Ο Γιοχάνες Βερμέερ έζησε την ολλανδική Χρυσή εποχή, όταν η τέχνη, η επιστήμη και το οικονομικό θαύμα των Κάτω Χωρών έφτασαν στο ζενίθ. Οι καλλιτέχνες άκμαζαν, καθώς η εύπορη κοινωνία ήθελε πίνακες για τα σαλόνια της.
Περί το 1657 ο Βερμέερ άρχισε να ζωγραφίζει έργα που γίνονταν εύκολα αναγνωρίσιμα ως δικά του, όπως το «Κορίτσι που διαβάζει γράμμα μπροστά σε ανοιχτό παράθυρο», το οποίο ζωγραφίστηκε μεταξύ των ετών 1657 και 1659 και το οποίο δώρισε στην πόλη της Δρέσδης το 1742. Σε αυτό τον πίνακα εμφανίζονται τα τυπικά του χαρακτηριστικά: Μια γυναίκα πλάι στο παράθυρο, με το πρόσωπο λουσμένο στο φως.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι, αφότου βρήκε το αγαπημένο του θέμα, την απεικόνιση δηλαδή γυναικείων μορφών, ο Βερμέερ σπάνια παρέκκλινε απ’ αυτό. Ζωγράφισε πάνω από δύο δεκάδες έργα που δείχνουν γυναίκες σε παράθυρα. Χύνουν γάλα, εξετάζουν τα κοσμήματά τους, διαβάζουν επιστολές, παίζουν λαούτο. Σπανίως ζωγραφίζει άντρες. Συχνά ο θεατής μοιάζει να βρίσκεται στο ίδιο δωμάτιο, με το παράθυρο στα αριστερά, τις καρέκλες με τις λεοντοκεφαλές, τους χάρτες στον τοίχο. Οι γυναίκες φορούν τα ίδια, παλτό με γούνα, περιστήθιο με γαλάζιες ρίγες και δίπλα τους υπάρχει η ίδια κανάτα και κοσμηματοθήκη.
Πριν από περίπου τέσσερις δεκαετίες, μια ακτινογραφία αποκάλυψε έναν γυμνό Ερωτιδέα στο πάνω μέρος του πίνακα. Αρχικά, οι ερευνητές αποφάσισαν να μην πειράξουν τη στρώση μπογιάς που τον κάλυπτε, θεωρώντας ότι αποτελούσε παρέμβαση του ίδιου του καλλιτέχνη.
Ωστόσο, κατά τη διάρκεια εργασιών συντήρησης του πίνακα στη Gemaldegalerie της Δρέσδης, οι συντηρητές ανακάλυψαν, προς μεγάλη τους έκπληξη, ότι ο γυμνός θεός Έρωτας, στο πάνω δεξιά τμήμα του έργου, είχε καλυφθεί με χρώμα πολλά χρόνια μετά το θάνατο του ζωγράφου. Στο πρωτότυπο έργο, ο «πίνακας μέσα στον πίνακα» στον οποίο αναπαρίστατο ο Ερωτιδέας ήταν κρεμασμένος στον τοίχο πίσω από το κορίτσι που διάβαζε το γράμμα. Αποφασίστηκε, λοιπόν, να αποκαταστήσουν τον Ερωτιδέα στον πίνακα όταν εργαστηριακά τεστ αποσαφήνισαν ότι είχε καλυφθεί δεκαετίες αργότερα από την ολοκλήρωση του έργου από τον Φερμέερ.
«Αυτό είναι η πιο εντυπωσιακή εμπειρία της καριέρας μου» δήλωσε η επικεφαλής συντηρήτρια στην Πινακοθήκη της Δρέσδης, Ούτα Νάιντχαρντ. «Το κάνει διαφορετικό έργο ζωγραφικής».
«Είναι η μοναδική ένδειξη που υπαινίσσεται ιστορία έρωτα» δηλώνει η Νάιντχαρντ.
Από τις 8 Ιουνίου 2019 ο πίνακας εκτίθετο κατά το ήμισυ αποκατεστημένος στην αρχική του μορφή, με το πρόσωπο και τον άνω κορμό του ερωτιδέα να διακρίνονται στο βάθος. Έτσι, οι συχνοί επισκέπτες της γκαλερί είχαν την ευκαιρία να εξοικειωθούν με την «καινούργια» ελαιογραφία, η οποία αποτελεί ένα από τα πιο πολύτιμα αποκτήματα της συλλογής. Μετά τις 16 Ιουνίου το έργο επέστρεψε στα εργαστήρια συντήρησης προκειμένου να ολοκληρωθεί η αφαίρεση της νεότερης στρώσης μπογιάς και ο θεός του έρωτα να αποκαλυφθεί σε όλο του το μεγαλείο.
Ο Βερμέερ συνήθιζε να μνημονεύει άλλα έργα τέχνης μέσα στους πίνακές του, χρησιμοποιώντας τα για να προσφέρει συμπληρωματικές πληροφορίες και σχόλια στον θεατή. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο ερωτιδέας είναι η μόνη ένδειξη «που υποδηλώνει μια ερωτική ιστορία», δήλωσε η συντηρήτρια Uta Neidhardt μιλώντας στην εφημερίδα The Art Newspaper. «Πάνω από το αυθεντικό βερνίκι του ερωτιδέα υπήρχε μια στρώση σκόνης, γεγονός που καταδεικνύει ότι ο πίνακας είχε παραμείνει στην αρχική του μορφή για δεκαετίες».
ΠΗΓΕΣ: https://www.kathimerini.gr/1023112/article/politismos/eikastika/o-krymmenos-erwtas-toy-gioxanes-vermeer , https://www.archaiologia.gr/blog/2019/05/10/%CE%B5%CF%81%CF%89%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%B3%CF%81%CE%AC%CE%BC%CE%BC%CE%B1-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B2%CE%AC%CE%B6%CE%B5%CE%B9-%CF%84%CE%BF-%CE%BA%CE%BF%CF%81%CE%AF%CF%84%CF%83%CE%B9/ , https://www.mixanitouxronou.gr/o-kallitechnis-pou-xegelase-ton-gkeringk-ke-tous-idikous-plastografontas-pinakes-tou-perifimou-giochanes-vermeer-giati-ke-i-kleftes-protimoun-ta-erga-tou-vermeer/ , https://www.youmagazine.gr/2019/05/39626-o-mystikos-erotas-tou-johannes-vermeer-sto-fos/
