Το άγνωστο εκκλησάκι που αγιογράφησε ο Δ. Μυταράς

Στις παραλίες όλης της χώρας, πάνω στα πιο απόκρημνα βουνά, στα πιο περίεργα ή δύσβατα μέρη, ως ένα χαρακτηριστικό σημείο αναφοράς τα εκκλησάκια με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική τους κοσμούν την περιοχή στην οποία βρίσκονται και αποτελούν πόλο έλξης.

Χτισμένα σε διαφορετικές εποχές του χρόνου, αποτελούν ένα μικρό, ταπεινό δείγμα πίστης, ενώ τα περισσότερα από αυτά δεν έχουν σταθερό εκκλησίασμα. Παροδικούς μόνο επισκέπτες θρησκευτικού, αρχιτεκτονικού ή και τουριστικού ενδιαφέροντος.

«Ο μεγάλος ζωγράφος πρέπει να εκφράζει τον εαυτό του μόνο με το πινέλο του», έλεγε ο Ανρί Ματίς. Και είναι ακριβώς αυτό το «εκφραστικό» του πινέλο που έκανε τον σπουδαίο ζωγράφο Δημήτρη Μυταρά να ξεχωρίσει. Ένα πινέλο που με τα έντονα χρώματα, τις ιδιαίτερες φιγούρες και το μοναδικό ταλέντο τον οδήγησε στη διεθνή καταξίωση.

Πηγαίνοντας για το Σούνιο (58ο χιλιόμετρο Αθηνών-Σουνίου), στα δεξιά μας, σε μια χερσόνησο πάνω από τη θάλασσα, στον Όρμο Καταφυγή στην Παλαιά Φώκαιας, στέκει ένα εκκλησάκι, η Παναγία η Καταφυγιώτισσα. Όταν μπεις μέσα θα σε περιμένει μια έκπληξη:

Eίναι ένας ιδιότυπος ναός, βασισμένος στην αγιογράφηση που έκανε το 2006 ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες ζωγράφους, ο Δημήτρης Μυταράς.

Ο ζωγράφος ακολουθεί τον δικό του δρόμο, πέρα από τη βυζαντινή παράδοση, αφού στο εσωτερικό της Εκκλησίας δεν υπάρχουν άγιοι, παρά μόνο ζωγραφισμένες μορφές που ίπτανται, άλλοτε με φτερά και άλλοτε χωρίς, σε πυκνή αφηγηματική διάταξη, ανάμεσα σε πουλιά και φυτά, ενώ δεξιά και αριστερά στο τέμπλο στέκονται χωρίς αυστηρότητα οι μόνες δύο εικόνες: του Χριστού και της Παναγίας αντίστοιχα, αγκαλιασμένοι και οι δύο από φτερωτές ανθρώπινες μορφές.

«Αυτές οι μορφές-άνεμοι κουβαλούν την αίσθηση του θείου και ενώνουν τον κόσμο μας με την επουράνια δημιουργία», έχει δηλώσει σχετικά ο καταξιωμένος ζωγράφος.

«Πιστεύω ότι, αν υπάρχει Θεός, βρίσκεται εκεί… Οι άνεμοι είναι καθημερινά γύρω σου και αισθάνεσαι την παρουσία τους. Τα πουλιά γεμίζουν τον ουρανό: γλάροι, χελιδόνια, κοτσύφια και σπουργίτια», λέει ο ίδιος.

Όπως εξηγεί ο ζωγράφος: «Το εκκλησάκι αυτό είναι μια προσευχή που πάντα χρωστούσα. Όταν σταθείς εκεί, θα αισθανθείς την επαφή του Θεού καθώς φυσούν οι άνεμοι. Και στη μέση ο Χριστός είναι η δυνατή παρουσία ενός αληθινού νέου γεμάτου φλόγα επαναστάτη. Μίλησε συγκλονιστικά και πλήρωσε πολύ ακριβά γι’ αυτό».

Το έργο του, στο σύνολό του, αντανακλά την πορεία της σκέψης του και την αμείωτη προσήλωσή του στον άνθρωπο, στη φύση και στην κοινωνική πραγματικότητα.

Αγιογράφος δεν είμαι. Το έφτιαξα όπως το ένιωσα εκείνη τη στιγμή. Έβαλα ένα μάτι που βλέπει ο Θεός και ζωγράφισα τον Χριστό και την Παναγία. Και τεράστιους αγγέλους. Μπήκε ένας δεσπότης στο εκκλησάκι και μου είπε: “κ. Μυταρά, είστε καλά; Τι κάνετε; Πού είναι το τέμπλο; Οι άγιοί μας;”. Ήταν τόσο φοβισμένος, σαν να είχε δει τον διάβολο! Εγώ έτσι είδα τον Θεό. Τον Θεό τον βλέπω γύρω μου στη φύση! Ο Θεός καταγράφεται στον χώρο!», λέει ο ζωγράφος.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η εικονογράφηση έγινε δωρεάν.

«Όταν προσφέρθηκα να εικονογραφήσω το εκκλησάκι, είπα ότι δεν θέλω χρήματα, όχι για να πάω στον παράδεισο, αλλά για να μη μου επιβάλουν οι άλλοι τις απόψεις τους. Το αποτέλεσμα μπορεί να ξενίζει, να μοιάζει προκλητικό, όμως το εκκλησάκι αυτό είναι μια προσευχή που πάντα χρωστούσα. Δεν είμαι φανατικά Xριστιανός, είμαι βαθύτατα Xριστιανός».

Ο κορυφαίος Έλληνας ζωγράφος από τη Χαλκίδα, Δημήτρης Μυταράς, στα 82 του πλέον χρόνια αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υγείας. Έδινε μάχη με την οπτική νευροπάθεια από το 2008, η οποία τελικά πριν περίπου από έναν μήνα κατάφερε να του στερήσει την όραση κατά 90%, παρά τις προσπάθειες των γιατρών. Αυτό το δυσάρεστο γεγονός σημαίνει πως ο Χαλκιδαίος ζωγράφος δεν θα μπορέσει να ζωγραφίσει ξανά, κάτι που σημαίνει το τέλος της λαμπρής καριέρας του. Να σημειωθεί ότι η αξία των έργων του με την πάροδο των ετών αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο.

Το ταβάνι στολίζουν τα παιχνιδιάρικα πουλιά, ενώ δεξιά και αριστερά στο τέμπλο, στέκονται χωρίς αυστηρότητα οι μόνες δύο εικόνες: του Χριστού και της Παναγίας αντίστοιχα, αγκαλιασμένες και οι δύο από φτερωτούς αγγέλους. Στις υπόλοιπες επιφάνειες κυριαρχεί το κίτρινο, ανθρωπόμορφοι άνεμοι, πράσινο, φύση.

Ο Δημήτρης Μυταράς επέλεξε να κάνει αυτό που ήξερε καλύτερα. Να εκφράζεται με το πινέλο του. Μόνο που αυτή την φορά το έκανε μέσα σε ένα εκκλησάκι και το άφησε σε μια μοναδική τοποθεσία για να την ομορφαίνει. Μόνο που το βλέπεις απέξω είναι επιβλητικό, μόλις μπαίνεις μέσα καταλαβαίνεις γιατί είναι πραγματικά μοναδικό.

Λίγα λόγια για τον καλλιτέχνη:

Σαν σήμερα έρχεται στη ζωή ο διάσημος σύγχρονος ζωγράφος Δημήτρης Μυταράς. Σπούδασε ζωγραφική στην Αθήνα και το Παρίσι και υπήρξε μαθητής του Γιάννη Μόραλη. Κύριο χαρακτηριστικό της ζωγραφικής του Μυταρά ήταν η συνύπαρξη αντιφατικών δεδομένων τα οποία επιδέξια διαπλέκονται δημιουργώντας την παραδοξότητα που διατρέχει τη γόνιμη και δημιουργική καλλιτεχνική του πορεία. Πρόκειται για ένα έργο σύνθετο αλλά πρωτότυπο και αυθεντικό, με πολλαπλές όψεις, που εξελίσσεται επί εξήντα σχεδόν χρόνια, όσα δηλαδή και ο δημιουργικός χρόνος του Μυταρά. Εκτός από διακεκριμένος ζωγράφος, υπήρξε και ποιητής,ταλαντούχος σκηνογράφος, ενδυματολόγος, εικονογράφος, σχεδιαστής διακοσμητικών παραστάσεων και χαρισματικός δάσκαλος.