Ποιος ήταν ο Άρτουρ Σοπενάουερ;
Ο Άρτουρ Σοπενχάουερ γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 1788 και πέθανε στις 21 Σεπτεμβρίου 1860. Υπήρξε Γερμανός φιλόσοφος, ιδεαλιστής, συνεχιστής, κατά τα λεγόμενα του, του Καντ και λάτρης του ‘θείου’, όπως τον αποκαλούσε, Πλάτωνα. Γνωστός κυρίως από το βιβλίο του “ο κόσμος ως βούληση και ως παράσταση”, ο Σοπενχάουερ ίδρυσε μία νέα φιλοσοφία, επίκεντρο της οποίας είναι η βούληση, ως μεταφυσική αρχή κατανόησης του κόσμου αλλά και του ίδιου του ατόμου. Ήταν ο πρώτος σημαντικός Ευρωπαίος φιλόσοφος που εισήγαγε την ινδική φιλοσοφία στον δυτικό τρόπο σκέψης.
Ο Σοπενχάουερ ήταν γνωστός για τον αθεϊστικό πεσιμισμό του και την φιλοσοφική του διαύγεια. Στην ηλικία των 25 δημοσίευσε τη διδακτορική διατριβή του με τίτλο «Επί της τετραπλής ρίζας του επαρκούς λόγου», η οποία εξέταζε αν η αιτιότητα καθαυτή μπορεί να προσκομίσει απαντήσεις για τον κόσμο μας. Το σημαντικότερο έργο του Σοπενxάουερ, Ο Κόσμος ως Βούληση και ως Παράσταση, τόνιζε τον ρόλο του κύριου κινήτρου δράσης των ανθρώπων, το οποίο ο Σοπενxάουερ ονόμαζε Βούληση. Η ανάλυση της Βούλησης οδήγησε τον Σοπενxάουερ στο συμπέρασμα ότι οι συναισθηματικές, σωματικές και σεξουαλικές επιθυμίες δεν μπορούν ποτέ να εκπληρωθούν ολοκληρωτικά. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο Σοπενxάουερ να κατατείνει προς ένα τρόπο ζωής που απέρριπτε τις ανθρώπινες επιθυμίες, παρόμοιο με αυτόν που διδάσκουν ο Βουδισμός και οι Βέδες.
Η μεταφυσική ανάλυση της Βούλησης από μέρους του Σοπενxάουερ, η άποψή του πάνω στο κίνητρο και την επιθυμία, και ο αφοριστικός τρόπος γραφής του επηρέασαν πολλούς γνωστούς ανθρώπους του πνεύματος όπως ο Φρειδερίκος Νίτσε, ο Ρίχαρντ Βάγκνερ, ο Λούντβιχ Βιτγκενστάιν, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο Σίγκμουντ Φρόυντ, ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες και άλλοι.
Αποφθέγματα
Στο αφιέρωμα που ακολουθεί συλλέξαμε μερικά από τα πιο πολυδιαβασμένα αποφθέγματά του:
Από το βιβλίο: Ο Κόσμος ως Βούληση και ως Παράσταση
- Το ταλέντο είναι σαν ένα σκοπευτή που χτυπάει ένα στόχο, τον οποίο οι άλλοι δεν μπορούν να πετύχουν. Η μεγαλοφυία είναι σαν τον σκοπευτή που χτυπάει ένα στόχο, τον οποίο οι άλλοι δεν μπορούν καν να δουν.
- Στο άπειρο σύμπαν αμέτρητες φωτεινές σφαίρες, που γύρω τους περιστρέφονται καμιά δεκαριά μικρότερες ετερόφωτες, θερμές στο κέντρο και καλυμμένες με μια κρύα σκληρή κρούστα, όπου μια μεμβράνη μούχλας δημιούργησε όντα που ζουν και γνωρίζουν – να τι είναι… η πραγματικότητα, να τι είναι ο κόσμος.
- Το να εξαναγκάζεις ένα άτομο με υψηλά και σπάνια χαρίσματα να εξασκήσει ένα επάγγελμα απλώς χρήσιμο, είναι σαν να χρησιμοποιείς ένα πολύτιμο βάζο, διακοσμημένο με την ωραιότερη ζωγραφική, σαν κανάτα για την κουζίνα.
- Είναι αξιοσημείωτο και εντυπωσιακό να βλέπει κανείς πως ο άνθρωπος, εκτός από τη χειροπιαστή ζωή του, ζει πάντα μια δεύτερη, αφηρημένη ζωή, όπου, στη σφαίρα του ήρεμου συλλογισμού, ό,τι προηγουμένως τον κατείχε ολοκληρωτικά και τον διακινούσε με ένταση μεγάλη, του φαίνεται ψυχρό, άχρωμο και μακρινό: τώρα είναι απλός θεατής και παρατηρητής.
- Οι μεγάλες δυστυχίες δεν επιτρέπουν στις μικρότερες να γίνουν αισθητές και, αντιστρόφως, ελλείψει κάποιας μεγάλης δυστυχίας, η παραμικρή στεναχώρια κι ενόχληση μας βασανίζει.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Printa-Ροές. Μάθετε περισσότερα εδώ.
Από το βιβλίο: Η τέχνη του να είσαι προσβλητικός
- Οι φίλοι υποστηρίζουν ότι είναι ειλικρινείς, αλλά στην πραγματικότητα ειλικρινείς είναι οι εχθροί.
- Η ζωή είναι μια συνεχής μάχη για την επιβίωση, με τη σιγουριά της τελικής ήττας.
- Ο χρόνος είναι αυτό χάρη στο οποίο καθετί σε οποιαδήποτε στιγμή μετατρέπεται σε τίποτα, οπότε χάνει κάθε αληθινή αξία.
- Η πίστη είναι όπως ο έρωτας, δεν μπορείς να την αποκτήσεις με τη βία.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γνώση.
Από το βιβλίο: Πάρεργα και Παραλειπόμενα
- Ο άνθρωπος είναι αδύνατο να ζήσει ευτυχισμένη ζωή. Το καλύτερο που μπορεί να κατορθώσει είναι να ζήσει μια ηρωική ζωή.
- Η μεγαλύτερη σοφία είναι να κάνεις υπέρτατο στόχο της ζωής την απόλαυση του παρόντος, γιατί αυτή είναι η μόνη πραγματικότητα, ενώ όλα τα άλλα είναι παιχνίδια του νου.
- Η αίσθηση δύο φίλων που συναντιούνται έπειτα από μια ολόκληρη γενιά απουσίας είναι μια αίσθηση μεγάλης απογοήτευσης για τη ζωή στο σύνολό της.
- Όταν, στο τέλος της ζωής τους, οι περισσότεροι άνθρωποι κοιτάζουν προς τα πίσω, ανακαλύπτουν ότι έζησαν όλη τους τη ζωή εν αναμονή. Με έκπληξη θα συνειδητοποιήσουν ότι αυτό που άφησαν να τους διαφύγει χωρίς να το εκτιμήσουν και να το απολαύσουν, δεν ήταν άλλο από τη ζωή τους. Έτσι λοιπόν ο άνθρωπος, ξεγελασμένος από την ελπίδα, χορεύει προς την αγκαλιά του θανάτου.
- Αν μπορούσαμε να δούμε το μέλλον, υπάρχουν φορές που τα παιδιά θα έμοιαζαν με αθώους φυλακισμένους, καταδικασμένους όχι σε θάνατο, αλλά στη ζωή, και προς το παρόν εντελώς ανίδεους για το τι σημαίνει η ποινή τους.
- Η ευθυμία και η ελαφράδα της νεότητάς μας οφείλονται εν μέρει στο γεγονός ότι ανηφορίζουμε το βουνό της ζωής και δε βλέπουμε το θάνατο που βρίσκεται στη βάση της άλλης μεριάς.
- Δεν υπάρχει τριαντάφυλλο χωρίς αγκάθια. Πολλά αγκάθια όμως είναι χωρίς τριαντάφυλλο.
- Αν σωπάσω για το μυστικό μου, το κρατώ φυλακισμένο. Αν το αφήσω να ξεφύγει από τη γλώσσα μου, με κρατά εκείνο. Στο δέντρο της σιωπής κρέμονται οι καρποί της γαλήνης.
Από το βιβλίο: Η τέχνη του να έχεις πάντα δίκιο
- «Ο εκνευρισμένος αντίπαλος είναι ανίκανος να κρίνει σωστά και να αντιληφθεί τα ισχυρά του σημεία. Μπορείτε να εκνευρίσετε τον αντίπαλό σας με επανειλημμένες αδικίες σε βάρος του, στρεψοδικώντας και, γενικότερα, προσβάλλοντάς τον».
- «Εάν παρατηρήσετε ότι ο αντίπαλός σας απαντά επίτηδες αρνητικά στις ερωτήσεις στις οποίες θέλετε, προς όφελος του ισχυρισμού σας, να απαντήσει θετικά, τότε πρέπει να υποβάλετε ερωτήματα αντίθετα προς αυτό που θέλετε να αποδείξετε, σαν να αγωνιούσατε να πάρετε γι’ αυτά τη συγκατάθεσή του. Ή, όπως και να ’χει, μπορείτε να τον αφήσετε να επιλέξει ανάμεσα σε δύο αντίθετα ερωτήματα, έτσι ώστε να μην είναι σε θέση να ξεχωρίσει ποια από τις δύο θέσεις θέλετε να αποδεχτεί».
- «Αν ο αντίπαλος σας στριμώξει, μπορείτε συχνά να καταφέρετε να σωθείτε αναδεικνύοντας μια ανεπαίσθητη νοηματική απόχρωση -την οποία βέβαια δεν είχατε σκεφτεί προηγουμένως-, εφόσον βέβαια το ζήτημα αφήνει περιθώρια για διαφορετικές ερμηνείες η αμφισημίες».
- «Μια έξοχη κίνηση είναι να ανατρέψετε τους όρους του παιχνιδιού χρησιμοποιώντας το επιχείρημα του αντιπάλου σας εναντίον του. Για παράδειγμα, εκείνος δηλώνει: «Είναι ακόμη παιδί, πρέπει να μην είσαι αυστηρός μαζί του». Σε αυτό απαντάτε: «Ακριβώς επειδή είναι παιδί, οφείλω να τον διορθώσω, αλλιώς θα διατηρήσει τις κακές του συνήθειες».
- «Αυτό το θρασύ κόλπ έχει ως εξής: Όταν ο αντίπαλος έχει απαντήσει πολλές από τις ερωτήσεις σας, χωρίς οι απαντήσεις να ευνοούν το συμπέρασμα στο οποίο επιθυμείτε να καταλήξετε, συνεχίστε να υποστηρίζετε τη θέση σας -παρότι δεν έχει αποδειχτεί- σαν να έχει αποδειχτεί και θριαμβολογήστε. Αν ο αντίπαλός σας είναι συνεσταλμένος ή ηλίθιος και εσείς έχετε πολύ θράσος και δυνατή φωνή, μπορεί να τα καταφέρετε».
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Μάθετε περισσότερα εδώ.
Από το βιβλίο: Η τέχνη του να είσαι ευτυχισμένος
- Τα αγαθά που δεν ονειρεύτηκε κάποιος να διεκδικήσει, δεν του λείπουν καθόλου.
- Η εύθυμη ή δύσθυμη φύση του ανθρώπου δεν καθορίζεται από την κοινωνική τάξη.
- Να κάνουμε με καλή καρδιά ό,τι μπορούμε να υποφέρουμε με καλή καρδιά.
- Περιορίστε τον κύκλο των σχέσεων σας. Έτσι δίνετε μικρότερη λαβή στη δυστυχία.
- Ο έξυπνος δεν επιδιώκει την απόλαυση, αλλά την έλλειψη πόνου.
- Υποτάξου στη λογική, αν θέλεις να υποτάξεις τα πάντα.
- Θεωρείστε ότι η τωρινή συμφορά είναι ένα πολύ μικρό μέρος, από αυτό που θα μπορούσε να είχε συμβεί.
- Η πρώτη αρχή της ευδαιμονίας είναι: Το να ζεις ευτυχισμένα σημαίνει να ζεις όσο το δυνατόν λιγότερη δυστυχία
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Μάθετε περισσότερα εδώ.
Πηγές
Ο κόσμος ως βούληση και ως παράσταση
