Το υπέροχο άγαλμα του «Μωυσή», φιλοτεχνημένο το 1515, είναι ένα άριστο δείγμα των εκπληκτικών γλυπτικών δεξιοτήτων του Μιχαήλ Άγγελου (γνωστού και ως Μικελάντζελο). Παρόλο που έμεινε περισσότερο γνωστός για την οροφή της Καπέλα Σιστίνα, ο Μικελάντζελο ήταν κυρίως γλύπτης και μάλιστα τρανός, όπως αποδεικνύει και το αντικείμενο του σημερινού μας αφιερώματος!
Ο ΤΑΦΟΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑ ΙΟΥΛΙΟΥ Β’
Όταν ο Μιχαήλ Άγγελος τελείωσε τον Δαβίδ (διαβάστε το αφιέρωμά μας εδώ), ήταν σαφές ότι ήταν πιθανώς το πιο όμορφο γλυπτό που δημιουργήθηκε ποτέ – ξεπερνώντας την ομορφιά ακόμη και των αρχαίων ελληνικών και ρωμαϊκών γλυπτών. Η φήμη λοιπόν του καλλιτέχνη έφτασε ως τον Πάπα Ιούλιο του Β ‘στη Ρώμη που ζήτησε από τον Μιχαήλ Άγγελο να έρθει στη Ρώμη για να εργαστεί γι’ αυτόν. Συγκεκριμένα, του ανέθεσε ως πρώτο έργο να κατασκευάσει έναν τάφο για τον Πάπα. Κάτι τέτοιο δεν ήταν καθόλου περίεργο τότε, καθώς συχνά μεγάλοι ηγεμόνες σχεδίαζαν υπέροχους τάφους για τον εαυτό τους, ενώ ήταν ακόμα ζωντανοί με την ελπίδα να εξασφαλίσουν την υστεροφημία.
Ο Πάπας ζήτησε, όμως, ξαφνικά από τον Μιχαήλ Άγγελο να σταματήσει τις εργασίες στον τάφο για να ζωγραφίσει την οροφή του παρεκκλησιού Καπέλα Σιστίνα. Έτσι, ο Μιχαήλ Άγγελος ποτέ δεν μπόρεσε να ολοκληρώσει το σχέδιό του για τον τάφο. Τελικά, ολοκλήρωσε ένα μικρό μέρος του τάφου που εγκαταστάθηκε στο San Pietro στο Vincoli (και όχι στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου όπως είχε προγραμματιστεί). Εκεί βρισκόταν και το αξιοθαύμαστο άγαλμα του «Μωυσή».
ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΟΥ «ΜΩΥΣΗ»
Το άγαλμα του «Μωυσή» απεικονίζει μια επιβλητική φιγούρα ύψους σχεδόν οκτώ πόδια – παρότι καθισμένος! Έχει τεράστια μυϊκά χέρια και θυμωμένο, έντονο βλέμμα στα μάτια του. Κάτω από τα χέρια του φέρει τις πλάκες του νόμου, τις πέτρες με τις Δέκα Εντολές που μόλις έλαβε από τον Θεό στο Όρος Σινά. Περιέργεια προκαλούν στον θεατή τα κέρατα του «Μωυσή». Αυτά προέρχονται από μια εσφαλμένη ερμηνεία μιας εβραϊκής λέξης που περιέγραψε ότι ο Μωυσής εκπέμπει ακτίνες φωτός από το κεφάλι του.
Ο Μιχαήλ Άγγελος κατάφερε να δημιουργήσει μια έντονη, ενεργητική φιγούρα παρόλο που ο «Μωυσής» είναι καθισμένος. Ενώ το ίδιο το μάρμαρο είναι ακόμα, φαίνεται ότι η γενειάδα του κινείται και ρέει και ότι οι μυϊκοί βραχίονες και ο κορμός του πρόκειται να αλλάξουν. Το αριστερό του πόδι τραβιέται πίσω στην πλευρά της καρέκλας του σαν να πρόκειται να σηκωθεί. Και επειδή αυτό το πόδι τραβιέται προς τα πίσω, οι γοφοί του βλέπουν επίσης αριστερά. Έτσι, ο Μιχαήλ Άγγελος, προκειμένου να δημιουργήσει μια ζωντανή κινούμενη σχεδόν φιγούρα, μετακινεί τον κορμό στην αντίθετη κατεύθυνση, προς τα δεξιά. Και επειδή ο κορμός βλέπει προς τα δεξιά, ο «Μωυσής» γυρίζει το κεφάλι του προς τα αριστερά και στη συνέχεια τραβά τη γενειάδα του προς τα δεξιά.
Το πιο αξιοσημείωτο, ωστόσο, είναι μια λεπτομέρεια του γλυπτού που κάνει το τέλειο να μοιάζει λιγότερο άπιαστο. Στο δεξί χέρι του «Μωυσή» διακρίνει κανείς έναν πολύ μικρό μυ στον βραχίονα. Ο συγκεκριμένος μυς συστέλλεται μόνο όταν σηκώνουμε το μικρό μας δάχτυλο, όπως κάνει και εδώ ο «Μωυσής»! Τη λεπτομέρεια αυτή του ανθρώπινου σώματος φαίνεται να παρατήρησε ο Μιχαήλ Άγγελος και την αποτύπωσε με τρόπο αξιοθαύμαστο στο άγαλμά του!
ΜΩΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ
Σε αυτήν την ιστορία από το βιβλίο της Εξόδου της Παλαιάς Διαθήκης, ο Μωυσής αφήνει τους Ισραηλίτες, τους οποίους μόλις απελευθέρωσε από τη δουλεία στην Αίγυπτο, για να πάει στην κορυφή του Όρους Σινά. Όταν επιστρέφει, διαπιστώνει ότι οι Ισραηλίτες έχουν κατασκευάσει ένα χρυσό μοσχάρι για να λατρεύουν και να κάνουν θυσίες. Με άλλα λόγια, έχουν ενεργήσει σαν τους Αιγύπτιους και λατρεύουν ένα ειδωλολατρικό είδωλο.
Ολόκληρη η γλυπτή μορφή είναι φορτισμένη με σκέψη και εσωτερική ενέργεια. Ωστόσο, δεν είναι απολύτως σαφές ποια στιγμή της ιστορίας μάς απεικονίζει ο Μιχαήλ Άγγελος. Ο Μωυσής κάθεται με τις πλάκες των δέκα εντολών κάτω από το δεξί του χέρι. Είναι η στιγμή που πρόκειται να κυριευθεί από θυμό αφού είδε τους Ισραηλίτες να λατρεύουν το χρυσό μοσχάρι;
Τότε ο Μωυσής γύρισε και κατέβηκε στο βουνό. Κράτησε στα χέρια του τις δύο πέτρινες ταμπλέτες με την ένδειξη της διαθήκης. Έγραψαν και στις δύο πλευρές, μπροστά και πίσω. Αυτές οι πέτρινες ταμπλέτες ήταν έργο του Θεού. οι λέξεις τους γράφτηκαν από τον ίδιο τον Θεό. Όταν ο Joshua άκουσε τον θόρυβο των ανθρώπων να φωνάζουν κάτω από αυτούς, φώναξε στον Μωυσή, «Φαίνεται σαν να υπάρχει πόλεμος στο στρατόπεδο!» Αλλά ο Μωυσής απάντησε: «Όχι, δεν είναι ούτε κραυγή νίκης ούτε κραυγή ήττας. Είναι ο ήχος μιας γιορτής. ” Όταν ήρθαν κοντά στο στρατόπεδο, ο Μωυσής είδε το μοσχάρι και το χορό. Με φοβερό θυμό, πέταξε τα πέτρινα δισκία στο έδαφος, σπάζοντας τους στους πρόποδες του βουνού. (Έξοδος 32: 15-19)
Μία από τις εντολές που έλαβε ο Μωυσής είναι «Μην φτιάχνετε χαραγμένες εικόνες», οπότε όταν ο Μωυσής βλέπει τους Ισραηλίτες να λατρεύουν αυτό το είδωλο και να προδίδει τον μοναδικό Θεό που μόλις τους έχει απελευθερώσει από τη δουλεία, ρίχνει τις πλάκες και τις σπάζει. Ακολουθεί το απόσπασμα από την Εβραϊκή Βίβλο:
ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Στο “ολοζώντανο” άγαλμα του «Μωυσή» του Μιχαήλ Αγγέλου έχουμε μια υπέροχη απεικόνιση του προφήτη και του καθήκοντος που τον βαραίνει να εκπληρώσει τις επιθυμίες του Θεού. Ο «Μωυσής» δεν είναι μια παθητική φιγούρα από το μακρινό βιβλικό παρελθόν, αλλά μια ζωντανή, παλλόμενη, μορφή του παρόντος που αντανακλά την θέληση και την δύναμη του Θεού.
Ο ένδοξος τάφος με το διάσημο γλυπτό του οργισμένου «Μωυσή» στο κέντρο του, αποτελεί πόλο έλξης για μελετητές, λάτρεις της τέχνης και τουρίστες από όλο τον κόσμο. Το 1913, ο Sigmund Freud αφιέρωσε πάνω από τρεις εβδομάδες στην παρατήρηση αυτού του ενδιαφέροντος έργου τέχνης, προσπαθώντας να κατανοήσει την τεράστια συναισθηματική δύναμη του αγάλματος. Άνθρωποι επισκέπτονται την εκκλησία ήδη από τον δέκατο έκτο αιώνα, για να τον θαυμάσουν. Όποιος θέλει να βιώσει τη μαγεία του οργισμένου «Μωυσή» του Μιχαήλ Άγγελου, πρέπει απλώς να επισκεφθεί αυτήν την ιστορική εκκλησία στον Λόφο του Οππιανού στη Ρώμη.
ΠΗΓΕΣ: Michelangelo, Moses – Smarthistory, Moses by Michelangelo
