Παρόλο που πέρασαν κάπου εκατόν πενήντα χρόνια από τότε που γράφτηκε το κορυφαίο μυθιστόρημα της Σαρλότ Μπορντέ, «Τζέιν Έιρ» (Jane Eyre), δεν έχει πάψει να συγκινεί όσους το διαβάζουν μέχρι και σήμερα.
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ
Η Τζέιν Έιρ είναι μια μικρή ορφανή. Ο αδελφός της μητέρας της την παίρνει στο σπίτι του και πεθαίνοντας, την εμπιστεύεται στη γυναίκα του, για να την αναθρέψει με τα δικά της παιδιά. Ένα μικρό κοριτσάκι, ορφανό, που έχει τραβήξει τα πάνδεινα από τους συγγενείς και κηδεμόνες της, και που, πολύ γρήγορα στέλνεται σε ορφανοτροφείο. Ένα κοριτσάκι, που μεγαλώνοντας, όντας γκουβερνάντα σ’ ένα απομονωμένο και επιβλητικό σπίτι, θα βρει τον έρωτα στο πρόσωπο του κυρίου Ρότσεστερ, αφεντικό της και ιδιοκτήτης του παράξενου αυτού σπιτιού. Το κοριτσάκι αυτό είναι η Τζέιν Έιρ. Η Τζέιν πρέπει να επιστρατεύσει όλη της την υπομονή, την αφοσίωση και το θάρρος της, προκειμένου και η ίδια και ο κύριος Ρότσεστερ να ευτυχήσουν. Γιατί η ευτυχία δεν είναι τόσο εύκολη τελικά, και τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται στους άγριους βάλτους του Θόρφιλντ, καθώς ο κύριος Ρότσεστερ προσπαθεί να κρύψει σκοτεινά μυστικά.
«Ήμουνα συνεπαρμένη. Κουβέντιαζα μαζί του όσο φάγαμε και πολλήν ώρα ύστερ’ από το φαγητό μ’ ευχαρίστηση και άνεση. Δεν ένιωθα κανένα περιορισμό, τίποτα που να μ’ εμποδίζει να νιώθω τη ζωή, να γελώ μαζί του. Ήμουν ευτυχισμένη μαζί του γιατί ήξερα πως ταιριάζαμε. Κι αυτό έφερνε φως σε όλο τον εαυτό μου. Μ’ όλο που ήτανε τυφλός, χαμόγελα άρχισαν να χαράζουνε στο πρόσωπό του και τα χαρακτηριστικά του χάσανε την πικραμένη τους όψη.»
ΣΑΡΛΟΤ ΜΠΡΟΝΤΕ
Το όνομά της είναι μυθικό, καθώς είναι μια από τις διάσημες και μυστηριώδεις αδερφές Μπροντέ. Η Σαρλότ Μπροντέ έμεινε στην ιστορία κυρίως για το αριστούργημά της «Τζέιν Έιρ». Η Σαρλότ γεννήθηκε στο Θόρντον του Γιορκσάιρ το 1816 και ήταν το τρίτο από τα έξι παιδιά του Ιρλανδού κληρικού Πάτρικ Μπροντέ και της Μαρία Μπράνγουελ. Η μητέρα της πέθανε νωρίς και την ανατροφή της καθώς και των αδελφών της ανέλαβε η θεία της, ενώ τον Αύγουστο του 1824, η Σαρλότ, μαζί με την Έμιλι, τη Μαρία και την Ελίζαμπεθ, στάλθηκαν σε εκκλησιαστικό σχολείο στο Λάνκασαϊρ. Οι κακές συνθήκες του σχολείου επηρέασαν την υγεία και τη φυσική κατάσταση της Σαρλότ, ενώ επέσπευσαν το θάνατο των δυο μεγαλύτερων αδελφών της (Μαρία και Ελίζαμπεθ) από φυματίωση το 1825.
Στο πατρικό τους σπίτι, η Σαρλότ μαζί με τα αδέλφια της, Μπράνγουελ, Έμιλι και Άννα, άρχισαν να γράφουν για τη ζωή και τα έργα των κατοίκων των φανταστικών βασιλείων τους: η Σαρλότ κι ο Μπράνγουελ για το βασίλειο της Άνγκρια, η Έμιλι κι η Άννα για το βασίλειο του Γκόνταλ.
Η Σαρλότ έγινε δασκάλα. Από το 1839 ως το 1841 δούλεψε ως οικονόμος σε αρκετές οικογένειες, ενώ το 1842 μαζί με την Έμιλι εργάστηκαν σε ένα οικοτροφείο στις Βρυξέλλες, μέχρι το θάνατο της θείας τους το 1842. Το 1843, η Σαρλότ επέστρεψε στο οικοτροφείο, όπου έγινε μοναχικός χαρακτήρας, νοσταλγούσε το πατρικό της σπίτι κι ήταν ιδιαίτερα δεμένη με τον εργοδότη της, Κονσταντέν Εζέ. Επέστρεψε το 1844 και τα βιώματά τής ενέπνευσαν κάποια από τα μετέπειτα έργα της.
Τα έργα της δεν βρήκαν μεγάλη ανταπόκριση από τους κριτικούς μέχρι να γράψει την Τζέιν Έιρ που της έφερε μεγάλη επιτυχία κι αναγνώριση και ήταν ουσιαστικά σαν αυτοβιογραφία της. Όλα τα έργα της χαρακτηρίζονται από έντονο ρομαντισμό και λυρισμό και είναι κυρίως εμπνευσμένα από τις προσωπικές της εμπειρίες.
Πέθανε το 1855 ένα χρόνο μετά τον γάμο της με τον Άρθουρ Μπελ Νικόλς και κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης της.
Στις 6 Οκτωβρίου του 1847, εκδίδεται το βιβλίο «Τζέιν Έιρ» (Jane Eyre) της Σαρλότ Μπροντέ. Με το βιβλίο αυτό ήρθε η μεγάλη επιτυχία και η αναγνώριση, καθώς τα έργα της δεν έχαιραν μεγάλης αποδοχής από τους κριτικούς (αν και υπήρξαν αρκετές συζητήσεις για την ταυτότητα του «Κάρερ Μπελ», ψευδώνυμο συγγραφέως). Βέβαια, η «Τζέιν Έιρ», ήταν ουσιαστικά κάτι σαν την αυτοβιογραφία της, καθώς διακρίνουμε πολλές ομοιότητες ανάμεσα στην ηρωίδα και την Σάρλοτ.
Η «Τζέιν Έιρ» καταφέρνει και ξεχωρίζει από τα λογοτεχνικά πρότυπα της βικτωριανής εποχής, ενώ έχει χαρίσει συγκίνηση σε αμέτρητους αναγνώστες ανά τον κόσμο. Γιατί όμως; Η Τζέιν είναι μια διαχρονικά σύγχρονη ηρωίδα, μια γυναίκα εγκλωβισμένη σ’ ένα περιβάλλον που αρνείται πεισματικά την αλλαγή. Τι πιο διαχρονικό απ’ αυτό; Πώς γίνεται αυτή η διάσταση του έργου να μην αγγίζει τους αναγνώστες της κάθε εποχής;
«Την ώρα που χτενιζόμουνα, κοιτάχτηκα στον καθρέφτη και είδα πως δεν ήμουνα πια άσχημη. Το πρόσωπό μου ήτανε γεμάτο ζωή κι ελπίδα. Τα μάτια μου έλεγες κι είχανε πολυκοιτάξει μια πηγή χαράς και δανειστήκανε τη λάμψη από τα διάφανα νερά της. Πολλές φορές έκανα προσπάθεια να μην κοιτάξω τον κύριό μου, γιατί φοβόμουνα πως η μορφή μου δεν του άρεσε: σήμερα, μπορούσα να υψώσω τα μάτια μου σ’ αυτόν, χωρίς να φοβάμαι μην τυχόν τον πικράνω με την ασχήμια μου. Φόρεσα ένα καλοκαιρινό φουστάνι, ελαφρό κι ανοιχτόχρωμο. Μου φάνηκε πως ποτές δε μ’ είχε στολίσει ρούχο καλύτερα, γιατί ποτέ κανένα τους δεν το ‘χα φορέσει με τόση χαρά.»
Παρά την αδιαφιλονίκητη αυτοπεποίθησή της και το ακατανίκητο πείσμα της, η Τζέιν είναι ένας απλός, φυσιολογικός άνθρωπος που είναι θύμα των περιστάσεων. Με «προβληματικές» προσωπικότητες να την περιβάλουν, όπως η θεία της – ανίκανη να αγαπήσει, ή ο κύριος Ρότσεστερ – εγκλωβισμένος στα φαντάσματα του παρελθόντος, αυτή όμως καταφέρνει να φωτίσει πρόσωπα και καταστάσεις.
Επομένως, η «Τζέιν Έιρ» είναι ένας συνδυασμός μυστηρίου και έρωτα. Μια ιστορία φαινομενικά ρομαντική, με δυνατά μαθήματα ζωής. Είναι ένα μυθιστόρημα συγκινητικό στο οποίο η διάσημη Αγγλίδα συγγραφέας έδωσε όλη της την τέχνη και κατόρθωσε να δείξει πως η αξιοπρέπεια, η δύναμη του χαρακτήρα και η πίστη σ’ ένα ιδανικό, μπορούν να κατανικήσουν κάθε δυσκολία και να υπερπηδήσουν κάθε εμπόδιο.
ΠΗΓΕΣ: https://frapress.gr/2015/10/zise-mia-istoria-epochis-mazi-tin-tzein-eir/ , http://www.biblionet.gr/book/164560/Bront%C3%AB,_Charlotte/%CE%A4%CE%B6%CE%AD%CE%B9%CE%BD_%CE%88%CE%B9%CF%81 , https://www.womantoc.gr/life/article/dynamismos-peisma-evaisthisia-i-tzein-eir-ensarkonei-tin-koryfaia-logotexniki-iroida
