Αντί προλόγου
Πριν από κάποιο καιρό βρέθηκε στα χέρια μας η ποιητική συλλογή “Οι Βροχές του Μάη” του Κωνσταντίνου Καραμούζη που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg. Νοσταλγικά, μετά το πέρας της σποράς, αλλά ακόμα και του θέρους επανήλθαμε στο βιβλίο αυτό “Οκτώβρη μήνα που φέτο ήρθαν οι βροχές, να μας θυμήσουνε τα όνειρα του Μάη”, παραφράζοντας τους στίχους του τραγουδιού. Για να γίνουμε πιο σαφείς, επιστρέψαμε αναγνωστικά σε αυτή την συλλογή γιατί αισθανθήκαμε μιαν ανάγκη, σαν αυτή που νιώθουν οι άνθρωποι της ποίησης σε δύσκολες στιγμές. Θέλαμε να ονειρευτούμε, να ελπίσουμε ξανά, να αντικρύσουμε τον κόσμο γύρω μας από την χαμογελαστή παιδική ματιά ή την ανήσυχη εφηβική. Ας πούμε λίγα λόγια, πιο αναλυτικά, για τις ματιές αυτές.
Το περιεχόμενο
Η συλλογή δεν έχει σαφή προσανατολισμό. Θα μπορούσε κανείς να παρατηρήσει πως η ποίηση είναι ένας μεγάλος κύκλος με τον οποίο εφάπτονται όλες οι επιμέρους θεματικές. Και είναι πολλές. Ωστόσο, δύο αναδεικνύονται ως κυρίαρχες. Ο έρωτας είναι πανταχού παρών, άλλοτε εντονότερα και άλλοτε υπόκωφα. Και ο έρωτας αυτός είναι βαθιά ψυχικός, αγνός, σχεδόν άσπιλος. Ακόμα και τις στιγμές εκείνες που καταλήγει προδοτικός μοιάζει να αιωρείται πάνω από όλα. Πάνω από προβληματισμούς, πάνω από φόβους και ανησυχίες. Ο έρωτας, τουλάχιστον για το ποιητικό υποκείμενο, είναι το ιδανικό. Είναι η καταστροφή και η σωτηρία. Είναι το έχειν και η απώλεια. Έτσι, μόνο εικόνες από την φύση μπορούν να τον αποδώσουν στο έπακρο, αφού ο έρωτας και οι μετέχοντες σε αυτόν γίνονται ένα κομμάτι της ψυχής του κόσμου.
Η δεύτερη θεματική δεν μπορεί να τιτλοφορηθεί, παρά μόνο να προσδιοριστεί περιγραφικά. Αν το επιχειρούσαμε θα μιλούσαμε για την κοινωνική παθογένεια. Ο γράφων σε πολλά από τα ποιήματά του καταδικάζει, άμεσα ή έμμεσα τις ακραιφνείς συμπεριφορές, τον φανατισμό, την απάθεια, τον εκχυδαϊσμό. Ταυτόχρονα, σε άλλα, μοιάζει πιο συμπονετικός, απέναντι σε όλους εκείνους τους διαψευσμένους ανθρώπους του κόσμου τούτου. Δεν διστάζει, ενίοτε, να συμπεριλάβει σε αυτούς και τον ίδιο του τον εαυτό. Η ματαίωση, η απογοήτευση, η τραυματισμένη παιδικότητα συμπλέουν με τον άσβεστο ιδεαλιστικό ερωτικό πόθο συνθέτοντας μια ενδιαφέρουσα ποιητική ανθολογία.
Η ποιητική
Ξεκινώντας από τα μορφολογικά, παρατηρεί κανείς πως τα περισσότερα ποιήματα δεν ξεπερνούν το μέγεθος της μιας σελίδας. Αποτελούνται από λίγους στίχους και δεν έχουν ομοιοκαταληξία, με εξαίρεση μερικά ποιήματα που ίσως και αθέλητα έχουν διατηρήσει μια μουσικότητα. Η πλειοψηφία, όμως, είναι άρρυθμα, πεζολογικά. Ο τρόπος αυτός γραφής βοηθά, εξάλλου, τον ποιητή να εκφράσει σε μια φόρμα ποιητική τους προβληματισμούς του, αλλά και να δοξάσει την αγάπη και την άνοιξη. Η διττή αυτή στόχευση αποτυπώνεται ήδη στον τίτλο που επέλεξε να δώσει στο έργο του. “Οι βροχές του Μάη”. Ο ίδιος, στο εισαγωγικό σημείωμα, ερμηνεύει τον τίτλο του ως την διαδικασία γονιμοποίησης της ψυχής από την ποίηση. Ας μας επιτραπεί να συμπληρώσουμε πως αυτός ο τίτλος , αποτελούμενος από δυο αντιφατικές εν μέρει εικόνες: από την μια πλευρά η επιθετική βροχή και από την άλλη ο ήρεμος και ηλιόλουστος Μάης, αποτυπώνει το περιεχόμενο της συλλογής με τον καλύτερο ποιητικό τρόπο.
Το ποιητικό υποκείμενο δεν ακολουθεί κάποια νόρμα. Επιλέγει τον ελεύθερο στίχο, δεν διστάζει να χρησιμοποιεί λέξεις “αντιποιητικές”, ακόμα και αν όσα θέλει να πει με αυτές είναι γεμάτα ποιητικότητα. Είναι ένα τέκνο της νεωτερικής πρόσληψης του ποιητικού φαινομένου. Περνώντας τις σελίδες, συναντά κανείς επιρροές από τους μεταπολεμικούς Έλληνες, αλλά κυρίως μια οπτική φρέσκια. Η ματιά αυτή εναλλάσσεται από παιδική σε εφηβική και επιστρέφει στην νεανική. Θα έλεγε κανείς πως οι τρεις αυτές προσεγγίσεις δεν συνυπάρχουν απλώς, αλλά έχουν διαπλασθεί και συγκεραστεί σε μια ενιαία προσέγγιση, η εξελικτική πορεία της οποίας, είναι βέβαια ορατή. Πέρα από τα σημεία απευθυνόμενα στο έτερον ήμισυ, τα ποιήματα στερούνται λυρισμού ή άκρατου συναισθηματισμού. Όλα εκφέρονται με μέτρο, διεισδυτικότητα και έναν νεανικό ενθουσιασμό (θετικό ή αρνητικό).
Το βιβλίο
Η συλλογή, πέρα από το περιεχόμενο, διατηρεί το μέτρο και στην εξωτερική της εμφάνιση. Λιτή, απέριττη, αλλά συνάμα προσεγμένη. Με μια γραμματοσειρά ιδιαίτερα προσεγμένη και, προσωπικά, αγαπημένη, με μια άρτια βιβλιοδεσία και ποιότητα χαρτιού, διατηρεί την καλαισθησία του περιεχομένου της. Σε μόλις 130 σελίδες μπορεί κάποιος να περιηγηθεί εύκολα και άνετα σε έναν νέο, φρέσκο ποιητικό κόσμο. Εξάλλου, οι εκδόσεις Gutenberg μας έχουν συνηθίσει σε τέτοιες ευχάριστες εκπλήξεις
Αντί επιλόγου
Αν αναζητάτε Έλληνες ποιητές, με μια νέα ματιά για τα πράγματα, μπορείτε να ανατρέξετε στο έργο του Κωνσταντίνου Καραμούζη. Ελπίζουμε οι Βροχές του Μάη να είναι μονάχα οι αρχή και να δούμε μελλοντικά τους σπόρους που ποτίστηκαν από αυτές να βλασταίνουν ή και να καρποφορούν. Και αυτοί δεν θα είναι μονάχα οι σπόροι του ποιητικού υποκειμένου, αλλά σίγουρα και οι δικοί μας.
Διαβάστε ένα ποίημα από την συλλογή εδώ και ακούστε το εδώ:
