«Ανάμεσα σε όσα πέφτει η σκιά»: γνωριμία με τον μυστικισμό του Νίκου Ερηνάκη

Αντί προλόγου

Η συλλογή «Ανάμεσα σε όσα πέφτει η σκιά» του Νίκου Ερηνάκη που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κείμενα, είναι μια κατάδυση στην ουσίας με οξυγόνο την ποίηση και πυξίδα την φιλοσοφία σε μια θάλασσα φουρτουνιασμένη και επικίνδυνη- στον ωκεανό του σύγχρονου κόσμου. Ο Νίκος Ερηνάκης, σαν έμπειρος δύτης, αναζητά μέσα τους τις ισορροπίες εκείνες που θα του μαρτυρήσουν το νόημα της ύπαρξης, χωρίς όμως να λησμονεί πως αποτελεί μέρος ενός όλου, χωρίς να αποπροσανατολίζεται, όπως μας εξαναγκάζει κατά καιρούς η θαλασσοταραχή. Πάμε να την γνωρίσουμε μαζί!

Λίγα λόγια για το περιεχόμενο

Ξεκινώντας από τον τίτλο που φιλοξενεί μια αντίθεση, ο ποιητής θα μας εκμυστηρευτεί: « Ο άξονας είναι αμφίσημος, βρισκόμαστε είτε στο σκοτάδι είτε στη λεπτή λωρίδα ανάμεσα σε όσα πέφτει η σκιά, δηλαδή στο φως. Δεν τίθεται θέμα αισιοδοξίας ή απαισιοδοξίας, νίκης ή ήττας. Αρκεί μόνο το πρόταγμα ενός πρωτόγνωρου ανοίγματος προς το μέλλον. Δεν είναι σίγουρο αν τις λέξεις του βιβλίου χαρακτηρίζει περισσότερο ένας επαναστατημένος έρωτας ή μία ερωτική επανάσταση. Όπως και να ‘χει, μάλλον θα πρόδιδαν τη δεύτερη για τον πρώτο.» Η ποιητική συλλογή είναι χωρισμένη σε τέσσερα τμήματα.

Στο πρώτο τμήμα, συναντά κανείς ποιήματα κατάβάση φιλοσοφικά και σχεδόν ρομαντικά. Εδώ κυριαρχούν η μνήμη, ο άνθρωπος, το βίωμα και το ιδανικό. Στο δεύτερο μέρος, θα μας συνεπάρει ένας ερωτισμός, σχεδόν απολογητικός, ένα συναίσθημα. Ο πόθος ευαίσθητος και τρυφερός θα έρθει να ενωθεί με όσα ήδη γνωρίσαμε στην αρχή. Η ποίηση στο τρίτο μέρος γίνεται πιο απότομη και επιθετική. Ο γράφων θίγει με παρρησία και θάρρος τα κακώς κείμενα. Είναι τολμηρός και αδίστακτος. Η ταχύτητα, οι μοιραίοι κύκλοι, η δυσκολία της αυτοεξάρτησης, της ενηλικίωσης, της αποδοχής των πραγμάτων είναι οι κύριοι άξονες γύρω από τους οποίους κινείται ο Νίκος Ερηνάκης, με αποκορύφωμα την πολυπόθητη επανάσταση. Καταλήγει στο τέταρτο τμήμα σε μια ελπιδοφόρα ενατένιση του μέλλον γενέσθαι, κλείνοντας έτσι τον ποιητικό κύκλο που προσιδιάζει τρομερά αυτόν της ζωής.

Λίγα λόγια για την ποιητική

Πρόκειται για μια γνήσια ποιητική φωνή που μοιάζει να έχει πλέον κατασταλάξει, να έχει βρει το δρόμο της ή ακόμα να αναζητά με πείσμα την ομορφιά μέσα στην φθορά και την ασχήμια, στη μουσική , τον λόγο και στην παντελή έλλειψή τους, στον έρωτα και τα αντίθετά του που συνήθως αυτό είναι ο έρωτας. Το κλίμα της συλλογής είναι μυστικιστικό, σχεδόν ορφικό που εκκινεί μια ολόκληρη πορεία αναγέννησης. Αυτός είναι που θα μεταλαμπαδεύσει την επιθυμία αυτή στους Πυθαγόρειους και αυτοί με τη σειρά τους στους πλατωνικούς. Όλο το αφήγημα κυοφορεί μια μοναδική φιλοσοφία και ένα βάθος που ξεπερνά τον τόπο και τον χρόνο, όπως τους αντιλαμβανόμαστε τυπικά. Μέσα από όλη αυτή την διαδικασία αναδύεται η ζωή και το αντίπαλόν της δέος- ή μήπως άραγε το αγαπημένο της ταίρι;- ο θάνατος και ο έρωτας που όλα τα ανακινεί και όλα τα καθυποτάσσει.

Το περίγραμμα καταστρώνεται ιδανικά για να παιχτεί πάνω του το μέλλον. Αυτή τη φορά το μέλλον είναι πιο καθημερινό, πιο κοσμικό, πιο γήινο. Ο μύθος δεν απουσιάζει, αλλά τίθεται στο προσκήνιο, ενώ πλέον πρωταγωνίστρια είναι η καθημερινότητα με τις χωροχρονικές μετατοπίσεις, τα ταξίδια εκ των έσω και εκ των έξω, τις διαδρομές της. Σε αυτό το περίγραμμα, το σκοτάδι αντιμάχεται με το φως, η πεζότητα με την ίδια την ποίηση. Το ποιητικό υποκείμενο παρακολουθεί την σύγκρουση αυτή και καλείται να κάνει τις επιλογές του που είναι και εκείνες που θα τον διαμορφώσουν ως άνθρωπο και ως καλλιτέχνη.

Το ύφος είναι υπαρξιακό και συνάμα νεανικό, πρωτοπόρο, άλλοτε τρομακτικά αισιόδοξο και άλλοτε σπαρακτικά απαισιόδοξο, μυητικό. Είναι μια έκκληση αυτοπροσδιορισμού, μια εξομολόγηση του ωραίου, ένας στοχασμός του μέλλοντος. Όλα αυτά ντυμένα με τον μανδύα ενός λυρισμού ιδιαίτερου και σύγχρονου, διόλου μελοδραματικού και εξαιρετικά πρωτότυπου. Οι λεκτικοί συνδυασμοί, οι συνειρμοί μαγεύουν και καθιστούν την ποίησή του εθιστική.

Άνετα θα ομολογούσε κανείς πως η ποίηση του Νίκου Ερηνάκη θίγοντας θέματα τρανά, καταλήγει περισσότερο κοινωνική παρά προσωπική. Εμείς θα λέγαμε πως αποδεικνύεται βαθιά ανθρωπιστική, χωρίς να χάνει το υποκειμενικό της στίγμα και τις ιδεαλιστικές της προεκτάσεις. Και ξεσηκωτική: μας καλεί να τον ακολουθήσουμε και με δικό μας μπούσουλα τον έρωτα, την υπέρβαση, την ποίηση να διεισδύσουμε στα έγκατα του νου και της ψυχής της δικής μας αλλά και του κόσμου εντός του οποίου ζούμε. Ίσως έτσι να είναι και ο μοναδικός τρόπος να ανεχτούμε την εκβιαστική καθημερινότητα.

Λίγα λόγια για τη συλλογή

Το εξαίρετο περιεχόμενο στηρίζει επάξια η επιμέλεια των εκδόσεων Κείμενα στην παρούσα έκδοση. Μια παρουσίαση λιτή, προσεγμένη, με όμορφη γραμματοσειρά, εξώφυλλο, ποιότητα χαρτιού. Ευανάγνωστη τόσο από άποψη περιεχομένου όσο και από άποψη εμφάνισης, η εν λόγω συλλογή είναι πράγματι μια επιτυχία με την ουσιώδη έννοια της λέξης!

Αντί επιλόγου

Επιλέγουμε να κλείσουμε με έναν στίχο από την συλλογή που συνοψίζει με τον καλύτερο τρόπο το απόσταγμα που θα θέλαμε να διατηρήσουμε και να σας μεταδώσουμε από όλα όσα διαβάσαμε.