«Άδεια Καρέκλα»

Αγαπάμε τα έπιπλά μας,
όχι τόσο για τη χρηστικότητά τους,
όσο για αυτούς που τα χρησιμοποίησαν,
τα άγγιξαν, ξάπλωσαν και κάθισαν πάνω τους,
πείνασαν, δίψασαν, έφαγαν, ήπιαν,
ξαπόστασαν, κοιμήθηκαν, ονειρεύτηκαν,
μίλησαν, φώναξαν, φιλονίκησαν.
Βλέπουμε τα ολογράμματά τους να ζουν,
σε επανάληψη, σκηνές του παρελθόντος.
Κι αν φερόμαστε με σεβασμό σε μια καρέκλα,
δεν είναι από φόρο τιμής στον δημιουργό της,
παρά από φόβο μην καταστρέψουμε
τα δακτυλικά αποτυπώματα και τη σκιά
του τελευταίου χρήστη της.

Παρασκευή Παπία, «Άδεια Καρέκλα» (από την ποιητική συλλογή: “Φυσικά αίτια”), εκδόσεις Συρτάρι, 2022.

Ακούστε το ποίημα εδώ:

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ

Στο σημερινό μας αφιέρωμα επιλέξαμε να ασχοληθούμε με έναν σπουδαίο πίνακα του Σαλβαδόρ Νταλί, τον πίνακα «Ατομική Λήδα». Ο πίνακας ζωγραφισμένος από τον Νταλί μεταξύ του 1945 και του 1949 αποτελεί μια συμβολική ματιά στα ζητήματα της μεταπολεμικής εποχής, στη διάρκεια της οποίας φιλοτεχνήθηκε από τον καλλιτέχνη.

ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ

Ο πίνακας απεικονίζει την ερμηνεία του Νταλί για τον αρχαιοελληνικό μύθο της Λήδας και του κύκνου. Στην αρχική ιστορία, ο Δίας, πατέρας των θεών, ερωτεύεται τη Λήδα, μια θνητή. Εκείνη τον απορρίπτει και αντ’ αυτού παντρεύεται τον Τυνδάρεω. Τη νύχτα που ολοκληρώνει τον γάμο της με τον Τυνδάρεω, ο Δίας την παίρνει με το πρόσχημα ενός κύκνου. Ως αποτέλεσμα, γεννά δύο αυγά, το καθένα από τα οποία περιέχει δίδυμα. Το πρώτο εκκολάπτει τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη και το δεύτερο την Ελένη και την Κλυταιμνήστρα.

Κρυμμένα

Απ’ όσα έκαμα κι απ’ όσα είπα
να μη ζητήσουνε να βρουν ποιός ήμουν.
Εμπόδιο στέκονταν και μεταμόρφωνε
τες πράξεις και τον τρόπο της ζωής μου.
Εμπόδιο στέκονταν και σταματούσε με
πολλές φορές που πήγαινα να πω.
Οι πιο απαρατήρητές μου πράξεις
και τα γραψίματά μου τα πιο σκεπασμένα —
από εκεί μονάχα θα με νιώσουν.
Αλλά ίσως δεν αξίζει να καταβληθεί
τόση φροντίς και τόσος κόπος να με μάθουν.
Κατόπι — στην τελειοτέρα κοινωνία —
κανένας άλλος καμωμένος σαν εμένα
βέβαια θα φανεί κι ελεύθερα θα κάμει.

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, “Κρυμμένα (από την ποιητική συλλογή: “Κρυμμένα ποιήματα”, 1882-1923), 1908.

Ακούστε το ποίημα εδώ:

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ

Στο σημερινό μας αφιέρωμα θα ασχοληθούμε με ένα υπέροχο βιβλίο αυτοβελτίωσης που διαβάσαμε πρόσφατα. Ο λόγος για το βιβλίο «Ναι στη ζωή, ό,τι κι αν συμβεί» του συγγραφέα Βίκτορ Ε. Φρανκλ από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Μέσα στην πληθώρα των – ομολογουμένως πολύ αξιολόγων – βιβλίων αυτοβελτίωσης που έχουν εκδοθεί τα τελευταία χρόνια το συγκεκριμένο βιβλίο ξεχωρίζει για εμάς για έναν πολύ απλό μα και ουσιαστικό λόγο· λόγω της ικανότητάς του να μας επανασυνδέει κάθε φορά που ανατρέχουμε σε αυτό με τις πραγματικές αξίες, με όλα όσα συνθέτουν το πολυπόθητο και κατά κανόνα δυσεύρετο νόημα της ζωής.

«Θα δοθεί μια μάχη» του Νίκου Ερηνάκη

αυτός που νόμιζα πως ήμουν
αυτός θέλω ακόμα να γίνω

γνώρισα δρόμους επιστροφής
που διαρκούν για πάντα

δεν είναι ποτέ πολύ αργά
αλλά δεν είναι ποτέ και νωρίς

έχω ένα όπλο
δεν έχω άλλα σχέδια

αλλά θυμάμαι πώς ν’ αγαπάω

H εμβληματική ξέφρενη κωμωδία του πολυβραβευμένου Βρετανού συγγραφέα Μαικλ Φρέιν, «Το Σώσε» (Noises Off), αποτελεί τη νέα θεατρική παραγωγή του του θεάτρου Παλλάς – σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη – 40 χρόνια μετά το πρώτο του ανέβασμα στο Λονδίνο.

Η σπαρταριστή κωμική φάρσα που αποτυπώνει την χαοτική κατάσταση στην οποία καλούνται να αντεπεξέλθουν τα μέλη μιας ομάδας ηθοποιών, γράφτηκε το 1970 όταν ο πρώην δημοσιογράφος, μεταφραστής του Τσέχωφ και θεατρικός συγγραφέας Μάικλ Φρέιν παρακολουθούσε από τις κουίντες ενός λονδρέζικου θεάτρου μια φάρσα. Σκέφτηκε τότε ότι ήταν πιο αστείο να το βλέπεις από την κουίντα παρά από την πλατεία του θεάτρου οπότε εμπνεύστηκε μια κωμωδία για όλα όσα γίνονται πίσω από την σκηνή.

Η βιβλιοπρόταση της δεύτερης εβδομάδας του Απριλίου 2022 είναι το σπουδαίο μυθιστόρημα του Χάινριχ Μπελ “Η χαμένη τιμή της Καταρίνας Μπλουμ”. Το πιο πολυδιαβασμένο έργο του Μπελ που εκδόθηκε το 1974 και έχει πουλήσει εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως αποτελεί ένα επίκαιρο ανάγνωσμα, καθότι εξετάζει κριτικά την ολοένα αυξανόμενη δύναμη των μέσων ενημέρωσης.

Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ

1974, Κολωνία. Η Καταρίνα Μπλουµ µια νεαρή γυναίκα, που εργάζεται ως οικιακή βοηθός στο σπίτι ενός δικηγόρου, ζει ήσυχα ώσπου ένα τυχαίο γεγονός ανατρέπει την καθηµερινότητά της, διαταράσσει την ισορροπία της και την οδηγεί στο έγκληµα. Έγκληµα εκδίκησης, έγκληµα τιµής.

Όλα αρχίζουν όταν σ’ ένα αποκριάτικο πάρτι η Καταρίνα γνωρίζεται µε τον Λούντβιχ, και στη συνέχεια περνά τη νύχτα µαζί του. Πρόκειται για µια εφήµερη γνωριµία. Η Καταρίνα δεν γνωρίζει ότι η Αστυνοµία καταζητεί τον Λούντβιχ, αλλά το επόµενο πρωί οι αστυνοµικοί εισβάλλουν σπίτι της µαζί µε τους γραφιάδες των σκανδαλοθηρικών εφηµερίδων. Η Καταρίνα βοηθάει τον Λούντβιχ να διαφύγει και στη συνέχεια τη συλλαµβάνουν, την ανακρίνουν, τη φωτογραφίζουν – τη σέρνουν στη λάσπη. Καθώς η ιστορία της νεαρής γυναίκας ξετυλίγεται, αποκαλύπτεται ένα πανόραµα ανθρώπινων σχέσεων και κινήτρων, η κοινωνική πραγµατικότητα ως ένας λαβύρινθος ανάµεσα στην αλήθεια και την επινόηση.

Vincent van Gogh, «Ρίζες δέντρων και κορμοί» (1889)

Ήταν Κυριακή Ιουλίου, ζέστη ασφυκτική.
Δεν χωρούσε μέσα στο σώμα του.
Πήρε τα σύνεργά του και περπάτησε ως τη Rue Daubigny.
Ζωγράφισε ώρες το σύμπλεγμα των ριζών.
Στην αρχή φωτεινό, με εκείνο το χρυσοκαφέ
που προτιμούσε.
Οι κορμοί ένα μπλε αποφασισμένο,
στέρεα βιδωμένοι στη γη, με κάτι απ’ την αλαζονεία
της αφθαρσίας των οστών.
(Πάντα τον συνάρπαζε ο αγώνας των δέντρων ν’ αντέξουν
στον άνεμο.)
Το δειλινό πρόσθεσε σκιές φωτός που ξεψυχούσε,
και πάτησε τη σκανδάλη.
Ακόμη ζει το κούτσουρο που απαθανάτισε.
Οι δεντρολόγοι επιβεβαίωσαν την ταύτιση
και οι Αρχές το περιέβαλλαν με φράχτη
– τεκμήριο τέλους ισχυρού
κάποιου που δίχως να παραιτηθεί
αποχώρησε.

Αθηνά Βογιατζόγλου, “Vincent van Gogh, «Ρίζες δέντρων και κορμοί» (1889)” (από την ποιητική συλλογή “Πορτρέτα”), εκδόσεις Κέδρος, 2021.

Ακούστε το ποίημα εδώ: