Με αφορμή την γιορτή των ερωτευμένων αναζητήσαμε και καταλήξαμε σε δέκα λογοτεχνικά έργα που εξύμνησαν μοναδικά και με διαφορετικό το καθένα τους τρόπο τον έρωτα. Έρωτες παθιασμένοι, καταστροφικοί, με διάρκεια και βάθος, έντονοι, ανικανοποίητοι και αγνοί. Στην λίστα που ετοιμάσαμε θα τους συναντήσετε όλους.
Έρωτας στα χρόνια της χολέρας, Gabriel José García Márquez, εκδόσεις Ψυχογιός
Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας είναι μια τρυφερή ιστορία ανάμεσα σε δύο ανθρώπους που κάποτε αγαπήθηκαν πολύ, αλλά βρήκαν διάφορα εμπόδια για να ζήσουν τον έρωτά τους, ανάμεσα στον Φλορεντίνο και την Φερμίνα. Αγάπη σε όλες τις εκφάνσεις της. Χωρίς ανταπόκριση, συζυγική, πλατωνική, οργισμένη, ζηλόφθονη, νεανική, εφήμερη, επικίνδυνη, παράνομη, πληρωμένη, αγνή, από απόσταση, ηλικιωμένη. Η αγάπη στο σκοτεινό υπόβαθρό της. Στο μοναδικό αυτό μυθιστόρημα ο συγγραφέας επιδεικνύει τόσο επιδέξια τα ανθρώπινα πάθη σε όλη τους τη γύμνια, έτσι που κανείς δεν μπορεί παρά να ταξιδέψει μαζί με το βιβλίο, σε οποιαδήποτε κατεύθυνση παρασέρνει η αφήγηση. Πρόκειται για ένα άκρως λυρικό μυθιστόρημα με τεράστιες δόσεις ρομαντισμού, χωρίς να γίνεται ιδιαίτερα μελοδραματικό. Ο πιο καρτερικός και βαθύς έρωτας στην ιστορία της λογοτεχνίας. Ένας ανεξίτηλος έρωτας στο φθοροποιό χρόνο.
Ανεμοδαρμένα Ύψη, Έμιλυ Μπροντέ, εκδόσεις Κάκτος
Στα ανεμοδαρμένα ύψη δύο άνθρωποι από διαφορετικούς κόσμους ζουν με πάθος ένα έρωτα θυελλώδη, αλλά καταδικασμένο. Θα καταφέρουν να ξεπεράσουν τον εγωισμό και τα κοινωνικά “πρέπει”; Ο Χίθκλιφ και η Κάθριν προέρχονται από κόσμους διαφορετικούς αλλά οι πορείες που διαγράφουν τέμνονται πολλές φορές. Η μοίρα ευνοεί τις συναντήσεις τους, αλλά όχι και το δέσιμό τους. Μια αγάπη ανατρεπτική και ισχυρή, που δεν λογαριάζει το πέρασμα του χρόνου αλλά οδηγεί σταδιακά στην αυτοκαταστροφή, στο μαράζωμα, στο μίσος. Ένα βιβλίο που μιλά για την δύναμη των ραγισμένων καρδιών να παρασύρουν τα πάντα στον διάβα τους.
Υπερηφάνεια και Προκατάληψη, Τζέην Ώστεν, εκδόσεις Κάκτος
Στην Υπερηφάνεια και Προκατάληψη δύο εκ διαμέτρου, εκ πρώτης όψεως, αντίθετοι χαρακτήρες λόγω των συνθηκών θα αρχίσουν να έρχονται όλο και πιο κοντά. Ο λόγος για την Ελίζαμπεθ Μπένετ και τον κύριο Ντάρσυ. Ωστόσο, η υπερηφάνεια του ενός και η προκατάληψη του άλλου (δύσκολο να διαχωρίσει κανείς και να διακρίνει ποιο από τα προαναφερθέντα στοιχεία εμφανίζεται σε ποιον) θα διατηρήσει την απόσταση μεταξύ τους μέχρι να είναι ο έρωτας τόσο δυνατός ώστε να υπερβεί τους εγωισμούς και τις μισαλλοδοξίες, τις παρεξηγήσεις, να έρθει στο προσκήνιο και να τους διαποτίσει. Θα έλεγε κανείς πως ο ένας αγαπά τον άλλο ήδη από πολύ νωρίς, αλλά καθυστερεί να αποδεχθεί την έλξη αυτή. Οι λόγοι θα μπορούσαν να εντοπιστούν στην κοινωνική θέση, στον περίγυρο ή ακόμα στην ισχυρογνωμοσύνη. Το αν θα καταλήξουν μαζί μπορεί να μας είναι γνωστό. Το ενδιαφέρον, παρ’ όλα αυτά, είναι η διαδικασία με την οποία δυο άνθρωποι θα έρθουν κοντά και σε αυτό η Τζέην Ώστεν είναι ειδήμων!
Βορράς και Νότος, Ελίζαμπεθ Γκασκέλ, εκδόσεις Μίνωας
Ο Βορράς και Νότος, όπως θα μάντευε κανείς από τον τίτλο του είναι ένα ρομαντικό μεν μυθιστόρημα με σημαντικές κοινωνιολογικές πτυχές που δομείται εξαρχής σε μια αντιπαράθεση. Παρότι πρόκειται για ρομαντικό βικτωριανό μυθιστόρημα καθ’ όλη την διάρκειά του ο αναγνώστης αμφιβάλλει έντονα για την κατάληξη. Η αληθοφάνεια της αφήγησης, αλλά ιδίως η ρεαλιστικότητα των χαρακτήρων είναι ανεπανάληπτη. Μέσα από την σύγκρουση των δυο ηρωών συγκρούονται δυο κόσμοι, δυο νοοτροπίες, δυο γεωγραφικά, ταξικά υπόβαθρα. Μένει να δείξει αν αυτή η σύγκρουση θα αποβεί μοιραία για έναν έρωτα που σταδιακά καλλιεργείται συμπαρασύροντάς τον και τσακίζοντάς τον στον εγωισμό ή αν θα οδηγήσει σε μια αλληλοπεριχώρηση και μια μαγευτική σύζευξη. Εξάλλου, ο νόμος της φυσικής περί της έλξης των ετερώνυμων αποδεικνύεται περίτρανα στην βικτωριανή εργογραφία.
Άννα Καρένινα, Λέων Τολστόη, εκδόσεις ΓΚΟΒΟΣΤΗ
Ο Vladimir Nabokov, έχει χαρακτηρίσει την Άννα Καρένινα του Τολστόι «Mία από τις μεγαλύτερες ερωτικές ιστορίες στην παγκόσμια λογοτεχνία». Το βιβλίο είναι ένας εμβριθής και σύνθετος στοχασμός πάνω στον παράφορο έρωτα και την ολέθρια απιστία, αλλά κι ένα συγκλονιστικό πανόραμα της ρωσικής κοινωνίας του 19ου αιώνα, με χαρακτήρες αληθινούς και τρομακτικά οικείους, σε προκαλεί, σε αγγίζει και σε συγκινεί. Η ένταση της ερωτικής ιστορίας, ο πόθος μίας γυναίκας να ζήσει ελεύθερη τα συναισθήματά της και να επαναστατήσει κατά της υποκρισίας των θεσμών περνάει στο παρασκήνιο. Μέσα από αυτό το συγκλονιστικό έργο μπορούμε να μάθουμε τι πάει να πει έρωτας, τι πάει να πει ελευθερία, τι πάει να πει θυσία και τελικά ποια πραγματικά ήταν ή είναι η Άννα Καρένινα.
Η Παναγία των Παρισίων, Βίκτορ Ουγκό, εκδόσεις Σμίλη
Ο μοναδικός τεχνίτης της Γαλλικής λογοτεχνίας, Βίκτορ Ουγκώ συνθέτει μια καταγγελία της κρατικής αδικίας με την τραγωδία του ανεκπλήρωτου έρωτα σε μια εκπληκτικά ρεαλιστική αναπαράσταση του μεσαιωνικού Παρισιού. Το τρίγωνο Κουασιμόδος- Φρολό- Εσμεράλδα αποτυπώνει δύο διαφορετικές πορείες που μπορεί να λάβει η μη εκπλήρωση του ερωτικού συναισθήματος. Ο Κουασιμόδος αγαπά βαθιά την Εσμεράλδα σε σημείο απάρνησης του εαυτού του, σε σημείο αυτοθυσίας. Ένας άνθρωπος που δεν γνώρισε αγάπη μπορεί να αγαπήσει με μια δύναμη ανυπέρβλητη και αξιοθαύμαστη, σχεδόν αγγελική. Από την άλλη, στο πρόσωπο του Φρολό αποκρυσταλλώνεται η αρρωστημένη εκείνη επιθυμία που καταντά βασανιστική για τον ίδιο και για το υποκείμενο του πόθου του. Αντιμετωπίζει την αγάπη με φόβο, τον έρωτα σαν δύναμη δαιμονική. Η αντιπαράθεση αυτή των δύο δυνάμεων είναι ανεπανάληπτη, καθιστώντας το έργο αυτό μοναδικό.
Πρώτη αγάπη, Giacomo Leopardi, Εκδόσεις PRiNTA και Ροές
Σε αυτό το ολιγοσέλιδο αφήγημα ο γνωστός ποιητής μας μιλά για το πρωτόγνωρο ερωτικό συναίσθημα. Πρόκειται για μια αυτοβιογραφία με την οποία καταθέτει όλα όσα βιώνει ενόψει ενός συναισθήματος που πρόσμενε σε όλη του την εφηβεία και για πρώτη φορά αισθάνεται. Καταγράφει την έξαρση και το καταλάγιασμα της επιθυμίας, τις περίπλοκες ψυχικές μεταπηδήσεις –από την αναστάτωση στη μελαγχολία και την ατονία μέχρι τις σωματικές εκδηλώσεις, όπως η αϋπνία και η απώλεια όρεξης–, καθώς και την αργή φθορά, τον κατευνασμό του πάθους που καταλήγει στην παραίτηση, αλλά. και την απόφασή του ν’ αποδεχθεί τούτη την εμπειρία ως μύηση στην ερωτική περιπέτεια. Αυτή η εξομολόγηση είναι τόσο ρεαλιστική και ανθρώπινη αλλά και τόσο λυρική που δεν μπορεί παρά να συνεπάρει τον αναγνώστη που κάποιες φορές στην ζωή του ίσως να έχει μοιραστεί τις ίδιες εμπειρίες.
Η αβάσταχτη ελαφρότητα της ύπαρξης, Μίλαν Κούντερα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
Σε αυτό το έργο ο Μίλαν Κούντερα μας μιλά για τον έρωτα και το σεξ, για την ασύμπτωτη γλώσσα των εραστών, την αισθητική, καθώς και για τις πάσης φύσεως επιταγές, τα «πρέπει» που καθορίζουν την ανθρώπινη ζωή, κάνοντας όλο και πιο ασήκωτο το βάρος της ελαφρότητάς της. Το βιβλίο επιχειρεί να προσεγγίσει τη συνθετότητα της ανθρώπινης ύπαρξης μέσα από τις διαπροσωπικές σχέσεις και τον έρωτα, μέσα από την ανεξαρτησία της Σαμπίνα, την τρυφερότητα και την αφοσίωση της Τερέζας και την διακαή σαρκική επιθυμία του Φραντς. «Για τον Φραντς, ο έρωτας ήταν η λαχτάρα ν’ αφεθεί στο έλεος και την καλή προαίρεση του άλλου. Αυτός που αφήνεται στον άλλο όπως παραδίδεται ο στρατιώτης στον πόλεμο πρέπει να πετάξει προκαταβολικά όλα του τα όπλα. Και, βλέποντας τον εαυτό του ανυπεράσπιστο, δεν γίνεται να μην αναρωτηθεί πότε θα έρθει το χτύπημα… Για τον Φραντς ο έρωτας ήταν η συνεχής αναμονή του χτυπήματος.» Για την Τερέζα ήταν κάτι διαφορετικό, όπως και για την Σαμπίνα όπως και για τον αναγνώστη.
Δωμάτιο με θέα, E.M. Forster, εκδόσεις Μεταίχμιο
Η ερωτική αφύπνισή της Λούσι που απελευθερώνεται σε ένα μικρό δωμάτιο στην Ιταλία και γνωρίζει τον έρωτα στα μάτια του Τζορτζ που ωστόσο δεν παραδέχεται. Σε γενικές γραμμές, πρόκειται για την αντιμετώπιση των αληθινών συναισθημάτων που έχουν οι ήρωες, τη συνειδητοποίησή τους και την προσπάθεια που κάνουν για να τα δεχτούν οι ίδιοι και να τα επιβάλουν στον περίγυρό τους. Αυτό συμβαίνει εδώ, παρόμοιες είναι οι συναισθηματικές καταστάσεις στον «Μωρίς» και στην «Επιστροφή στο Χάουαρντς Εντ». Ένα μυθιστόρημα για την εσωτερική απελευθέρωση και τον έρωτα που είναι συγχρόνως μια απομυθοποίησης και της φαινομενικά ιδανικής αγάπης. Το έργο καταδεικνύει πως οι άνθρωποι δεν είναι τέλειοι, έχουν αδυναμίες και είναι επιρρεπείς στα σφάλματα και τις λανθασμένες επιλογές.
Στις όχθες του ποταμού Πιέδρα κάθισα και έκλαψα, Πάουλο Κοέλο, εκδόσεις Λιβάνη
Στις όχθες του ποταμού Πιέδρα εξελίσσεται μια ερωτική ιστορία κλείνει μέσα της όλα τα μυστικά του κόσμου. Τέτοια είναι και η ιστορία της Πιλάρ και του συντρόφου της. Μια αφήγηση για την αγάπη και τα εμπόδιά της όπως τον φόβο του να δίνεσαι, την αίσθηση ότι λαθεύεις, τις προκαταλήψεις. Ο συγγραφέας, που αναφέρεται με ποίηση και σύγχρονους διαλόγους σε μια ερωτική συνάντηση, μας βυθίζει, επίσης, και στα μυστήρια της θεότητας, γιατί, όπως μας θυμίζει, η «πνευματική δοκιμασία είναι, πρώτα απ όλα, μια πρακτική δοκιμασία αγάπης». Το βιβλίο αποτελεί ένα έργο συγκινητικό, διαυγές, με πολλά μηνύματα για τη ζωή, που ξεχειλίζει από συναίσθημα και υμνεί την αγάπη και τον έρωτα και μας συγκινεί.
