Αντί προλόγου
Παγκόσμια μέρα αυτισμού η σημερινή και είχαμε την τύχη να πέσει στα χέρια μας το έργο “Ράντισέ μου τη σιωπή με ήχο” που συγγράφουν από κοινό η Λάουρα Μελετοπούλου και ο Μιχάλης Κούμπας και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΘΥΡΑ. Από την αρχή αντιληφθήκαμε πως δεν πρόκειται απλά για μια συλλογή ποιημάτων, για μια αυτοβιογραφική αφήγηση όπου εναλλάσσονται τα στοιχεία της ιστορίας που μας παραθέτει η ψυχολόγος Λάουρα Μελετοπούλου και οι ποιητικές καταθέσεις ψυχής που υπογράφει ο Μιχάλης Κούμπας. Θα λέγαμε πως βρεθήκαμε αντιμέτωποι με το δημιουργικότερο ξέσπασμα μιας ασυνήθιστης, στα δικά μας μάτια, εσωτερικής φωνής που διογκώθηκε ακόμα περισσότερο μέσα μας, μας συγκίνησε, μας προβλημάτισε.
Λίγα λόγια για το περιεχόμενο
Η δομή του βιβλίου είναι εξαρχής ξεκάθαρα διαρθρωμένη. Ξεκινά χρονολογικά αποκαλύπτοντας μας την ζωή του πρωταγωνιστή και ποιητικού παράλληλα υποκειμένου, του Μιχάλη. Ο Μιχάλης μέχρι την ηλικία των 2,5 ετών μεγαλώνει και αναπτύσσεται ως αναμένεται. Ξαφνικά, χάνει την ομιλία του και την επικοινωνία με τον κόσμο που τον περιβάλλει, απομονώνεται. Η διάγνωση των ειδικών έκανε λόγο για βαρύ αυτισμό. Η οικογένειά του τότε ξεκινά να καταβάλλει σημαντική προσπάθεια για την θεραπεία του, βρίσκοντας λιμάνι σε μια ομάδα που πλαισιώνουν τον Μιχάλη και επιδίδονται στην εκπαίδευσή του.
Παρά τις δυσχέρειες και τα πισωγυρίσματα που αναπόφευκτα συνεπάγεται, το εγχείρημα στέφεται με επιτυχία χάρις σε μια γραφομηχανή και την επιμονή των ειδικών και της μητέρας του Μιχάλη. Η γραφή γίνεται η γέφυρα επικοινωνίας, το μέσο έκφρασης των συναισθημάτων που καταπίεζε ο αυτισμός, ο τρόπος να μιλήσει ο Μιχάλης για όσα αντιλαμβανόταν και τον απασχολούσαν. Και το αποτέλεσμα αφήνει τον αναγνώστη άναυδο. Ο Μιχάλης παρακολουθεί ορισμένα μαθήματα στο σχολείο και λαμβάνει και εκπαίδευση μαζί με άλλα άτομα με ειδικές δυνατότητες.
Τον παρακολουθούμε να ερωτεύεται, να αγωνιά, να θυμώνει, όπως κάθε παιδί στην ηλικία του. Ωριμάζει και έρχεται σε επαφή με τον εαυτό του, με τον αυτισμό. Έτσι, είναι σε θέση να εξηγήσει πολλές συμπεριφορές που θα παραξένευαν έναν εξωτερικό παρατηρητή. Μπορεί, κυρίως, να εκφράζει τα συναισθήματά του και να περιγράφει την οπτική και τον τρόπο που βιώνει ορισμένες καταστάσεις.
Λίγα λόγια για την ποιητική
Ο Μιχάλης είναι ένας ποιητής πρωτότυπος. Σίγουρα το έργο του είναι αντάξιο άλλων λογοτεχνικών, χωρίς, όμως να χάνει τον προορισμό του που τον αντιλαμβανόμαστε ως προς την αφύπνιση του αναγνώστη ως προς το θέμα του αυτισμού που συχνά αντιμετωπίζεται ως ταμπού. Ο Μιχάλης με την πένα του υπερβαίνει εαυτόν, ξεπερνά ό,τι τον εμποδίζει και τον συγκρατεί, αποκτά, όπως λέει και ο ίδιος φωνή. Και αυτή δεν είναι καμία τυχαία φωνή, θα συμπληρώσουμε εμείς.
Οι λέξεις που χρησιμοποιεί είναι τόσο αρμονικά συνταιριασμένες. Έχει μια ταυτότητα χαρακτηριστική, πρωτότυπη, που άλλοι γράφοντες πασχίζουν και δεν κατορθώνουν ποτέ να αποκτήσουν. Η επαναληπτικότητα ορισμένων λέξεων ή εκφράσεων οδηγεί τον αναγνώστη να τις εντυπώνει και να τις ταυτίζει με το συναίσθημα ή την σκέψη που επιδιώκει να διαμοιραστεί ο Μιχάλης. Η ανάγνωση των στίχων μου είναι μια διαδικασία μαγική, αποκαλυπτική, συνταρακτική.
Ο Μιχάλης εξομολογείται και είναι άλλοτε οργισμένος, άλλοτε απελπισμένος, άλλοτε ερωτευμένος και άλλοτε συνεπαρμένος, μας κρούει όμως και τον κώδωνα. Μας δείχνει έμπρακτα την δύναμη της θέλησης (της δικής του και των ανθρώπων που τον περιβάλλουν), την δύναμη της γραφής. Αυτή η δύναμη είναι ορμητική, παρασέρνει τα πάντα στον διάβα της και ξεπερνά κάθε εμπόδιο που θέτει το περιβάλλον ή το ίδιο μας το σώμα και το μυαλό.
Αντί επιλόγου
Θα περίμενε κανείς η συλλογή να αφήνει τον αναγνώστη μια μια γεύση γλυκόπικρη. Αντιθέτως, βρίθει αισιοδοξίας και θάρρους. Όπως και ο Μιχάλης έτσι και εμείς βλέπουμε μέσα από τα γραπτά του το φως που διασπά το σκοτάδι των προκαταλήψεων ή των στερεοτύπων που λίγο πολύ παρασιτούν μέσα μας. Είναι μια απόδειξη πως οι άνθρωποι με αυτισμό εκτός από μεγάλοι καλλιτέχνες έχουν μια αντίληψη για τον κόσμο τόσο ιδιαίτερη που αν την γνωρίσουμε μόνο κερδισμένοι μπορούμε να βγούμε. Την γνωριμία αυτή επιχειρεί το παρόν πόνημα και την πετυχαίνει και με το παραπάνω. Όσοι θα θέλατε να διαβάσετε μια ιστορία, τις σκέψεις και την άποψη για τον αυτισμό ενός ανθρώπου που τον βιώνει κοιτώντας τον κατάματα και αντιμετωπίζοντάς τον κάθε μέρα, θα καταφύγετε σε αυτό το ανθρώπινο, συγκινητικό ανάγνωσμα.
