Διαβάστε επίσης: https://dromospoihshs.gr/2022/07/02/why-are-there-banned-books-today/
Είναι πολλές οι φορές που η λογοτεχνία μπήκε στο στόχαστρο της λογοκρισίας. Από τότε που «γεννήθηκε» ο γραπτός λόγος, κυβερνήσεις και ηγέτες ανά τον κόσμο έχουν προσπαθήσει πολύ για να κρατήσουν τις ιδέες και τις απόψεις των συγγραφέων υπό έλεγχο.
Πρέπει να πούμε πως η έννοια «απαγόρευση» στο βιβλίο παίρνει πολλές και διαφορετικές μορφές μέσα στα χρόνια. Μιλάμε για συνολική δικαστική απαγόρευση και περαιτέρω για δήμευση και καταστροφή των αντιτύπων, για επιμέρους διώξεις που αφορούν τις ανώμαλες πολιτικά εποχές (δικτατορίες, φονταμεταλισμος, φασισμός, κ.λπ.), για περιστασιακές αναστατώσεις υποκινούμενες από «κύκλους» (θρησκευτικούς, εθνικιστικούς κ.λπ.), για λογοκριτικές επεμβάσεις που αφορούν συγκεκριμένα κεφάλαια και παραγράφους βιβλίων κ.ο.κ.
Υπάρχουν ορισμένα βιβλία, τα οποία αντιμετωπίστηκαν με οργή από τα συντηρητικά κομμάτια μιας κοινωνίας, επειδή «προσέβαλαν» τα ήθη, τις αξίες, το πολιτικό και κοινωνικό status quo, επειδή προκάλεσαν την ηθική. Αλλες πάλι φορές γιατί απλά οι συγγραφείς τους τόλμησαν να γράψουν όσα η κοινωνία δεν μπορούσε καν να φανταστεί ή δεν ήθελε να φανταστεί. Είναι πολλοί οι συγγραφείς που είδαν τις σελίδες που συνέγραψαν να καίγονται ολόσχερα.
Ας δούμε όμως μερικά από τα βιβλία αυτά που προκάλεσαν τους συντηρητικούς και απαγορεύτηκε η κυκλοφορία τους.
1. 1984 – Τζορτζ Όργουελ (1949)
Το 1984 του Τζορτζ Όργουελ έχει επανειλημμένα απαγορευτεί και αμφισβητηθεί στο παρελθόν για τα κοινωνικά και πολιτικά του θέματα, καθώς και για σεξουαλικό περιεχόμενο, σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο. Ο Στάλιν είχε απαγορεύσει στη Ρωσία το δυστοπικά αριστούργημα του Όργουελ αλλά και την “Φάρμα των Ζώων” γιατί υποπτευόταν ότι ήταν αλληγορίες για την Σοβιετική Ένωση. Επιπλέον, το 1981, το βιβλίο αμφισβητήθηκε σε ορισμένες πολιτείες των ΗΠΑ ως υπέρ του κομμουνισμού. Αργότερα, το αριστούργημα του Orwell απαγορεύτηκε στις ΗΠΑ και την Μεγάλη Βρετανία κατά τη διάρκεια της κρίσης των πυραύλων στη Κούβα.
2. Θαυμαστός Καινούριος Κόσμος – Άλντους Χάξλεϊ (1932)
Ένα από τα δύο πρώιμα αριστουργήματα της επιστημονικής φαντασίας του 20ού αιώνα, ο «Θαυμαστός Καινούριος Κόσμος» στέκει από κοινού με το οργουελικό «1984» και σαν ορόσημα του είδους αλλά και ως νούμερο ένα στις λίστες των Απαγορευμένων. Γραμμένη το 1931, η παρωδία του Χάξλεϊ στο ουτοπικό μέλλον του Χέρμπερτ Τζορτζ Γουέλς μιλά για τη ραγδαία εκβιομηχάνιση, την απώλεια της ταυτότητας αλλά και την αλλοτρίωση του ανθρώπου. Στην Ιρλανδία το βιβλίο κατέβηκε άρον-άρον από τα ράφια για τον τρόπο που πραγματεύεται το ελεύθερο σεξ και τη γέννηση των παιδιών, αλλά και για το δυστοπικό μέλλον που περιγράφει εν γένει, την ίδια στιγμή που πολλές πολιτείες των ΗΠΑ το αφαίρεσαν από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα αλλά και τις σχολικές βιβλιοθήκες εξαιτίας της «αρνητικότητας και του πεσιμισμού του», ενώ μέχρι το 1937 ήταν απαγορευμένο και στην Αυστραλία. Το 1967 η Ινδία το απαγόρευσε χαρακτηρίζοντάς το ως πορνογραφικό.
3. Τα Σταφύλια της Οργής – Τζον Στάινμπεκ (1939)
Tο βραβευμένο με Πούλιτζερ αριστούργημα του Στάινμπεκ είναι η ιστορία των ταπεινωμένων και καταφρονεμένων της Αμερικής στα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης στις αρχές της δεκαετίας του 1930, αμέσως μετά το Κραχ του 1929. Γιατί να απαγορευτεί όμως ένα ιστορικό πεζογράφημα που έμελλε να γίνει κλασικό διαμάντι της παγκόσμιας λογοτεχνίας και παινέθηκε με διθυραμβικές κριτικές ήδη από τις πρώτες στιγμές που βγήκε στα βιβλιοπωλεία; Γιατί απλώς το αμερικανικό κοινό δεν ήταν έτοιμο να αντικρίσει την αλήθεια κατάματα! Η πάλη για την καθημερινή επιβίωση του εξαθλιωμένου κολίγα και οι περιπέτειες της ζωής των απόμαχων συγκλόνισε τον λαό, ανάγκασε την κυβέρνηση να απαγορεύσει το βιβλίο, πριν καεί μαζικά σε πυρές από τον μανιασμένο όχλο. Δεν ήταν δυνατόν Αμερικανός να έκανε τέτοια φριχτά πράγματα σε Αμερικανό και ο Στάινμπεκ αποκάλυπτε γυμνή την αλήθεια.
Έτσι, απαγορεύτηκε, καταδικάστηκε, δαιμονοποιήθηκε, κάηκε και συζητήθηκε όσο κανένα. Δημοσιογράφοι και αναλυτές το χαρακτήρισαν ως «ένα μάτσο ψέματα», «κομμουνιστική προπαγάνδα», «ασεβές», «βλάσφημο», ενώ την ίδια ώρα που οι τραπεζίτες το θεώρησαν εξαιρετικά ανατρεπτικό και επικίνδυνα εμπρηστικό. Σε κάποιες μάλιστα πολιτείες των ΗΠΑ ήταν απαγορευμένο μέχρι και τη δεκαετία του 1990! Αν και οι περιπέτειές του δεν περιορίστηκαν μόνο σε αμερικανικό έδαφος: «Τα Σταφύλια της Οργής» απαγορεύτηκαν στην Ιρλανδία τη δεκαετία του 1950, την ίδια ώρα που στην Τουρκία οι βιβλιοπώλες που το είχαν στα ράφια τους σύρθηκαν στα δικαστήρια το 1973 γιατί «διέδιδαν προπαγάνδα.
4. Οι περιπέτειες της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων – Λιουίς Κάρολ (1865)
Το βιβλίο, Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων που γράφτηκε το 1865 από τον Τσαρλς Λούτγουϊτζ Ντότζσον (κατά κόσμον Λιουίς Κάρολ), ήδη από τα πρώτα χρόνια συνάντησε μεγάλη αγάπη μα και σφοδρούς επικριτές. Η αναφορά σεξουαλικών φαντασιώσεων και αυνανισμού στο βιβλίο οδήγησε πολλά σχολεία στο να απαγορεύσουν το βιβλίο, ενώ πολλοί ήταν εκείνοι που μεμονωμένα δεν επέτρεπαν το βιβλίο στα παιδιά επειδή φοβούνταν ότι προωθούσε τη χρήση ναρκωτικών από παιδιά. Στην Κίνα για αρκετό καιρό ήταν αδύνατο να βρεις την «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων» γιατί ο ανθρωπομορφισμός των ζώων αλλά και η ανθρώπινη λαλιά τους θεωρήθηκαν προσβλητικά για τους παραδοσιακούς Κινέζους.
5. Ο θαυμάσιος μάγος του Οζ – Lyman Frank Baum (1900)
Ο Μπάουμ κυκλοφόρησε το 1900 τον θρυλικό μάγο του Οζ που γνώρισε πολλές συνέχειες, κινηματογραφικές και θεατρικές μεταφορές και άλλες διασκευές. Ωστόσο, ήδη από το 1927 όλες οι δημόσιες βιβλιοθήκες στο Σικάγο απαγόρευσαν το βιβλίο επειδή τολμούσε να εμφανίζει γυναίκες σε θέσεις μεγάλης δύναμης και ευθύνης. Επίσης, το 1957 η Δημόσια Βιβλιοθήκη του Ντιτρόιτ το απαγόρευσε γιατί έκρινε ότι δεν είχε καμία αξία για τα παιδιά της εποχής, απαγόρευση που κράτησε ως και το 1972. Ακόμα κι αν πέρασαν τα χρόνια, οι συντηρητικοί κύκλοι κάποιων χριστιανικών οικογενειών αποφάσισαν να απομακρύνουν τον Μάγο του Οζ από το πρόγραμμα σπουδών των σχολείων των παιδιών τους προβάλλοντας ως επιχείρημα ότι οι μάγοι και οι μάγισσες δεν μπορεί να είναι καλοί, καθώς θεολογικά αυτό είναι αδύνατο.
6. Για Ποιον Χτυπά η Καμπάνα – Έρνεστ Χέμινγουεϊ (1940)
Οι εμπειρίες του νομπελίστα λογοτέχνη από τον Ισπανικό Εμφύλιο που περιγράφονται στο «Για Ποιον Χτυπά η Καμπάνα» θεωρήθηκαν από τους βιβλιοκριτικούς ως το κορυφαίο έργο του ‘Ερνεστ Χέμινγουεϊ και ένα από τα καλύτερα πολεμικά μυθιστορήματα όλων των εποχών. Όχι ότι αυτό εμπόδισε βέβαια τα αμερικανικά ταχυδρομεία, υπεύθυνα για τον έλεγχο της διανομής βιβλίων και εντύπων, να το χαρακτηρίσουν «μη ταχυδρομήσιμο» και να το εξαφανίσουν από προσώπου γης. Πιο συγκεκριμένα, ΗΠΑ, Ιρλανδία, Νότια Αφρική, Γερμανία και Ιταλία το απέσυραν από τα ράφια τους λόγω του αντιπολεμικού του χαρακτήρα. Δεν ήταν φυσικά το μόνο απαγορευμένο σύγγραμμα του κορυφαίου αμερικανού λογοτέχνη, αφού την ίδια μοίρα είχαν τόσο «Ο Αποχαιρετισμός στα Όπλα» όσο και το «Μέσα από το Ποτάμι και στα Δέντρα».
7. Ο Τροπικός του Καρκίνου – Χένρι Μίλερ (1934)
Ο ιδιοφυής και ιδιόρρυθμος συγγραφικά Χένρι Μίλερ δημοσίευσε το επίμαχο αριστούργημα στο Παρίσι το 1934 περιγράφοντας παραστατικότατα τις σεξουαλικές του συνευρέσεις και ξεσκεπάζοντας τις ζωές των αμερικανών ομογενών που ζούσαν στη Γαλλία. Η ζωντανή απεικόνιση των ερωτικών περιπτύξεων σήκωσε θύελλα αντιδράσεων τόσο σε Ευρώπη όσο και ΗΠΑ, καθώς το σεξ αποτελούσε ακόμα θέμα ταμπού, και ο συγγραφέας κατηγορήθηκε για σεξισμό.
Στην Αμερική απαγορεύτηκε η έκδοση του. Όταν τελικά ο εκδοτικός οίκος Grove Press ανέλαβε να το εκδόσει σύρθηκε μέχρι τα δικαστήρια για αντίθεση του έργου στους νόμους περί πορνογραφίας. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Πενσιλβάνια κατέληξε ότι «δεν είναι βιβλίο, είναι ένας οχετός, ένας ανοιχτός υπόνομος, ένας λάκκος σήψης, μια αποτρόπαιη συγκέντρωση όλων αυτών των σάπιων συντριμμιών της ανθρώπινης διαστροφής». Όπως καταλαβαίνουμε, η ανθρωπότητα δεν ήταν ακόμα έτοιμη να υποδεχτεί θετικά αυτό που λίγο αργότερα θα αποκαλούσε ο Τζορτζ Όργουελ «το σημαντικότερο βιβλίο της δεκαετίας του 1930». Ήταν απαγορευμένο στις ΗΠΑ από το 1934 που κυκλοφόρησε στη Γαλλία μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 1960 και τα τελωνεία της χώρας συνήθιζαν να το κατάσχουν από τα χέρια και τις αποσκευές όσων σκέφτονταν να το μπάσουν παράνομα στο εσωτερικό της χώρας. Το συγκεκριμένο αυτοβιογραφικό αριστούργημα του Μίλερ απαγορευόταν και στη Νότια Αφρική μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1980, ενώ γνώρισε πολλές περιπέτειες σε μια σειρά ακόμα από χώρες της Δύσης (κατακραυγή, αφαίρεσή του από βιβλιοθήκες και σχολικά προγράμματα, διαδηλώσεις-διαμαρτυρίες κ.λπ.).
8. Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι – D.H.Lawrence (1928)
Το βιβλίο «Lady Chatterley’s Lover» (ο Εραστής της λαίδης Τσάτερλι) του D.H.Lawrence, προκάλεσε πλήθος αντιδράσεων με τις τολμηρές ερωτικές περιγραφές και απαγορεύτηκε σε ΗΠΑ, Βρετανία και Αυστραλία. Στο τελευταίο μυθιστόρημα του, ο D.H.Lawrence περιγράφει τις ερωτικές περιπέτειες της Connie Chatterley, η οποία όντας ανικανοποίητη από τον γάμο της με τον παράλυτο βετεράνο πολέμου, Clifford Chatterley, καταφεύγει στην ερωτική συντροφιά ενός άλλου άντρα. Η απαγόρευση του βιβλίου άρθηκε σε Αμερική και Βρετανία, το 1959 και 1960 αντίστοιχα.
9. Η Μεταμόρφωση – Φραντς Κάφκα (1915)
Ένα πρωί, ο πλασιέ Γκρέγκορ Σάμσα ξυπνά και από συνηθισμένος άνθρωπος είναι τώρα μεταμορφωμένος σε αηδιαστικό έντομο! Γραμμένο το 1912, κυκλοφόρησε το 1915 και ήταν ένα από τα ελάχιστα βιβλία που εξέδωσε ο κορυφαίος τσέχος συγγραφέας εν ζωή. Η μόλις μερικών δεκάδων σελίδων καφκική αλληγορία αφορά φυσικά στην αλλοτρίωση του ανθρώπου, καθώς η ρεαλιστική ιστορία που στήνει ο μαέστρος της γραφής είναι ένα απολύτως πιστευτό ψυχολογικό πείραμα που υπογραμμίζει τις αγωνίες και τις ενοχές του ανθρώπου. Όλα τα έργα του Κάφκα απαγορεύτηκαν τόσο από τους Ναζί όσο και τους Σοβιετικούς, αν και «Η Μεταμόρφωση» απαγορεύτηκε επιπροσθέτως στη γενέτειρά του, την Τσεχοσλοβακία, καθώς ήταν γραμμένη στα γερμανικά.
10. Fahrenheit 451 – Ray Bradbury (1953)
Το βιβλίο του Ray Bradbury, «Fahrenheit 451», αναφέρεται σε μία κοινωνία όπου τα βιβλία είναι απαγορευμένα, με την μνήμη και τη γνώση να αποτελούν «έγκλημα». Σε αυτή τη κοινωνία δεν υπάρχουν πυροσβέστες, αλλά μόνο πυροδότες, άνθρωποι που μοναδικός σκοπός τους είναι να καίνε βιβλία για να διαφυλάσσουν τις ιερές αξίες της κοινωνίας. Το βιβλίο απαγορεύτηκε σε διάφορες Αμερικανικές πολιτείες αλλά και σε πολλά σχολεία ανά τον κόσμο και αποτελεί ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα κομμάτια για τα ράφια των σχολικών βιβλιοθηκών.
11. Ο Φύλακας στη Σίκαλη – Τζ. Ντ. Σάλιντζερ (1951)
Το αξεπέραστο διαμάντι της παγκόσμιας λογοτεχνίας, «Ο Φύλακας στη Σίκαλη» του Τζ. Ντ. Σάλιντζερ, ήταν άλλοτε το αγαπημένο παιδί της λογοκρισίας, καθώς φημίζεται ως το πιο λογοκρισμένο, απαγορευμένο και αμφισβητούμενο βιβλίο μεταξύ του 1966 και 1975. Αφού αφαιρέθηκε από βιβλιοθήκες και σχολικές αίθουσες στις ΗΠΑ το 1951 ως «απαράδεκτο», «σκοτεινό», «βλάσφημο», «αρνητικό», «λάθος», «απαίσιο», «χυδαίο και βέβηλο», καθώς «υπονομεύει την ηθική και τα χρηστά ήθη», και με τα υποτιμητικά επίθετα να μην έχουν πραγματικά τέλος το χρονικό των περιπετειών του έφηβου Χόλντεν Κόλφιλντ αψήφησε τους ειδικούς και μέτρησε τη δική του λαμπρή πορεία, ξεπηδώντας πια ως ένα από τα κλασικά μυθιστορήματα που όλοι πρέπει να έχουν διαβάσει.
12. Το Κάλεσμα της Φύσης – Τζακ Λόντον (1903)
Το μνημειώδες μυθιστόρημα του σπουδαίου αμερικανού λογοτέχνη, το αποκορύφωμα ίσως της περιγραφικής του δύναμης και της περίτεχνης πλοκής του, χαιρετίζεται σήμερα ως το καλύτερο πόνημά του. Άλλοτε όμως το δαιμονοποιούσαν για τον σκοτεινό του τόνο και την αιματοβαμμένη βία του. Καθώς η ιστορία του παρακολουθεί έναν άντρα και τον σκύλο του, πολλές χώρες ανησύχησαν ότι θα το διαβάσουν και παιδιά, γι’ αυτό και ξέσπασε επιδημία λογοκρισίας του στην Αμερικανική Δύση. Εξαιτίας του «εξαιρετικά ριζοσπαστικού» χαρακτήρα του απαγορεύτηκε επίσης και σε Ιταλία και Γιουγκοσλαβία, ενώ έγινε ένα από τα αγαπημένα καυσόξυλα στις ναζιστικές φωτιές της δεκαετίας του 1930. Σήμερα θεωρείται βέβαια κατάλληλο για παιδιά και εφήβους και χαρακτηρίζεται ως ένα από τα ιδανικά εισαγωγικά κείμενα των νέων στην κλασσική λογοτεχνία.
13. Μαντάμ Μποβαρύ – Gustave Flaubert (1856)
Ο Gustave Flaubert με το βιβλίο του Madame Bovary, θα αφήσει για πάντα το στίγμα του στην παγκόσμια λογοτεχνία αλλά και θα σοκάρει την κοινωνία του με αποτέλεσμα να του ασκηθεί δίωξη και το έργο του να απαγορευτεί στη Γαλλία. Ο ίδιος αθωώθηκε το 1857. Το βιβλίο περιγράφει τις ερωτικές περιπλανήσεις της γυναίκας ενός γιατρού, της Emma Bovar, η οποία ερωτεύεται έναν άλλο άντρα και διατηρεί παράλληλη σχέση μαζί του.
14. Ο Ηγεμόνας – Niccolo Machiavelli (1532)
«Ο Ηγεμόνας» του Niccolo Machiavelli, αποτελεί ένα από τα πλέον επαναστατικά του έργα, καθώς ανέτρεψε ότι μέχρι τότε θεωρείτο δεδομένο για την πολιτική. Απέρριψε την παραδοσιακή πολιτική και στράφηκε στο άτομο ως αυτόνομη μονάδα, ακόμη κι αν η προσέγγιση είναι αρκετά κυνική. Ο Πάπας απαγόρευσε το έργο του Μακιαβέλλι καθώς συγκρούονταν με τις χριστιανικές πεποιθήσεις ενώ για αιώνες το συγκεκριμένο έργο αντιμετωπίστηκε εχθρικά. Σταδιακά όμως ο Μακιαβέλι κέρδισε την αναγνώριση της δημιουργίας μιας καθαρής πολιτικής θεωρίας, σε μια περίοδο που κανείς άλλος δεν είχε τολμήσει να εκφράση κάτι διαφορετικό από το καθεστημένο. Η κυνικότητα του έργου του θα δημιουργήσει και τον όρο και την πολιτική προσέγγιση του «Μακιαβελισμού».
15. Λολίτα – Vladimir Nabokov (1955)
Ένα από τα κορυφαία μυθιστορήματα του 20ού αιώνα, το «Λολίτα» του Vladimir Nabokov, όταν εκδόθηκε το 1955 προκάλεσε μία έκρηξη αντιδράσεων σε όλο το κόσμο, χαρακτηρίστηκε ως «το πιο απεχθές βιβλίο όλων των εποχών» και απαγορεύτηκε, προσωρινά, σε χώρες όπως η Γαλλία, η Βρετανία, και η Νότια Αφρική. Είναι εύκολο να καταλάβεις γιατί το βιβλίο ξεσήκωσε τέτοια μήνη και κατακραυγή και καταδικάστηκε απ’ όλους καθώς ο Nabokov περιγράφει την εμμονή ενός μεσήλικα για την ανήλικη, 13χρονη Λολίτα και τον απελπισμένο του αγώνα να την κατακτήσει, οδηγώντας τελικά αμφότερους στην καταστροφή. Στις ΗΠΑ το απαγόρευσαν το 1955 ταξινομώντας το ως «πορνογράφημα φθοροποιό και επικίνδυνο για τα χρηστά ήθη». Την επόμενη χρονιά απαγορεύτηκε στη Γαλλία, αν και περιέργως το 1958 κυκλοφόρησε στην Αμερική το 1958 χωρίς πρόβλημα. Αγγλία, Αργεντινή, Καναδάς, Νέα Ζηλανδία το χαρακτήρισαν ανήθικο, αισχρό και άσεμνο και το εξαφάνισαν από την επικράτειά τους για πολλά χρόνια.
16. Το Πορφυρό Χρώμα – Alice Walker (1983)
Το “The Purple Color” (Το Πορφυρό Χρώμα) της Alice Walker είχε απαγορευτεί σε σχολεία σε όλη τη χώρα από το 1984, λόγω του γραφικού σεξουαλικού περιεχομένου και των καταστάσεων βίας και κακοποίησης και για αυτό που ονομάστηκε “σεξουαλική και κοινωνική διαστρέβλωση/ανωμαλία”. Είναι 17ο στη λίστα της Αμερικανικής Ένωσης Βιβλιοθηκών με τα πιο συχνά αμφισβητούμενα ή απαγορευμένα βιβλία ενώ έλαβε μεγαλύτερο έλεγχο εν μέσω διαμάχης γύρω από την κυκλοφορία της κινηματογραφικής μεταφοράς του το 1985.
17. Η Αφύπνιση – Kate Chopin (1899)
Το μυθιστόρημα της Kate Chopin, “The Awakening” (Η Αφύπνιση), είναι η περίφημη ιστορία της Edna Pontellier, που εγκαταλείπει την οικογένειά της, διαπράττει μοιχεία και αρχίζει να ξαναβρίσκει τον αληθινό της εαυτό της ως καλλιτέχνη. Μια τέτοια αφύπνιση δεν είναι εύκολη ούτε κοινωνικά αποδεκτή (ιδιαίτερα κατά την εποχή της δημοσίευσης του βιβλίου, το οποίο επικρίθηκε ότι είναι ανήθικο και σκανδαλώδες και απαγορεύτηκε για μία σύντομη χρονική περίοδο στις ΗΠΑ, ενώ η Chopin χαρακτηρίστηκε ως μία «πραγματική απογοήτευση» και «μία ακόμη έξυπνη συγγραφέας που πήρε τον λάθος δρόμο». Μετά από την έκδοση του μυθιστορήματος και την σφοδρή κριτική που δέχθηκε, η Chopin δεν έγραψε ποτέ άλλο και δυσκολεύτηκε πολύ να εκδόσει καινούργια έργα της. “Η Αφύπνιση” θεωρείται σήμερα ως ένα από τα πιο καταλυτικά έργα για τη φεμινιστική λογοτεχνία.
18. American Psycho – Bret Easton Ellis (1991)
Όποιος έχει διαβάσει το συγκεκριμένο βιβλίο, μπορεί να καταλάβει το γιατί. Η Γερμανία το θεώρησε επιβλαβές για τους ανήλικους, όταν εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1991 και περιόρισε τις πωλήσεις του. Επίσης μέχρι πρόσφατα ήταν απαγορευμένο στον Καναδά, είναι ακόμα απαγορευμένο στην Αυστραλιανή πολιτεία του Κουίνσλαντ ενώ ακόμα απαγορεύεται η πώλησή του σε άτομα κάτω των 18 ετών σε αρκετές άλλες χώρες. Κατ΄ αρχάς το βιβλίο υποτίθεται ότι έπρεπε να εκδοθεί από τους Simon & Schuster τον Μάρτιο του 1991, αλλά η εταιρεία απομακρύνθηκε από αυτό το project λόγω «αισθητικών διαφορών», όπως δήλωσαν (στην πραγματικότητα λόγω των απειλών που δέχτηκαν). Λίγο αργότερα, η Vintage Books πήρε τα δικαιώματα και εξέδωσε το βιβλίο μετά από μια συνήθη διαδικασία επεξεργασίας.
19. Στη Φωλιά του Κούκου – Ken Kesey (1962)
Σκληρό, προκλητικό και βαθιά συγκλονιστικό, το “One Flew Over the Cuckoo’s Nest”, το μοναδικό μυθιστόρημα του Ken Kesey έχει αφήσει το ανεξίτηλο στίγμα του στη σύγχρονη λογοτεχνία. Η αξέχαστη ιστορία των τροφίμων μιας ψυχιατρικής πτέρυγας εστιάζει στη σύγκρουση της Νοσοκόμας Ράτσεντ και του Ραντλ Πάτρικ ΜακΜέρφι, του νέου, καβγατζή τρόφιμου, που αποφασίζει να αντιταχθεί στην τυραννία της. Το 1974, το Στη Φωλιά του Κούκου ήταν το αντικείμενο της αγωγής που ασκήθηκε κατά του διοικητικού συμβουλίου της εκπαίδευσης, από τους κατοίκους στην Strongsville του Οχάιο. Οι κάτοικοι (και κυρίως οι γονείς) υποστήριξαν ότι το μυθιστόρημα “δοξάζει την εγκληματική δραστηριότητα, έχει την τάση να διαφθείρει τους νέους και περιέχει περιγραφές από εικόνες κτηνοβασίας, παράξενης βίας και από βασανιστήρια, διαμελισμό, θάνατο, και ανθρώπινη αποβολή.” Στα χρόνια που ακολούθησαν, το μυθιστόρημα έχει αφαιρεθεί από διάφορα σχολεία και βιβλιοθήκες στη Νέα Υόρκη, την Οκλαχόμα, και τη Μασαχουσέτη.
20. Σφαγείο Νο 5 – Κουρτ Βόνεγκατ (1969)
Το «Σφαγείο Νο 5» είναι το βιβλίο του Κουρτ Βόνεγκατ όπου το εξωπραγματικό (εξωγήινοι) συναντά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και γιεννιέται ένα από τα βιβλία-σταθμούς της λογοτεχνίας του 20ού αιώνα. Οι περιπέτειες του αμερικανού φαντάρου τόσο στη βομβαρδισμένη Δρέσδη όσο και στον ζωολογικό κήπο του πλανήτη Τραλφάμαντορ συνθέτουν μια εικόνα που δύσκολα μπορείς να ξεχάσεις, καθώς ο σουρεαλισμός εισβάλει εδώ από το παράθυρο σε ένα μυθιστόρημα που αγγίζει μία πραγματική τραγωδία. Κατά την έκδοση του, ήταν οι ΗΠΑ που το εξαφάνισαν από την επικράτειά τους καθώς δεν ήθελαν οι νέοι να έρθουν σε επαφή με “τέτοιες χαζομάρες”. Παρά την άρση της απαγόρευσης λίγα χρόνια αργότερα, το «Σφαγείο Νο 5» παραμένει ένα από τα πλέον αμφισβητούμενα βιβλία σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς συνεχίζει να εγείρει πολλές συζητήσεις για το αν πρέπει να περιλαμβάνεται σε συλλογές δανειστικών βιβλιοθηκών ανά την οικουμένη.
Πηγές:
https://www.newsbeast.gr/weekend/arthro/801342/apagoreumena-vivlia
https://tvxs.gr/news/%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF/%CF%84%CE%B1-%C2%AB%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%B5%CF%85%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B1%C2%BB-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82
https://e-didaskalia.blogspot.com/2018/11/10_30.html
http://eprints.rclis.org/6922/1/logokrisia.pdf
