Η περίοδος τον Χριστουγέννων είναι μία ευκαιρία για τον κόσμο να ξεκουραστεί, να βρεθεί με την οικογένεια του, να βγει να διασκεδάσει και φυσικά να πάει στο θέατρο. Γι’αυτό άλλωστε πολλά θέατρα κάνουν ξεχωριστές Χριστουγεννιάτικες παραστάσεις για όσους θέλουν να της παρακολουθήσουν. Λίγα είναι όμως τα θεατρικά που μπορούν να πουν πως συμπεριλαμβάνουν το χριστουγεννιάτικο πνεύμα, εκτός φυσικά από τις παιδικές χριστουγεννιάτικες παραστάσεις. Φαίνεται, λοιπόν, πως λίγοι θεατρικοί συγγραφείς προτιμούν τα θεατρικά τους να διαδραματίζονται τα Χριστούγεννα και γενικά την περίοδο των εορτών. Εξαίρεση αποτελεί ο πολυγραφότατος Άγγλος συγγραφέας Sir Alan Ayckbourn. Ο Άλαν Έικμπορν είναι ο πιο πολυπαιγμένος Βρεττανός συγγραφέας μετά τον Σαίξπηρ σε ολόκληρο τον κόσμο. Έχει πάνω από σαράντα χρόνια δημιουργικής παρουσίας αφού έχει γράψει πάνω από 70 θεατρικά έργα, πράγμα που τον καθιστά τον πολυγραφότερο από τους σύγχρονους Βρετανούς συγγραφείς . Υποτιμημένος τα πρώτα χρόνια της παρουσίας του, σήμερα θεωρείται ένας σπουδαίος κωμικογράφος, που πραγματεύεται θέματα κοινωνικού και πολιτικού ενδιαφέροντος, σμιλεύοντας με απαράμιλλη δεξιοτεχνία την καθημερινότητα, δημιουργώντας αριστοτεχνικές, στη δομή και το διάλογο, κωμικές τοιχογραφίες της ζωής του σημερινού ανθρώπου. Τον Μάρτιο του 2019 τού απονεμήθηκε το βραβείο Ολίβιε για τη συνολική συνεισφορά του στο θέατρο. Κάποια από τα γνωστότερα έργα του είναι το «Αγαπώντας, πίνοντας και τραγουδώντας», το «το Από Εδώ και Πέρα», το «Μια νύχτα άνω κάτω», το χριστουγεννιάτικο «Συνέβη και του χρόνου» και το «Άλλα Λόγια ν’ Αγαπιόμαστε».
Ο Sir Ayckbourn παρουσιάζει το θεατρικό έργο «Absurd Person Singular» το 1972. Η υπόθεση ακολουθεί την τύχη τριών ζευγαριών που μπαινοβγαίνουν στις κουζίνες των σπιτιών τους τρεις διαδοχικές παραμονές Χριστουγέννων. Τα ζευγάρια του έργου συνδέονται μέσω του επαγγελματικού περιβάλλοντος των ανδρών και ακολουθούν τους ηθικούς κανόνες της μεσαίας κοινωνικής τάξης. Με το πέρασμα του χρόνου οι αλλαγές στις οποίες έχουν προχωρήσει είναι φανερές και απίστευτα κωμικές. Υπάρχουν ξεκαρδιστικά αστεία επεισόδια σε κάθε πράξη με φόντο το χριστουγεννιάτικο μενού. Μέσα από συζητήσεις και εκμυστηρεύσεις αποκαλύπτουν τα κρυφά τους πάθη και τους φόβους τους. Η μανία για επαγγελματική ανέλιξη και κοινωνική καταξίωση, η αποξένωση και η δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις αποτελούν τα θέματα της σπαρταριστής αυτής κωμωδίας. Ο συγγραφέας καυτηριάζει την αστική τάξη καθώς και τις συζυγικές και κοινωνικές σχέσεις μέσα από τους εξωφρενικούς χαρακτήρες που έχει πλάσει. Η ιλαροτραγωδία αυτή θεωρείται κλασική και ένα από τα πιο πετυχημένα του έργα παγκοσμίως.
Έχει διασκευαστεί πολλές φορές σε θέατρα του εξωτερικού. Το 1985 το BBC παρήγαγε μια τηλεοπτική έκδοση του έργου με σκηνοθέτη Michael A. Simpson. Στη χώρα μας έχει παρουσιαστεί με διαφορετικούς τίτλους. Το 1974 στο θέατρο Διάνα με τον τίτλο «Η αστική τάξη, αστειεύεται» με πρωταγωνιστές μεταξύ άλλων τον Άγγελο Αντωνόπουλο και την Λίλυ Παπαγιάννη. Το 1993 στο θέατρο Ιλίσια με τον τίτλο «Συνέβη και του χρόνου», σε σκηνοθεσία Κώστα Αρζόγλου. Επίσης, το 2008 στο θέατρο Ήβη δόθηκε ο τίτλος «Στις κουζίνες» σε σκηνοθεσία Πέτρου Φιλιππίδη. Πρωταγωνίστησαν οι Τάσος Χαλκιάς, Ζέτα Μακρυπούλια, Ράνια Σχίζα, Αργύρης Αγγέλου, Σοφία Παυλίδου και Χρήστος Πλαίνης. Το πιο πρόσφατο ανέβασμα του έργου είναι το 2014 στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος με τον τίτλο «Συνέβη και του χρόνου».
O Sir Alan Ayckbourn το 1980 καταθέτει ένα δεύτερο έργο με θέμα τα Χριστούγεννα, με τίτλο “Season’s Greetings” . Βασισμένο, όπως έχει πει ο ίδιος, στις προσωπικές του εμπειρίες από τις χριστουγεννιάτικες γιορτές. Το έργο «Και Καλά Χριστούγεννα» διαδραματίζεται στη διάρκεια ενός τριημέρου χριστουγεννιάτικων διακοπών, όταν στο σπίτι του ζεύγους Μπάνκερ συγκεντρώνονται φίλοι και συγγενείς για να γιορτάσουν μαζί με παιδιά τους τις γιορτινές αυτές μέρες. Η υποχρεωτική αυτή συνύπαρξη, αλλά και η άφιξη ενός νέου καλεσμένου, ανερχόμενου νεαρού αλλά ντροπαλού συγγραφέα, βγάζουν στην επιφάνεια όλες τις καλά κρυμμένες συμβατικότητες και αποκρύψεις, που ορίζουν στην πραγματικότητα τις σχέσεις όλων των ανθρώπων. Και μόνο η παρουσία του θα αφυπνίσει τη σεξουαλική επιθυμία στις γυναίκες του σπιτιού, καθώς η κάθε μία αναζητεί διαφυγή από τον αδιάφορο σύντροφό της. Συζυγικά αδιέξοδα, ερωτικά απωθημένα, γυναικείοι ανταγωνισμοί, ιδεολογικές και προσωπικές αντιπαραθέσεις, εκρήξεις εγωισμού δεν αργούν να μετατρέψουν την γιορτή σε κόλαση.
Η οικοδέσποινα και ο άντρας της, η αλκοολική και υστερική αδελφή του με το γιατρό σύζυγο της, που επιμένει να δίνει κάθε Χριστούγεννα μια ανυπόφορη παράσταση κουκλοθέατρου για τα παιδιά, η ανύπαντρη αδελφή της οικοδέσποινας με τον νεαρό φίλο της συγγραφέα, ένα πολύτεκνο φιλικό ζευγάρι και ο αυταρχικός, αντιδραστικός, φιλύποπτος προς όλους θείος της οικογένειας, βρίσκονται μπλεγμένοι σ’ ένα κουβάρι ξεκαρδιστικών εντάσεων που διαδραματίζονται γύρω από ένα τεράστιο χριστουγεννιάτικο δέντρο που δεσπόζει « στο χώρο της χαρμόσυνης», γιορταστικής αυτής σύναξης.
Έχει διασκευαστεί πολλές φορές σε θέατρα του εξωτερικού. Το 1986 το BBC παρήγαγε μια τηλεοπτική έκδοση του έργου με σκηνοθέτη και πάλι τον Michael A. Simpson με πρωταγωνιστές τους Michael Cashman, Barbara Flynn και Nicky Henson μεταξύ άλλων. Η μοναδική φορά που το έργο παρουσιάστηκε στη χώρα μας ήταν από το Θέατρο της οδού Κεφαλληνίας την θεατρική περίοδο 2004 – 2005. Ο τίτλος της παράστασης ήταν «Kαι καλά Χριστούγεννα» σε μετάφραση και σκηνοθεσία Τάσου Μπαντή . Τους ρόλους υποδύθηκαν οι Μπέτυ Αρβανίτη, Γιάννης Βόγλης, Δημήτρης Αλεξανδρής, Ράνια Σχίζα, Χρήστος Στεργιόγλου, Νίκος Αρβανίτης, Σμαράγδα Σμυρναίου, Άλκης Παναγιωτίδης, Μαριάνθη Σοντάκη.
Το έργο του Έικμπορν αποτελεί μια ελεγεία σάτιρας για την αστική τάξη και την ηθική της, που, παράλληλα με το γέλιο προσφέρει προβληματισμό και συγκίνηση. Δείχνει με εξαιρετικό τρόπο την αξία της οικογένειας που πρέπει να αγαπάμε παρά τα πολλλά ελλατώματα της. Και παγιδευεί απολαυστικά την εορταστική ατμόσφαιρα των Χριστουγέννων με τα τρελά περιστατικά και τις ίντριγκες που περιβάλλει κάθε χρόνο το χριστουγεννιάτικο τραπεζι όλων μας.
Πηγές:
https://www.ntng.gr/default.aspx?lang=el-GR&page=2&production=41594
Όταν ήρθαν τα Χριστούγεννα στο Θέατρο…
https://www.kathimerini.gr/360554/article/politismos/arxeio-politismoy/to-8eatriko-fainomeno-alan-eikmporn
