Το “Απόψε Αυτοσχεδιάζουμε” είναι ένα έργο σταθμός στην ιστορία του σύγχρονου θεάτρου. Γράφτηκε το 1930 από τον μεγάλο δραματουργό της Ιταλίας, Λουίτζι Πιραντέλλο.
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
Ο Λουίτζι Πιραντέλλο γεννήθηκε το 1867 στο Αγκριτζέντο της Σικελίας, τον αρχαίο Ακράγαντα. Ο ίδιος, μάλιστα, ισχυριζόταν ότι είναι ελληνικής καταγωγής και ότι το επίθετό του είναι παραφθορά του ελληνικού Πυράγγελος. Ήταν πεζογράφος και ίσως ο σημαντικότερος σύγχρονος ιταλός θεατρικός συγγραφέας. Σπούδασε νομικά, φιλολογία και γλωσσολογία στα πανεπιστήμια του Παλέρμο, της Ρώμης και της Βόννης και δίδαξε ως καθηγητής ιταλικής φιλολογίας στο ανώτατο ινστιτούτο της ιταλικής πρωτεύουσας. Στη Ρώμη ο Πιραντέλο συνεργάστηκε με λογοτεχνικά περιοδικά. δημοσιεύοντας ποιήματα και πεζογραφήματά του. Η πρώτη του ποιητική συλλογή εκδόθηκε το 1899. Η οικονομική καταστροφή του πατέρα του όμως, το 1903, τον ανάγκασε να αποδυθεί σε σκληρό αγώνα επιβίωσης ο οποίος τον έφερε στα πρόθυρα της αυτοκτονίας. Μέσα σ’ αυτή την ατμόσφαιρα έγραψε το κυριότερο μυθιστόρημά του, “Ο μακαρίτης Ματία Πασκάλ” (1904), που η απήχησή του τον επέβαλε σαν πεζογράφο. Ακολούθησαν τα έργα “Οι γέροι και οι νέοι” (1909), “Τερτσέτι” (1912), “Η τράπουλα” (1915), κ.ά. Εκείνο όμως που έμελλε να τον κάνει διάσημο σε όλο τον κόσμο ήταν το θεατρικό του έργο, το πρώτο μέρος του οποίου συνέθεσε και πάλι σε μια οδυνηρή εποχή γι’ αυτόν, εξαιτίας του θανάτου της μητέρας του και της διανοητικής αρρώστιας της γυναίκας του. Τα κυριότερα θεατρικά έργα του, με τα οποία αποκρυσταλλώθηκε το ύφος γνωστό ως “πιραντελλισμός”, είναι: “Έτσι είναι (αν έτσι νομίζετε)”, 1917, “Η ηδονή της τιμιότητας”, 1917, “Όλα σε καλό”, 1920, “Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα”, 1921, “Να ντύσουμε τους γυμνούς”, 1922, “Απόψε αυτοσχεδιάζουμε”, 1930, κ.ά. Το 1934 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του. Πέθανε στη Ρώμη, το 1936.
“ΑΠΟΨΕ ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΖΟΥΜΕ”
Το “Απόψε Αυτοσχεδιάζουμε” μεταφράστηκε για πρώτη φορά στα ελληνικά από τον Δημήτρη Μυράτ. Ο πρωτότυπος τίτλος του είναι “Questa sera si recita a soggetto“.
Η υπόθεση του έργου αφορά έναν θίασο που προσπαθεί να διασκευάσει σε θεατρικό έργο το διήγημα του ίδιου του Λουίτζι Πιραντέλλο, “Αντίο Λεονόρα!”, το οποίο είναι σχετικό με την ιστορία μιας αλλόκοτης οικογένειας από την Σικελία. Οι σκηνοθετικές εντολές δημιουργούν ασάφεια για τους ηθοποιούς, οι οποίοι στο μεταξύ ταυτίζονται τόσο πολύ με τους ρόλους τους, ώστε διώχνουν τον σκηνοθέτη, προκειμένου να ζήσουν τις ζωές των χαρακτήρων που υποδύονται! Το έργο περιγράφει και παράλληλα διακωμωδεί και σαρκάζει τον κόσμο της θεατρικής τέχνης (τους ηθοποιούς, τους σκηνοθέτες, το κοινό, τους θεατρικούς κριτικούς).
Η δύναμη του δημιουργήματος έναντι του δημιουργού του είναι σχήμα ουσιώδες για την τέχνη, αλλά και για τον Λουίτζι Πιραντέλλο. Το έργο μοιάζει να γεννήθηκε για ν’ αποτυπώσει αυτή την εκρηκτική σχέση. Συμπληρώνει την τριλογία του συγγραφέα υπό τη μορφή «θεάτρου μέσα στο θέατρο» για το πλέον αγαπημένο του θέμα: τη σύγχυση της φαντασίας με την πραγματικότητα.
Για πρώτη φορά το κορυφαίο αυτό αριστούργημα της παγκόσμιας δραματουργίας παρουσιάστηκε στο Εθνικό Θέατρο τις θεατρικές χρονιές 2018 και 2019, με τη σκηνοθετική υπογραφή του Δημήτρη Μαυρίκιου και την εμβληματική μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Το cast των ηθοποιών ήταν επίσης εξαιρετικό με ονόματα, όπως αυτά των Γιούλικα Σκαφιδά, Ράνια Οικονομίδου, Λυδία Φωτοπούλου και Γιάννη Βογιατζή.
Θεατές που δεν είναι εξοικειωμένοι με τα «μέσα» του θεάτρου, δεν γνωρίζουν το παρελθόν του έργου ή των ηθοποιών που συμμετέχουν ίσως βρεθούν στη θέση να προσπαθούν να καταλάβουν ακριβώς τι συμβαίνει επί σκηνής.
Ο Μαυρίκιος έγραψε ένα νέο έργο με όχημα αυτό του Πιραντέλο, που μας δείχνει έναν θίασο να προετοιμάζει το ανέβασμα μιας παράστασης. Ως πιραντελλικό δημιούργημα, βέβαια, το εύρημα του θεάτρου μες στο θέατρο προεκτείνεται μέχρι τα δυσδιάκριτα όρια ζωής και τέχνης – ενδεικτικά ο συγγραφέας δείχνει τους ηθοποιούς να ταυτίζονται σε τέτοιο βαθμό με τους ρόλους τους, ώστε «δανείζονται» την προσωπικότητά τους.
ΠΗΓΕΣ: https://www.n-t.gr/el/news/allnews/?nid=33066 , http://www.biblionet.gr/author/3976/Pirandello,_Luigi,_1867-1936 , https://www.athinorama.gr/theatre/article/apopse_autosxediazoume-2532696.html , https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9B%CE%BF%CF%85%CE%AF%CF%84%CE%B6%CE%B9_%CE%A0%CE%B9%CF%81%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AD%CE%BB%CE%BB%CE%BF
