Το έργο
Η «Αιχμάλωτη», ελαιογραφία που ο ζωγράφος φιλοτέχνησε το 1885, απεικονίζει μια Ελληνίδα να κοιτάζει με βλέμμα υποταγής, δεμένα τα χέρια της, ενώ λίγο πιο μακριά κάθονται οι δυο Τούρκοι που την έχουν αιχμαλωτίσει. Δεν την κοιτάζουν καν και ο ένας καπνίζει νωχελικά. Η αιχμάλωτη νέα γυναίκα με τους μεγάλους κύκλους γύρω από τα μάτια ακουμπά δίπλα σε ένα στασίδι και μπροστά σε μια μισοσβησμένη αγιογραφία της Παναγίας. Γύρω της επικρατεί μια χαοτική κατάσταση, ριγμένα ρούχα και ένα ανοιγμένο κασελάκι με ασημένια κοσμήματα.
Το μεγαλύτερο μέρος της καλλιτεχνικής του παραγωγής καλύπτεται από θέματα που αντλούνται από τη λατρευτική και καθημερινή ζωή στην ελληνική επαρχία, την οποία επισκέπτεται τον Απρίλιο του 1876 και συγκεκριμένα τη Θήβα, την Αράχοβα και άλλες περιοχές της Στερεάς Ελλάδας. Το 1885 ο Ράλλης επισκέπτεται το Άγιον Όρος, όπου παραμένει για περίπου δύο εβδομάδες μελετώντας τη βυζαντινή τέχνη, για να παρατηρήσει τη ζωή των μοναχών. Οι καλλιτεχνικοί καρποί του ταξιδιού είναι πλούσιοι και αποτελούν σταθερή πηγή έμπνευσης για τον ζωγράφο κατά τα επόμενα χρόνια.
Ο πιο ακριβοπληρωμένος ελληνικός πίνακας
«Η Αιχμάλωτη» από τον επιφανή ζωγράφο του 19ου αιώνα Θεόδωρο Ράλλη, έγινε το κορυφαίο lot της δημοπρασίας του οίκου Sotheby’s το 2007, καθώς πωλήθηκε αντί 737.300 στερλινών (1.046.232 ευρώ) ενώ η αρχική του εκτίμηση ήταν μεταξύ 300.000 – 500.000 στερλινών.
Ο δημιουργός
Ο Θεόδωρος Ράλλης (1852-1909) είναι ο γνωστότερος Έλληνας ζωγράφος του 19ου αιώνα που εγκαταστάθηκε, σπούδασε και έδρασε στο Παρίσι. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι εκεί είχε το παρατσούκλι «Δον Ζουάν», ένας άνδρας με ευγένεια, αβρότητα στους τρόπους, με υπομονή και πείσμα, με αγάπη για τις όπερες του Βάγκνερ, με αδυναμία στους ακουαρελίστες, αλλά πρωτίστως με σιδερένια θέληση και επιμονή, ώστε να γίνει αυτό που ονειρευόταν: ζωγράφος. Καλλιτέχνης με ανελλιπή παρουσία στο επίσημο παρισινό Salon, ο Ράλλης αναπτύσσει παράλληλα διεθνή εκθεσιακή δραστηριότητα. Αντλεί τα εθνογραφικά θέματα και τις σαγηνευτικές εικόνες του από τα συστηματικά ταξίδια του στην Ελλάδα και στην Ανατολή, ενώ διατηρεί για χρόνια ένα δεύτερο ατελιέ στο Κάιρο. Η εικαστική δημιουργία του εναρμονίζεται με το πνεύμα της παραδοσιακής ζωγραφικής που διδάχτηκε κοντά στον διάσημο Γάλλο, επίσης οριενταλιστή, Jean-Léon Gérôme.
Βραβείο «Ράλλη»
Ο θάνατός του στη Λοζάνη τον Σεπτέμβριο του 1909, μετά από νοσηλεία στην κλινική Mont-Riant και σε ηλικία πενήντα επτά ετών, σταματά την επιτυχημένη καλλιτεχνική πορεία του. Με τη διαθήκη του κληροδοτεί στην Εθνική Πινακοθήκη όλα τα έργα με ελληνικά θέματα που υπήρχαν στο εργαστήριό του. Τα έργα αυτά αποτελούν, μαζί με άλλα Νεοελλήνων καλλιτεχνών, μέρος της αρχικής συλλογής της πρώτης μας Εθνικής Πινακοθήκης.
Μετά τον θάνατο του η μητέρα του θεσπίζει βραβείο στη μνήμη του, σε διαγωνισμό νέων Ελλήνων, φοιτητών της Σχολής Καλών Τεχνών. Οι φωτογραφίες που διασώζουν την όψη του Θεόδωρου Ράλλη, γεννημένου στην Κωνσταντινούπολη το 1852, μέλους της κραταιάς, κοινωνικά και οικονομικά, χιακής οικογένειας των Ράλλη, μαρτυρούν την παρακάτω περιγραφή:
«Τέλειος τύπος Παρισινού, μ’ ένα καλλιτεχνικόν σκούφον αλά Ερμονβίλλ και γιλέκον από ύφασμα καφέ ανοικτόν με χρυσά περιρράμματα, κουμβωμένον έως τον λαιμόν, νεώτατος ακόμη και φυσιογνωμίας ανοικτής και ευθύμου ο κ. Ράλλης, είνε χαριτωμένος εις την συνδιάλεξήν του και αβρότατος, ομιλεί δε μετ’ ενθουσιασμού περί της Ελλάδος…»
