα γι ‘αυτόν. Είναι η «πλήρης» ιστορία, που ασχολείται με όλη τη ζωή του, συμπεριλαμβανομένων των πρώτων χρόνων στο Λονδίνο και την περίοδο που άρχισε να μαθαίνει να σχεδιάζει.
The Eyes of Van Gogh (2005)
Μετά τους καταστροφικούς μήνες που πέρασε με τον Gauguin στο κίτρινο σπίτι της Arles, ο Vincent van Gogh, σε απεγνωσμένη αναζήτηση μιας θεραπείας από τις επιθέσεις που τον μαστίζουν ολοένα και περισσότερο, μπαίνει εθελοντικά σε ένα άσυλο. Γραμμένο και σκηνοθετημένο από τον Alexander Barnett, είναι μια ιστορία για τους 12 μήνες που πέρασε ο Vincent Van Gogh στο άσυλο στο St. Remy.
Van gogh: Painted with Words – Ζωγραφιζοντασ με τισ λεξεισ(2010)
Τηλεταινία του BBC και άλλη μια ευκαιρία για τον Μπένεντικτ Κάμπερμπατς για επίδειξη των δυνατοτήτων του, το Painted with Words είναι απλό και ξεκάθαρο, έχοντας έναν καθαρά εισαγωγικό ρόλο σε όποιον θέλει να ξέρει λεπτομέρειες για τη ζωή του ζωγράφου. Ανάμεσα στο ντοκιμαντέρ και τη δραματοποίηση, ζωγραφίζεται ένα ψυχαναλυτικό δραματοποιημένο πορτρέτο του ζωγράφου, με την ταινία να έχει ως όχημα τα γράμματα του ζωγράφου, όχι μόνο προς τον Τεό, με σκοπό να διηγηθεί σύντομα το βίο του με τις δικές του λέξεις.
Vincent Van Gogh: A New Way of Seeing (2015)
Ίσως περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον καλλιτέχνη, η ζωή του Βαν Γκογκ έχει εδώ και καιρό καταλάβει τη φαντασία των αφηγητών. Βουτώντας βαθιά στον συναρπαστικό και μερικές φορές βαθιά προβληματικό κόσμο του, έρχεται αυτό το εξαιρετικό, βραβευμένο ντοκιμαντέρ από τον David Bickerstaff. Παρουσιάζοντας τα εικονικά έργα του Van Gogh όπως ποτέ πριν και παρουσιάζοντας αποκλειστικές συνεντεύξεις με την επιμελητική ομάδα στο Μουσείο Βαν Γκογκ στο Άμστερνταμ, αυτή η ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΟΘΟΝΗ (EXHIBITION ON SCREEN) δεν είναι σαν καμία άλλη.
LOVING VINCENT (2017)
Απαράμιλλης ομορφιάς θέαμα, για πολλούς σημαντικότερο από κάθε συμβατική βιογραφία καθώς δε στέκεται στις πληροφορίες για τον Βαν Γκογκ αλλά παίρνει ως σημαία τη φράση «μόνο με τους πίνακές μας μπορούμε να μιλάμε» που έγραψε σε ένα από τα τελευταία του γράμματα, δημιουργώντας μια ψευδαίσθηση τού πώς θα ήταν ένα animation φτιαγμένο από τον ίδιο. Tο φιλμ «Loving Vincent» έχει δημιουργηθεί ακολουθώντας τις τεχνικές ζωγραφικής του ίδιου του καλλιτέχνη. 65 χιλιάδες μικρές ελαιογραφίες ενώθηκαν ψηφιακά στο μακράν πιο φιλόδοξο οπτικοακουστικό project που έγινε ποτέ για τον ζωγράφο. Η ζωγραφισμένη στο χέρι ταινία για τη ζωή του Vincent Van Gogh είναι ένα πραγματικό έργο τέχνης.
At Eternity’s Gate – Στην Πυλη τησ ΑΙωνιοτητασ (2019)
Αμερικανός νεο-εξπρεσιονιστής εικαστικός, που πέρασε με μεγάλη επιτυχία πίσω από την κάμερα κι έφτασε μέχρι την οσκαρική υποψηφιότητα («Το Σκάφανδρο και η Πεταλούδα»), ο Τζούλιαν Σνάμπελ αγαπάει τις καλλιτεχνικές βιογραφίες: «Πριν Πέσει η Νύχτα» για τον ποιητή Ρεϊνάλδο Αρένας και «Basquiat» για τον ζωγράφο Ζαν-Μισέλ Μπασκιά. Στην πιο φιλόδοξη από αυτές επικεντρώνεται στα τελευταία δύο χρόνια της ζωής του Βαν Γκογκ στην Αρλ και την Οβέρ-σιρ-Ουάζ της Γαλλίας, επιχειρώντας από τη μία να κατανοήσει την εικαστική ιδιοφυΐα του διάσημου Ολλανδού και από την άλλη να εκφράσει, μέσα από τις σκέψεις του ήρωά του, μερικές δικές του απόψεις πάνω στην τέχνη του.
Η σχέση ζωής και τέχνης, φαντασίας και πραγματικότητας, πρωτοπορίας και παράδοσης, ενστίκτου και ορθολογισμού, προσωπικού οράματος και κοινωνικών επιταγών εμφανίζονται σε κάθε βήμα μιας «καταραμένης» προσωπικότητας, πολλές από τις πνευματικές και ψυχολογικές εμμονές της οποίας αποτυπώνει με μια απροσδόκητα εκπληκτική ερμηνεία ο βραβευμένος στη Βενετία και υποψήφιος για Χρυσή Σφαίρα Γουίλεμ Νταφόε.
BONUS 1 – “No Blue Without Yellow”
Χάρις σε αυτό το υπέροχο animation που τιτλοφορείται No Blue Without Yellow και υπογράφει ο Maciek Janicki ταξιδεύουμε μέσα από τα τοπία που ενέπνευσαν τα πιο διάσημα έργα του μεγάλου Ολλανδού ζωγράφου Βίνσεντ Βαν Γκογκ.
bonus 2 – “Vincent and the Doctor”
Ο “Vincent and the Doctor” είναι το δέκατο επεισόδιο της πέμπτης σειράς βρετανικής τηλεοπτικής σειράς Doctor Who. Ενθουσιασμένος από μια δυσοίωνη φιγούρα στη ζωγραφική του Βίνσεντ Βαν Γκογκ Η εκκλησία στο Auvers, ο γιατρός (Matt Smith) και η σύντροφος Amy Pond (Karen Gillan) ταξιδεύουν στον χρόνο για να γνωρίσουν τον Van Gogh (Tony Curran) και μαθαίνου ότι το
Auvers-sur-Oise μαστίζεται από ένα αόρατο πλάσμα, γνωστό ως Krafayis, το οποίο μόνο ο Van Gogh μπορεί να δει. Ο γιατρός και η Amy συνεργάζονται με τον Van Gogh για να νικήσουν το τέρας και σε αυτήν την προσπάθειά τους βοηθούν τον Βαν Γκογκ να συνειδητοποιήσει την κληρονομιά του, φέρνοντάς τον στο μέλλον.
Πηγές:
https://www.lifo.gr/articles/cinema_articles/222667/o-van-gkogk-stin-othoni-8-tainies-gia-ton-megalo-zografo
https://www.lifo.gr/videos/lifo_picks_arts/218003/oi-pinakes-toy-van-kongk-zontaneyoyn-s-ayto-to-magiko-vinteo
https://www.thoughtco.com/painter-vincent-van-gogh-documentaries-2579151
