Το 1994 η UNESCO καθιέρωσε την Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών στις 5 Οκτωβρίου κάθε χρόνου για να μας υπενθυμίσει τον καθοριστικό ρόλο των παιδαγωγών στην κοινωνία. Είτε εργάζονται σε μεγάλες, σύγχρονα εξοπλισμένες τάξεις στις μεγάλες πόλεις, σε φτωχικές εγκαταστάσεις σε υποβαθμισμένες περιοχές, σε μικρά σχολεία με ένα μαθητή στην άγονη γραμμή, σε κοντέινερ σε καταυλισμούς προσφύγων ή σε αυτοσχέδιες σκηνές σε κάποιο χωριό της Αφρικής, όλοι οι εκπαιδευτικοί αξίζουν τον σεβασμό και την υποστήριξη μας, καθώς ασκούν ένα πολύ σημαντικό λειτούργημα, αυτό της νοηματικής, συναισθηματικής και ηθικής διαπαιδαγώγησης όλων των μαθητών. Γιατί αυτοί οι άνθρωποι με τη συνέπεια, τον επαγγελματισμό και το όραμά τους αλλάζουν καθημερινά τις ζωές παιδιών αλλά και ενηλίκων, ανοίγοντας δρόμους, προσφέροντας ελπίδα και δείχνοντας τι σημαίνει έμπρακτη αλληλεγγύη. Έτσι και εμείς σήμερα, θα θέλαμε να τους τιμήσουμε με τον καλύτερο τρόπο που μπορούμε να σκεφτούμε, μέσω της λογοτεχνίας. Άλλωστε, δεν υπάρχει καλύτερος σύμμαχος για τον δάσκαλο από το βιβλίο!
1. “Ο δάσκαλος με τα όνειρα στα μάτια” της Σοφίας Μαντουβάλου
“Η ιστορία της εκπαίδευσης είναι γεμάτη από ηρωικούς δασκάλους και δασκάλες με όνειρα στα μάτια που το κεφάλι τους έγινε καζάνι μέσα σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο έχει ξεχάσει πως δε διδάσκει γνώσεις αλλά παιδιά”. Με αυτόν τον τρόπο τελειώνει το βιβλίο της Σοφίας Μαντούβαλου. Ένα καλογραμμένο, έξυπνο βιβλίο με χιούμορ και ευαισθησία, που μέσα από τους ζωντανούς διαλόγους του καταφέρνει να μεταφέρει στο χαρτί την οπτική τόσο του δασκάλου, όσο και των μαθητών. Ένα βιβλίο που παρουσιάζει με τον πιο ευφάνταστο τρόπο τα όνειρά της συγγραφέως για μια δημιουργική εκπαίδευση όπου η ισότητα, η ελευθερία και η δικαιοσύνη είναι υποχρέωση και δικαίωμα μαθητών και δασκάλων.
2. “Δάσκαλος σε δύο ρόδες” της Μαρίας Ανδρικοπούλου
Στο πολύ ενδιαφέρον αυτό βιβλίο θα συναντήσουμε την τρυφερή μεταφορά της ζωής του επίμονου, οραματιστή δασκάλου Σαμπέρ Χοσεϊνί, του δασκάλου στο Αφγανιστάν που μοίραζε με το ποδήλατό του βιβλία ακόμα και στα πιο απομακρυσμένα χωριά της χώρας. Στόχος του να αποκτήσουν όσο το δυνατόν περισσότερα παιδιά της ταλαιπωρημένης από πολέμους και ταραχές χώρας του πρόσβαση στη γνώση, που τόσο είχαν στερηθεί από την καταστροφή πολλών σχολείων και άλλων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Και κατ’ αυτόν τον τρόπο να έχουν ένα καλύτερο μέλλον. Εξίσου ενδιαφέρουσα είναι η εικονογράφηση της Ελίζας Βαβούρη που αποτυπώνει όμορφα την διαφορά του πολέμου με την μάθηση, την δύναμη των βιβλίων απέναντι στις βόμβες.
3. “Η τελεία” του Πίτερ Ρέινολντς
Πρόκειται για ένα από τα πιο γνωστά παγκόσμια παιδικά αριστουργήματα. Μια πρωτότυπη ιστορία για το ταλέντο και τις ικανότητες που κρύβει ο καθένας μας. Ένα βιβλίο που σε κάνει καλύτερο άνθρωπο, σε διδάσκει την ομορφιά, την καλοσύνη, την ενσυναίσθηση, την κατανόηση, τη μέγιστη αξία του ρόλου του δασκάλου. Γιατί αυτό το ελάχιστο, ταπεινό σημάδι μας στον κόσμο, η τελεία, η απλή αυτή κουκίδα είναι η πρώτη αρχή να νιώσεις ότι μπορείς να αποτυπώσεις κάτι, να δημιουργήσεις, να αισθανθείς βιωματικά πως μπορείς να τα καταφέρεις, να πιστέψεις σε σένα. Αρκεί ασφαλώς να υπάρχει πλάι σου ένας δάσκαλος, ένας άνθρωπος να σου δώσει το χώρο και τη δύναμη να πιστέψεις ότι αυτό που κάνεις είναι σημαντικό, ότι εσύ είσαι σημαντικός.
4. “Επειδή είχα δάσκαλο” του Κόμπι Γιαμάντα
“Είτε είναι παιδαγωγοί, εκπαιδευτικοί ή προπονητές, το βιβλίο αφιερώνεται σε αυτούς. Για να γιορτάσουμε για τους κόσμους που µας αποκάλυψαν και να τους ευχαριστήσουμε γιατί έκαναν τη διαφορά. Πού θα βρισκόμασταν χωρίς αυτούς τους ξεχωριστούς ανθρώπους που µας εμπνέουν, µας στηρίζουν και µας ενθαρρύνουν;”
Η αφιέρωση του βιβλίου είναι αρκετή για να καταλάβουμε πόσο ξεχωριστό είναι αυτό το παραμύθι. Μια ωδή στην ανυπολόγιστη συνεισφορά στη ζωή κάθε ανθρώπου ενός δασκάλου που προσπαθεί και προσφέρει σε κάθε μαθητή του ό,τι καλύτερο μπορεί.
5. Όλα για τη δασκάλα μου” της Σουζάννα Ματτιάντζελι
Ένα τρυφερό, αισιόδοξο πορτρέτο για τους δασκάλους της ζωής μας καθώς παιδιά και μεγάλοι θα αναγνωρίσουν τη δική τους δασκάλα στις σελίδες του. Ένα βιβλίο με άφθονο χιούμορ, ρεαλισμό, νοσταλγική διάθεση, που υμνεί το κορυφαίο επάγγελμα του κόσμου, εκείνο του παιδαγωγού, του ανθρώπου που περνά από τη ζωή εκατοντάδων παιδιών και προσπαθεί να τα σηκώσει ένα σκαλί ψηλότερα, ώστε να μπορέσουν απλά να κοιτάξουν ένα αστέρι περισσότερο. Επιπλέον, η ευφάνταστη, ευρηματική, παιχνιδιάρικη εικονογράφηση της Κιάρα Καρρέρ απογειώνει το κείμενο της Σουζάννα Ματτιαντζέλι.
6. “Η δασκάλα των χρωμάτων” της Κατερίνας Δημόκα
Με μία παράξενη διαταγή η πολιτεία του βασιλιά Μονόχρωτου έγινε ολότελα γκρίζα. Μια δασκάλα όμως καταφτάνει, η δόνα Ανεζίνα, με την ψυχή γεμάτη από τις διαφορετικές αποχρώσεις των πολιτισμών που γνώρισε στα ταξίδια της, σκορπάει καλοσύνη και όνειρα στα παιδιά. Και όλα τα χρώματα ξεχύνονται και όλα ανατρέπονται στην Γκρίζα Πολιτεία. Ποια όμως θα είναι η αντίδραση του σκληρού βασιλιά; Θα καταφέρει η δύναμη της αγάπης να μαλακώσει τη σκληρή καρδιά του; Ένα βιβλίο για την σημασία της πολυπολιτισμικής ανταλλαγής και την μαγεία του κόσμου γύρω μας.
7. “Ένα τριαντάφυλλο για τη δασκάλα μου” της Ιωάννας Μπαμπέτα
Όταν έχεις την καλύτερα δασκάλα του κόσμου, θέλεις να ξέρει πως την αγαπάς. Θέλεις να της χαρίζεις τα πιο όμορφα λουλούδια. Κι αν δεν έχεις; Η ιστορία του Αιμίλιου, ενός παιδιού που αδυνατεί να φέρει ένα τριαντάφυλλο στη δασκάλα του όπως οι συμμαθητές του, είναι ένα σπουδαίο μάθημα αθωότητας, παιδικότητας, ουσίας και αληθινής αγάπης. Με τρυφερό λόγο και ευαισθησία από την Ιωάννα Μπαμπέτα και την ιδιαίτερη πάντα εικαστική ματιά της Λίλας Καλογερή στην εικονογράφηση.
8. “Ο κύριος μου” της Ζωρζ Σαρή
Ο Πασχάλης είναι ένα παιδί πολύ έξυπνο αλλά με τις δικές του άσχημες σκέψεις. Ο δάσκαλος και η μητέρα του, δυο πρόσωπα που είναι τόσο σημαντικά και αναγκαία για την ζωή του, θα έρθουν σε σύγκρουση μαζί του στην προσπάθεια τους να τον βοηθήσουν. Θα καταφέρει να νικήσει η κατανόηση, η εκτίμηση και η αγάπη; Ένα πολύ ωραίο βιβλίο για την εκπαίδευση, την μητρική αγάπη, την αποδοχή και την κατανόηση που όλοι αξίζουμε. Τα διαχρονικά βιβλία της Ζωρζ Σαρή δεν αποτελούν απλώς ιστορίες, κρύβουν μηνύματα, διδάσκουν και μαρτυρούν ταυτόχρονα.
9. “Ας μιλήσουμε για κουκουνάρες” του Βασίλη Κουτσιαρή
Ένας νέος δάσκαλος εδώ και δυο χρόνια στο σχολείο προσπαθεί να κατανοήσει και να γνωρίσει τα παιδιά της τάξης του. Εκείνα όμως δε σταματούν να κάνουν σκανταλιές και με αφορμή τις ριγμένες στην αυλή κουκουνάρες να του κάνουν τη ζωή δύσκολη ακριβώς τη μέρα που ένα σοβαρό κρυολόγημα τον υποχρεώνει σε αφωνία. Τελικά θα αγαπήσουν τα παιδιά τον άνθρωπο που τα διδάσκει; Ο δάσκαλος πώς θα καταφέρει να κερδίσει την αγάπη και την εμπιστοσύνη τους; Ο Βασίλης Κουτσιαρής φωτίζει με λυρισμό και ρεαλισμό, με βραχύ κείμενο και αυθεντικά στιγμιότυπα από την αυλή και την τάξη κάποιου δημοτικού σχολείου, τον τραχύ ανήφορο του εκπαιδευτικού από τη θεωρία και το αδιάφορο, στη βιωματική εκπαίδευση, την ουσιαστική γνώση και τη σύνδεσή της με την καθημερινότητα και την πραγματικότητα.
10. “Οι λέξεις των ποιητών” της Φραντζέσκας Αλεξοπούλου Πετράκη
Η Επίλεκτη Ομάδα Σούπερ Δασκάλων βοηθά τον Θάνο να ανακαλύψει τη μαγεία που κρύβουν οι λέξεις των ποιητών. Όμως δε συμβαίνει το ίδιο και με τον πατέρα του… Έτσι, ο Θάνος αποφασίζει να δράσει για να διώξει την αδιαφορία του πατέρα του και να του δείξει τον δικό του χαρούμενο κόσμο, τον μαγικό κόσμο της ποίησης. Πρόκειται για ένα ευρηματικό βιβλίο με πολλά διακειμενικά στοιχεία καθώς στις σελίδες του ο αναγνώστης βρίσκει πλαισιωμένα αποσπάσματα από έργα σπουδαίων ποιητών, όπως ο Ελύτης, ο Ρίτσος, ο Παλαμάς, ο Δροσίνης, ο Βρεττάκος. Τα λόγια των ποιητών συνδέονται με την ομορφιά της ζωής αλλά ταυτόχρονα αξιοποιούνται δημιουργικά και στην εκπαιδευτική πράξη. Ένα βιβλίο αφιερωμένο σε τρεις υπέροχες, χαρισματικές δασκάλες, αλλά και σε όλους τους δασκάλους που εμπνέουν της μαγεία της ζωής στα παιδιά.
Bonus! “Μια φλόγα στο σκοτάδι – Η συγκλονιστική ιστορία της Έλεν Κέλερ” της Μαρίας Ρουσάκη
Σε ηλικία μόλις δεκαεννέα μηνών η Έλεν Κέλερ έχασε την ακοή και την όρασή της από μια σοβαρή ασθένεια. Ως τα επτά της χρόνια ζούσε μπερδεμένη, χωρίς να μιλάει, να βλέπει και να ακούει. Μέχρι που η Ανν Σάλιβαν, μια νεαρή δασκάλα, ανέλαβε την εκπαίδευσή της και της αποκάλυψε τη μαγεία των λέξεων. Με επιμονή και υπομονή της έμαθε να επικοινωνεί με τον κόσμο γύρω της, να γράφει, να διαβάζει, να μιλάει με τη νοηματική και σιγά σιγά με τη φωνή της. Έτσι η Έλεν, ξεπερνώντας κάθε προσδοκία, βγήκε από το σκοτάδι μέσα στο οποίο ζούσε, μορφώθηκε, ταξίδεψε κι έγινε σύμβολο ελπίδας και δύναμης για γενιές ολόκληρες. Η Μαρία Ρουσάκη αφηγείται με γλαφυρό τρόπο την πραγματική ιστορία της Έλεν Κέλερ και της νεαρής δασκάλας της, Ανν Σάλιβαν και υπογραμμίζει με την συγγραφική της πένα πόσο μεγάλη είναι η δύναμη της εκπαίδευσης και το φως που εκπέμπει μέχρι και σήμερα η συγκλονιστική της ιστορία.
«Στους γονείς οφείλομεν το ζην, στους δε διδασκάλους το ευ ζην»Μέγας Αλέξανδρος
Πηγές:
https://www.sansimera.gr/worldays/59
iefimerida.gr – Σαμπέρ Χοσεΐνι: Ο δάσκαλος στο Αφγανιστάν που μοίραζε με το ποδήλατό του βιβλία -Εφτασε στα πιο απομακρυσμένα χωριά – iefimerida.gr
https://www.politeianet.gr/books/9789600442434-rousaki-maria-kedros-mia-floga-sto-skotadi-212393
https://www.public.gr/product/books/paidika/hristoygenniatika-biblia/epeidi-eixa-daskalo/1441151
