Το θεατρικό έργο «Ήταν όλοι τους παιδιά μου» είναι ένα έργο-σταθμός στο πολυσχιδές έργο του Άρθουρ Μίλερ, καθώς και εν γένει της Αμερικανικής δραματουργίας. Ένα έργο συγκινητικό, έντονα πολιτικό, καθώς αφηγείται την ιστορία μιας οικογένειας στην μεταπολεμική Αμερική, κλασικό όμως ως προς τις αξίες του.
Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Ο Τζο Κέλλερ, ένας αυτοδημιούργητος εργοστασιάρχης, στη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, παράγει εξαρτήματα πολεμικών αεροπλάνων και τα πουλάει στην Αμερικάνικη Αεροπορία. Στον πόλεμο υπηρετούν, κάπου στην Άπω Ανατολή, και τα δυο παιδιά του. Μια παρτίδα από τα εξαρτήματα που παράγει έχουν βγει ελαττωματικά αλλά αυτός, εν γνώσει του, τα παραδίδει στην Αεροπορία. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος κάποια αεροπλάνα πέφτουν και στο τέλος αποκαλύπτεται η αλήθεια. Ο Τζο και ο συνεταίρος του προσάγονται σε δίκη. Με ένα ψέμα, που πλασάρει ο Τζο στο δικαστήριο, ο ίδιος αθωώνεται και καταδικάζεται ο συνέταιρος του. Στο μεταξύ τελειώνει ο πόλεμος. Ο ένας του γιος επιστρέφει σώος και ο άλλος είναι καταγραμμένος στο κατάλογο αγνοουμένων.
Στο μεταξύ η μητέρα του Λάρι και γυναίκα του Τζο, Κέιτ, εμμονικά αρνείται να παραδεχθεί πως ο Λάρι σκοτώθηκε. Την ίδια στιγμή η οικογένεια υποδέχεται την Αν Ντίβερ, την κοπέλα του Λάρι, που είχαν χρόνια τη να δουν. Η Αν, κόρη του Στιβ Ντίβερ, άλλοτε γείτονά τους και συνεταίρου του Τζο, έχει δημιουργήσει, χωρίς οι γονείς του να το ξέρουν, σχέση με τον αδελφό του Λάρι, τον Κρις, έναν έντιμο και ευαίσθητο νέο – που γύρισε από τον Πόλεμο απογοητευμένος που ο κόσμος συνεχίζει να πορεύεται χωρίς τίποτα να έχει διδαχτεί από τα όσα συνέβησαν. Ο Κρις έχει καλέσει την Αν για να τη ζητήσει σε γάμο και να το ανακοινώσουν στους γονείς του, με φόβο, πάντως, για τις αντιδράσεις της μητέρας του που συνεχίσει να θεωρεί την Αν «το κορίτσι του Λάρι».
Όταν, όμως, μετά από λίγο, εμφανίζεται στο σπίτι των Κέλερ, ο Τζορτζ, ο δικηγόρος αδελφός της Αν, που, πριν από λίγο, έκανε επισκεπτήριο, για πρώτη φορά, στον πατέρα του, η ευαίσθητη ισορροπία ανατρέπεται: ο Στιβ Ντίβερ του αποκάλυψε την αλήθεια. Ότι την εντολή για την παράδοση των, εν γνώσει του Τζο, ελαττωματικών κυλίνδρων εκείνος, που υποκρίθηκε τον άρρωστο για να μην είναι παρών, του την έδωσε από το τηλέφωνο, ρίχνοντάς του όλη την ευθύνη στο δικαστήριο.
Ο Τζο, παραδέχεται την ευθύνη του και προσπαθεί να εξιλεωθεί προσφερόμενος να βοηθήσει τον Τζορτζ και τον πατέρα του, όταν αποφυλακιστεί, βρίσκοντάς τους δουλειά. Η Αν αποκαλύπτει τότε στην Κέιτ το γράμμα που ο γιος της, ο Λάρι τής είχε στείλει πριν «χαθεί»: είχε διαβάσει στις εφημερίδες για τη σύλληψη των πατεράδων τους και την ευθύνη τους για το θάνατο τόσων συναδέλφων του και αποφάσισε να αυτοκτονήσει ρίχνοντας το αεροπλάνο του. Ο Λάρι δεν πρόκειται να γυρίσει, είναι νεκρός.
Ο ακέραιος Κρις πιέζει τον πατέρα του, αρνούμενος να τον διαδεχτεί στο εργοστάσιο, να παραδοθεί και να ομολογήσει την αλήθεια. Όταν ενημερωθεί κι αυτός για το γράμμα του Λάρι, θα του το διαβάσει. Είναι η χαριστική βολή για τον Τζο. Τους λέει ότι αποφάσισε να παραδοθεί. Μπαίνει στο σπίτι, παίρνει το πιστόλι του και αυτοκτονεί.
ΤΑ ΣΥΝΤΡΙΜΜΙΑ ΤΟΥ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΟΝΕΙΡΟΥ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΗ ΝΕΜΕΣΙΣ
Με το μόνιμο μοτίβο του Μίλλερ γύρω από το αμερικάνικο όνειρο και τις φοβερές συνέπειες του, να επιστρέφει, και τον ανθρωπάκο που το πίστεψε να συντρίβεται στα γρανάζια του συστήματος ο Μίλερ στο έργο του αυτό παρουσιάζει μια ύβρι με συνέπειες καθοριστικές για τη ζωή αθώων, μια ύβρι που ζητάει την τιμωρία των αλαζόνων. Η νέμεσις πέφτει στην οικογένεια της Κέιτ Κέλλερ που ακόμα περιμένει το γιο της, αλλά και στον κοινωνικό κύκλο, που σιωπούσε. Έκρυβαν την αλήθεια του εγκλήματος, ο καθένας για τους δικούς του λόγους. Η αποσιώπηση των τεκταινομένων σε όλο της το μεγαλείο. Τα όρια ανάμεσα στο ατομικό συμφέρον και την ευθύνη απέναντι στην κοινωνία φαίνονται δυσδιάκριτα. Που αρχίζει και που τελειώνει η δράση τους; Έχουμε το δικαίωμα να προστατεύουμε τα δικά μας πρόσωπα και να εθελοτυφλούμε σχετικά με αυτά που ανήκουν στο σύνολο;
Ο Άρθουρ Μίλερ με το «Ήταν όλοι τους παιδιά μου» τόλμησε να αναφερθεί σε θέματα ευαίσθητα, την περίοδο που ο πόλεμος είχε τελειώσει, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους ήταν οι νικητές και η χώρα βάδιζε προς την παγκόσμια κυριαρχία της. Το αμερικάνικο όνειρο άνθιζε έχοντας, όμως, πατήσει επί πτωμάτων και με τους πολεμοκάπηλους που πλούτισαν να παίρνουν τα ηνία και να αναδεικνύονται σε ιθύνουσα τάξη.
Πώς γίνεται όμως ένα έργο φανερά επικαιρικό να συνεχίζει να είναι δημοφιλές έως σήμερα; Η τολμηρή για την εποχή του ιδεολογία δεν θα ήταν αρκετή για να το κρατήσει στο ρεπερτόριο, όσο επίκαιρο και να συνεχίζει να είναι. Το «Ήταν όλοι τους παιδιά μου» οφείλει και την αντοχή του και στην πολύ γερή κατασκευή του. O Μίλερ, ακολουθώντας την ιψενική γραμμή της αντιμετώπισης μεγάλων, ογκολιθικών θεμάτων μέσα από το ρεαλισμό, αντλεί, παράλληλα, από τα νάματα της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας εμμένοντας στις ενότητες τόπου, χρόνου και μύθου.
«ΗΤΑΝ ΟΛΟΙ ΤΟΥΣ ΠΑΙΔΙΑ ΜΟΥ» ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟΝ (2017)
Έτσι ακριβώς, εμπνευσμένος από αυτή τη σχέση του έργου με την αρχαία ελληνική τραγωδία, ανέβασε το 2017 ο σκηνοθέτης Γιάννης Μόσχος το «Ήταν όλοι τους παιδιά μου» στο Θέατρο Εμπορικόν. Ο Μόσχος αντιμετώπισε το έργο κατάματα και ανέβασε μία παράσταση καθαρή, απόλυτα σαφή ως προς τους στόχους και τον προσανατολισμό της. Επρόκειτο για μια παράσταση λιτή, αλλά ουσιαστική που απολαύσαμε και εμείς θαυμάζοντας με το εξαιρετικό καστ ηθοποιών. Ο υπέροχος Δημήτρος Καταλειφός στο ρόλο ενός μεστού Τζο και η θεατρική του σύζυγος, Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου που ενσάρκωσε με βάθος και συναισθηματική ωριμότητα το ρόλο της Κέιτ.
Οι φωτογραφίες προέρχονται από την παράσταση του 2017 στο Θέατρο Εμπορικόν (σκηνοθεσία: Γιάννης Μόσχος).
Διαβάστε εδώ για ένα ακόμη διάσημο έργο του Άρθουρ Μίλερ, «Το σπασμένο γυαλί».
ΠΗΓΕΣ: Θέατρο: «Ήταν όλοι τους παιδιά μου» (1947) -Άρθουρ Μίλερ | foroline.gr, «Ήταν όλοι τους παιδιά μου»: Σφοδρή αποκάλυψη της αλήθειας | CultureNow.gr, ΗΤΑΝ ΟΛΟΙ ΤΟΥΣ ΠΑΙΔΙΑ ΜΟΥ / MILLER ARTHUR
