«Enemy»: «Το χάος είναι απλά τάξη που περιμένει να αποκρυπτογραφηθεί»

Ο Άνταμ είναι λέκτορας σε ένα πανεπιστήμιο, και πολύ κοντά στο τέλος της σχέσης του με τη Μαίρη. Ένα βράδυ ο Άνταμ βλέπει έναν ηθοποιό σε μια ταινία που είναι ακριβώς ίδιος με εκείνον. Η επιθυμία να γνωρίσει τον κλώνο του τον κυριεύει, και πολύ σύντομα θα τον εντοπίσει και θα γνωρίσει εκείνον και την εγκυμονούσα σύζυγο του, Έλεν.

Η ταινία “Enemy” (“Ο άνθρωπος αντίγραφο”) του 2013 είναι ένα εγκεφαλικό θρίλερ, από αυτά που παίζουν με το μυαλό σου και προσπαθείς με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να καταλήξεις στο αγωνιώδες φινάλε, ενώ επίσης βασίζεται στο πασίγνωστο βιβλίο του Ζοζέ Σαραμάγκου, το οποίο έχει αφήσει έκπληκτο όσους το έχουν διαβάσει.  Πρόκειται για μια ταινία για την δύναμη του υποσυνείδητου, ένα θέμα που επηρεάζει τόσο πολύ τις προσωπικές μας αποφάσεις και την κοινωνία γενικότερα. Εάν δεν έχεις επίγνωση αυτής της δύναμης και των παρενεργειών της, δε γνωρίζεις στ’ αλήθεια ποιος παίρνει τις αποφάσεις για σένα, δεν είσαι υπεύθυνος για τον εαυτό σου.

Ένας άντρας που θέλει να αφήσει την ερωμένη του για να επιστρέψει στην εγκυμονούσα σύζυγο του πρέπει να αντιμετωπίσει τον χειρότερο εχθρό του: τον ίδιο του τον εαυτό. Ο Σαραμάγκο θεώρησε ότι αυτός ο άντρας θα πρέπει να ανταγωνίζεται τον εαυτό του. Η ίδια η ταινία είναι μια υποσυνείδητη εμπειρία. Στα σκοτεινά σημεία του μυαλού του, ο Άνταμ είναι αντιμέτωπος με μια εμμονική σεξουαλικότητα, που τον αποτρέπει να έρθει κοντά στην πραγματική οικειότητα και τον αληθινό έρωτα. Για να επιστρέψει στην κανονική του ζωή, η ναρκισσιστική πλευρά του στρέφεται ενάντια στο αντικείμενο του πόθου του και το καταστρέφει.

Κινηματογραφημένη με κάτι που θα μπορούσες να περιγράψεις ως «φίλτρο αφρικανικής σκόνης» σε κίτρινη σέπια που κάνει το Τορόντο να μοιάζει με μια εφιαλτική μη-πόλη και με ένα score κι ένα ηχητικό design που θωρακίζουν την αποπροσανατολιστική αίσθηση του φιλμ, το «Enemy» είναι η καταγραφή ενός κινηματογραφικού εφιάλτη που σε καταπίνει.

«Το χάος είναι απλά τάξη που περιμένει να αποκρυπτογραφηθεί» είναι η φράση που η ταινία θέλει να κρατήσεις στην άκρη του μυαλού σου από την αρχή ως το τέλος, όμως η αποκρυπτογράφηση του δομημένου «χάους» σε αυτή την άσκηση του Βιλνέβ στο ανησυχητικό παράδοξο, μοιάζει πολύ πιο δύσκολη απ όσο θα περιμένατε.

Το να δεις τον εαυτό σου είναι ένα φαινόμενο, που θα πρέπει να έχει την ίδια βαρύτητα όπως αυτή που έχει μια μαύρη τρύπα στον γαλαξία. Μια βαθιά υπαρξιακή κρίση θα πρέπει να περικυκλώσει τον Άνταμ. Η υπαρξιακή κρίση, η κατάθλιψη είναι μέρος του βασικού χαρακτήρα, ακόμη κι αν δεν επισημαίνεται στους διαλόγους. Πόσο αβάσταχτο είναι να έρχεσαι αντιμέτωπος με τον εαυτό σου, να τον αναγνωρίζεις πλήρως στο σώμα κάποιου άλλου;

ΠΗΓΕΣ: https://flix.gr/cinema/o-anthropos-antigrafo-2014.html , http://www.cineramen.gr/enemy-kritiki-tenias/ , http://www.cinephilia.gr/index.php/tainies/amerika-2/4388-enemy-denis-villeneuve , https://freecinema.gr/movies/enemy/