«Οθέλλος»: η τραγωδία της ερωτικής ζήλιας

Ο «Οθέλλος», ένα από τα σπουδαιότερα θεατρικά έργα του Γουίλλιαμ Σαίξπηρ, γράφτηκε γύρω στο 1622. Η παγκοσμίως γνωστή τραγωδία του “Βάρδου του Έιβον” έχει παρουσιαστεί στην όπερα, ενώ έχει γνωρίσει αμέτρητες παραστάσεις ανά τον κόσμο στην διάρκεια των χρόνων. Το φετινό καλοκαίρι ανεβαίνει και πάλι σε σκηνοθεσία Αιμίλιου Χειλάκη και Μανώλη Δούνια με τον Γιάννη Μπέζο στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

Οθέλλος, του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ: Πρεμιέρα στο Θέατρο Βράχων - Monopoli.gr

Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

Βρισκόμαστε στη Βενετία την εποχή της ακμής της και ο Μαυριτανός Οθέλλος είναι ο πιο γενναίος και νικηφόρος στρατηγός της. Η απόφασή του να παντρευτεί μυστικά τη νεαρή, ευγενικής καταγωγής Δυσδαιμόνα προκαλεί την οργή του πατέρα της Βραβάντιου, που έξαλλος, απευθύνεται στον Δόγη της Βενετίας, θεωρώντας ότι ο Μαύρος ξελόγιασε το παιδί του. Όμως η Δυσδαιμόνα ομολογεί δημόσια τον έρωτά της και ο Δόγης, που χρειάζεται τον Οθέλλο, τον στέλνει στην Κύπρο να αντιμετωπίσει τους Τούρκους. Εκεί ο Ιάγος, ο σημαιοφόρος του, που μισεί τον Οθέλλο και θέλει να τον εκδικηθεί, γιατί διάλεξε τον Κάσσιο και όχι εκείνον για υπασπιστή του, δηλητηριάζει το μυαλό του με την υποψία ότι η Δυσδαιμόνα και ο Κάσσιος έχουν ερωτική σχέση. Χρησιμοποιεί μάλιστα τη σύζυγο του Αιμιλία και τον αριστοκράτη Ροδρίγο για να τον εξαπατήσει. Ο Οθέλλος βυθίζεται στην τρέλα της ερωτικής ζήλιας, ενώ το μίσος του Ιάγου οδηγεί τον Οθέλλο στον όλεθρο.

Othello, National Theatre | The Arts Desk

«ΟΘΕΛΛΟΣ»: Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΗΣ ΕΡΩΤΙΚΗΣ ΖΗΛΙΑΣ

Στον «Οθέλλο» ο Σαίξπηρ μιλάει για τον παράφορο έρωτα που αντιβαίνει σε φυλετικές, ηλικιακές και κοινωνικές διαφορές. Είναι μια τραγωδία για τη ζήλια, την προδομένη εμπιστοσύνη και το φόβο για οτιδήποτε ξένο και διαφορετικό. Ο έρωτας του έμπειρου και γενναίου Μαυριτανού στρατηγού με τη νεαρή και ευγενικής καταγωγής Βενετσιάνα καταρρίπτει τα στερεότυπα της εποχής, αλλά, αντί να γεφυρώσει τις διαφορές, κλονίζει τις βεβαιότητες και διαταράσσει τις κοινωνικές ισορροπίες. Ο Οθέλλος, παρόλο που έχει διακριθεί χάρη στη γενναιότητα και το ήθος του και έχει ανέλθει σε αξιώματα, δεν καταφέρνει να ενταχθεί στην κοινωνία που ζει ως ισότιμο μέλος: εκτός από το χρώμα του δέρματός του και την καταγωγή του, τον εμποδίζει η ίδια του η ανασφάλεια. Παραμένει ο μαύρος, ο ξένος, ο κατώτερος. Το έργο μιλάει ακόμα για την άσβεστη μανία του ανθρώπου να καταστρέψει οτιδήποτε ιδεατό, διαφορετικό ή ικανό να καταρρίψει τις υπάρχουσες κοινωνικές νόρμες, ενώ παράλληλα ασκεί κριτική στην υποκρισία της κοινωνίας που στην πρώτη ευκαιρία θα αποκαθηλώσει τους ευεργέτες της.

Καθώς είναι από τα πιο δημοφιλή έργα του Σαίξπηρ, ο «Οθέλλος» θεωρείται η κατεξοχήν τραγωδία της ερωτικής ζήλιας. Ωστόσο το έργο δεν περιορίζεται στην περιγραφή του ερωτικού αυτού πάθους· εξετάζει ακόμα τη θέση του Άλλου, του διαφορετικού, μέσα σε μια οργανωμένη κοινωνία και αποκαλύπτει την τρομακτική δύναμη του Κακού, που συμπαρασύρει στο διάβα του και καταστρέφει κάθε γνήσιο αίσθημα, κάθε αξία αυτής της ζωής.

First Night: Othello, National Theatre, London | The Independent | The  Independent

Ο Iάγος είναι μηδενιστής: μέσα από τη διεστραμμένη του οπτική θέλει να αποδείξει, και το πετυχαίνει, ότι οι άνθρωποι είναι ηλίθιοι. Η «λογική», ο φθόνος και η φιλοδοξία του κινούν τις δολοπλοκίες του, χρειάζεται όμως και η αλαζονεία του Οθέλλου για το έγκλημα και την τραγική του πτώση. Το έργο είναι μια ελεγειακή σπουδή για το πώς καθετί αθώο διαφθείρεται.

National Theatre Live: Othello μέσω streaming: δείτε το online

Οι ήρωες δεν είναι βασιλιάδες, μοιάζουν λίγο πολύ με τους θεατές τους, τα λάθη και τα πάθη τους δεν είναι αποκλειστικά δικό τους προνόμιο. Οι εκφάνσεις του ανθρώπινου ψυχισμού που ο Σαίξπηρ ανεβάζει στη σκηνή είναι απολύτως πραγματικές, κι ας τις τοποθετεί στο εξωτικό (για την εποχή του) Νησί της Αφροδίτης, στην Κύπρο, κι ας τις ενδύει με τη μαγεία της μοναδικής του ποίησης. Ίσως σ’ αυτόν τον ιδανικό συνδυασμό αλήθειας και ποίησης να οφείλεται και η αντοχή του έργου στο χρόνο.

ΠΗΓΕΣ: Οθέλλος – Περιοδεία | Εισιτήρια online! | Viva.gr, ΟΘΕΛΛΟΣ | Θέατρο Νέου Κόσμου

Οι φωτογραφίες προέρχονται από την θερινή παράσταση του 2021 (σε σκηνοθεσία Αιμίλιου Χειλάκη και Μανώλη Δούνια) και από την παράσταση του National Theatre Live του 2013 (σε σκηνοθεσία Nicholas Hytner και Robin Lough).

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *