Ράντισέ μου τη σιωπή με ήχο ή αλλιώς πως η ποίηση έσπασε το κέλυφος του αυτισμού

Αντί προλόγου

Παγκόσμια μέρα αυτισμού η σημερινή και είχαμε την τύχη να πέσει στα χέρια μας το έργο “Ράντισέ μου τη σιωπή με ήχο” που συγγράφουν από κοινό η Λάουρα Μελετοπούλου και ο Μιχάλης Κούμπας και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΘΥΡΑ. Από την αρχή αντιληφθήκαμε πως δεν πρόκειται απλά για μια συλλογή ποιημάτων, για μια αυτοβιογραφική αφήγηση όπου εναλλάσσονται τα στοιχεία της ιστορίας που μας παραθέτει η ψυχολόγος Λάουρα Μελετοπούλου και οι ποιητικές καταθέσεις ψυχής που υπογράφει ο Μιχάλης Κούμπας. Θα λέγαμε πως βρεθήκαμε αντιμέτωποι με το δημιουργικότερο ξέσπασμα μιας ασυνήθιστης, στα δικά μας μάτια, εσωτερικής φωνής που διογκώθηκε ακόμα περισσότερο μέσα μας, μας συγκίνησε, μας προβλημάτισε.

Continue reading “Ράντισέ μου τη σιωπή με ήχο ή αλλιώς πως η ποίηση έσπασε το κέλυφος του αυτισμού”

Οι 10 πιο όμορφες ταινίες για τον αυτισμό

Ο αυτισμός αποτελεί μία σοβαρή νεύρο-ψυχιατρική διαταραχή, που διαρκεί μία ολόκληρη ζωή και είναι συνήθως παρούσα από τη γέννηση του παιδιού.Στο πλαίσιο αυτής της διαταραχής εμποδίζεται ή δυσκολεύεται η ανάπτυξη ορισμένων ψυχολογικών δεξιοτήτων, που είναι ζωτικές για την ψυχο-κοινωνική λειτουργία και επάρκεια του ανθρώπου. Οι δεξιότητες αυτές σχετίζονται με την κοινωνική συναλλαγή και αμοιβαιότητα, την επικοινωνία και την οργάνωση πρόσφορης και σκόπιμης δραστηριότητας.Στις περιοχές αυτές, τα αυτιστικά άτομα εμφανίζουν σημαντικές δυσκολίες και χαρακτηριστικές αποκλίσεις. Ο αυτισμός προσβάλλει 1 στα 150 παιδιά.

Ο κινηματογράφος δεν έμεινε αδιάφορος απέναντι σε αυτήν τη σύνθετη πάθηση. Πολλοί σκηνοθέτες, Άντρες και γυναίκες, από πολλές χώρες του κόσμου, κατέθεσαν την ευαισθησία τους με σκοπό να μας γνωστοποιήσουν τον αυτισμό, να μας παρουσιάσουν με τον κατάλληλο τρόπο τον κόσμο αυτών των ατόμων και να μας αφυπνίσουν. Ο αυτισμός δεν είναι ασθένεια και τα άτομα αυτά δεν έχουν ανάγκη θεραπείας, αλλά κατανόησης. Είναι απλά διαφορετικά και δυστυχώς βρισκόμαστε ακόμη σε πρώιμο στάδιο για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε πλήρως την δική τους πραγματικότητα. Η διεισδυτική ματιά του κινηματογράφου προσπαθεί να προσεγγίσει τον κόσμο του αυτισμού με έναν διαφορετικό τρόπο από την Επιστήμη και να διδάξει στους ανθρώπους να αντιμετωπίζουν τα αυτιστικά άτομα με σεβασμό και αλληλεγγύη.

1. RAin Man(Ο Ανθρωπος Της ΒροχΗς) – 1988

Η δραματική αυτή ταινία διηγείται την ιστορία του 25χρονου αντιπροσώπου αυτοκινήτων Τσάρλι Μπάμπιτ, ο οποίος ανακαλύπτει ότι ο αποξενωμένος του πατέρας πέθανε και άφησε όλη του την περιουσία σε ένα ψυχιατρικό ίδρυμα, στο οποίο τρόφιμος είναι ο αυτιστικός αδελφός του, Ρέιμοντ, του οποίου την ύπαρξη αγνοούσε. Ο Ρέιμοντ έχει εξαιρετική μνήμη, είναι εκπληκτικός στα μαθηματικά, φοβάται την αλλαγή, είναι λάτρης της ρουτίνας, δείχνει ελάχιστα συναισθήματα και αποφεύγει την οπτική επαφή, εκτός κι αν έχει στρες. Επειδή χρειάζεται τα χρήματα, ο Τσάρλι τον απαγάγει με σκοπό να συναντήσει τους δικηγόρους του και να αποκτήσει τη μισή περιουσία του πατέρα του. Στο ταξίδι τους ανακαλύπτει τον χαρακτήρα του αδερφού του, αρχίζει να τον αγαπά πραγματικά, βρίσκει τον χαμένο του εαυτό και αποφασίζει να προστατέψει τον Ρέιμοντ. Μία περιπέτεια που θα αλλάξει τη ζωή και των δύο και θα βρουν ο ένας στο πρόσωπο του άλλου μία πραγματική οικογένεια.

Η κλασσική πλέον ταινία του Μπάρι Λέβινσον κυκλοφόρησε στου κινηματογράφους στις 16 Δεκεμβρίου 1988. Έλαβε εξαιρετικές κριτικές την εποχή που κυκλοφόρησε κυρίως για την ερμηνεία του Χόφμαν και το σενάριο. Έγινε μεγάλη εισπρακτική επιτυχία αποφέροντας 354,8 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως και βραβεύτηκε με το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας, Α’ Ανδρικού Ρόλου για τον Χόφμαν και Πρωτότυπου Σεναρίου.

2. What`s Eating Gilbert Grape? (Τι Βασανίζει Τον Γκίλμπερτ Γκρέιπ;) – 1993

Μία ανθρωποκεντρική ταινία που προβάλλει τα ηθικά διλήμματα ζωής. Ο Γκίλμπερτ Γκρέιπ ζει σε μια επαρχιακή πόλη της Αϊόβα και εργάζεται στο τοπικό μπακάλικο. Μετά το θάνατο του συζύγου της η μητέρα του απαρηγόρητη πέφτει σε βουλιμία, γίνεται υπέρβαρη και καθηλώνεται στον καναπέ. Ο Γκίλμπερτ, εκτός από το πρόβλημα της φροντίδας της, έχει και την επίβλεψη των δύο αδελφών του, αλλά και τη φροντίδα του αυτιστικού αδερφού του Άρνι. Όταν, όμως, ο έρωτας τού χτυπάει την πόρτα, αυτά τα προβλήματα δείχνουν να είναι αξεπέραστα. Η ερμηνεία του 16χρονου -τότε- Λεονάρντο ντι Κάπριο στο ρόλο του Άρνι επιβραβεύτηκε με υποψηφιότητα Β΄ Αντρικού ρόλου στα Όσκαρ και στις Χρυσές Σφαίρες, ενώ εξαιρετική ήταν και η ερμηνεία του Τζόνι Ντεπ στο ρόλο του Γκίλμπερτ.

3. Mozart and Τhe Whale (Crazy in Love ή Ο Μότσαρτ και η Φάλαινα) – 2005

Ο φιλικός και αξιαγάπητος οδηγός ταξί Ντόναλντ, με εκπληκτικές μαθηματικές ικανότητες, έχει οργανώσει μια ομάδα υποστήριξης, για να βοηθήσει όσους πάσχουν από το σύνδρομο Άσπεργκερ (όπως και ο ίδιος). Η ζωή του καθορίζεται από την καθημερινή ρουτίνα, την προσκόλληση στους αριθμούς και τις μικρές τελετουργίες που του προσφέρουν ηρεμία. Όταν η εξαιρετικά μπερδεμένη και όμορφη ζωγράφος Ιζαμπέλ εμφανίζεται σε μία από τις συναντήσεις, Οι ζωές τους διασταυρώνονται , ερωτεύονται και αναστατώνουν ο ένας τον άλλον. Παρόλο που η σχέση τους συναντά δυσκολίες εξαιτίας των συναισθηματικών δυσλειτουργιών και των δύο, στο τέλος η αγάπη -για άλλη μια φορά- θριαμβεύει. Δυνατή, ζεστή, ανθρώπινη, συγκινητική και ταυτόχρονα αστεία ερωτική ταινία για δύο ανθρώπους που, ενώ διαφέρουν από τον υπόλοιπο κόσμο, ταιριάζουν μεταξύ τους και συμπληρώνουν ο ένας τον άλλο. Βασίζεται σε πραγματική ιστορία.

4. The Black Balloon (Το Μαύρο Μπαλόνι) – 2008

Συμπαθητικό, συγκινητικό γλυκό, δραματικό, αλλά συνάμα με έντονα στοιχεία κωμωδίας, η ταινία διαδραματίζεται ένα καλοκαίρι την δεκαετία των ‘80s. Ο Τόμας και η οικογένειά του μετακομίζουν σε ένα νέο σπίτι και το μεγαλύτερο άγχος του είναι να προσαρμοστεί στο νέο του σχολείο. Η μητέρα του είναι έγκυος και μετά από εντολή του πατέρα του αναλαμβάνει να προσέχει τον αυτιστικό αδελφό του, Τσάρλι. Με την αμέριστη κατανόηση της κοπέλας του, Τζάκι, ο Τόμας ξεκινά ένα συναισθηματικό ταξίδι συμφιλίωσης με τον αδελφό του, αλλά και αφοσίωσης που θα τον αλλάξουν για πάντα. Η σκηνοθέτις Ελίζα Ντάουν είχε δυο αυτιστικούς αδελφούς και έτσι ενσωμάτωσε εύκολα πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία, τόσο στην πλοκή, όσο και την κινησιολογία του ηθοποιού Λιούκ Φορντ που δεν είναι αυτιστικός, αλλά υποδύεται με ρεαλιστικό τρόπο τον δύσκολο ρόλο.

5. My Name Is Khan (Το Όνομά Μου Είναι Καν) – 2010

Ο Rizvan Khan είναι ένα παιδί από την Ινδία με σύνδρομο Άσπεργκερ. Έχει πολλά προβλήματα σχετικά με τα άλλα παιδιά της ηλικίας του, αλλά έχει ένα εξαιρετικό ταλέντο ως μηχανικος. Όταν ο πατέρας του πεθαίνει, μετακομίζει στις Ηνωμένες Πολιτείες για να ζήσει με τον αδελφό του. Ένας καθηγητής ψυχολογίας εκεί τον βοηθά να ξεπεράσει πολλά εμπόδια στη ζωή του αφού όχι μόνο απορρίπτεται λόγω του Άσπεργκερ, αλλά και λόγω της θρησκείας του, καθώς είναι μουσουλμάνος. Εξαιρετικό φιλμ με πρωτότυπο σενάριο, δυνατές συγκινητικές σκηνές, υπέροχη ερμηνεία, εμπλουτισμένο με αντιρατσιστικά μηνύματα και στοιχεία αλληλεγγύης, αλτρουισμού και ρομαντισμού.

6. Ocean Heaven (Hai yang tian tang ή Ocean Paradise) -2010

Η ταινία πραγματεύεται την πατρική αγάπη και τον αυτισμό. Όταν ο πατέρας μαθαίνει ότι έχει καρκίνο και του απομένει λίγος χρόνος ζωής, μη έχοντας κάποιον για να φροντίσει τον αυτιστικό γιο του, αποφασίζει να του διδάξει με υπομονή και αγάπη όσα περισσότερα πράγματα μπορεί, ώστε να τον θωρακίσει και να μπορεί να αντιμετωπίσει τη μελλοντική του καθημερινότητα. Κατέκτησε πέντε βραβεία και ήταν υποψήφια για άλλα τέσσερα. 

7. Temple Grandin (Ζωή σαν Τριαντάφυλλο) – 2010

Αληθινή βιογραφία της Τεμπλ Γκρέιντιν, μιας γυναίκας αυτιστικής που κατάφερε, με τη βοήθεια ενός μέντορα καθηγητή, να ξεπεράσει τις όποιες δυσκολίες της και να σπουδάσει, αρχικά ψυχολογία και στη συνέχεια στην κτηνοτροφία. Η ταινία σκιαγραφεί την υπομονή και επιμονή της, καθώς παλεύει με τις προκλήσεις και την απομόνωση του αυτισμού, σε μια περίοδο που η συγκεκριμένη πάθηση ήταν ακόμα άγνωστη στο ευρύ κοινό. Η Γκρέιντιν, έχοντας ως αυτιστική διαφορετική αντίληψη από τους υπόλοιπους ανθρώπους, “αφουγκράστηκε” τα βοοειδή, τις ανάγκες τους, και εφηύρε νέες μεθόδους μεταχείρισης τους, ώστε η ζωή τους να είναι πιο άνετη στις φάρμες. Παρά τις δυσκολίες της λόγω του αυτισμού, κατάφερε να γίνει μια από τους πρώτους ειδικούς στον κόσμο, στο σχεδιασμό και την κατασκευή μηχανημάτων αγροτικού εξοπλισμού. Κατάφερε να διαμορφώσει τα σφαγεία των κτηνοτροφικών μονάδων προς όφελος τόσο των ανθρώπων όσο και των ίδιων των ζώων, και να αποτελέσει έμπνευση για πολλά άτομα με αντίστοιχα προβλήματα και ελπίδα για τους γονείς τους. Έχει γράψει περισσότερες από 100 επιστημονικές εργασίες και δίνει διαλέξεις σε όλο τον κόσμο, κατέχει master στη ζωολογία καθώς και τον τίτλο του διδάκτορα.

8. Extremely Loud and Incredibly Close (Εξαιρετικά Δυνατά & Απίστευτα Κοντά) – 2011

Ο 9χρονος Όσκαρ Σνελ (Τόμας Χόρν) έχει πολλά ταλέντα. Είναι ερασιτέχνης εφευρέτης, σχεδιαστής κοσμημάτων, αστροφυσικός, παίκτης ντεφιού και μεγάλος ειρηνιστής. Ο Όσκαρ όμως πάσχει από κάποια μορφή αυτισμού κι αυτό κάνει την καθημερινότητά του και την επικοινωνία του με τους υπολοίπους δυσκολότερη. Έχει πολύ στενή σχέση με τον πατέρα του (Τομ Χανκς), ο οποίος τον ενθαρρύνει πάντα να αλληλεπιδρά με άλλους. Γνωρίζοντας την αγάπη του για τους γρίφους, ο πατέρας του επινοεί παιχνίδια αναζήτησης, που στόχο έχουν να βοηθήσουν τον Όσκαρ να ξεπεράσει τις φοβίες του. Την ημέρα της τρομοκρατικής επίθεσης της 9ης Σεπτεμβρίου του 2001, χάνει για πάντα τον πατέρα του. Αυτό που του απομένει είναι ένα μυστήριο κλειδί που του είχε δώσει εκείνος και τώρα ο Όσκαρ αναζητά σε όλη τη Νέα Υόρκη να ανακαλύψει την αντίστοιχη κλειδαριά. Βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του Τζόναθαν Σάφραν Φόερ.

9. The Story of Luke  (Η Ιστορία Του Λουκ) – 2012

Ο Λουκ είναι ένας 25χρονος αυτιστικός που ζει ελεγχόμενα με τον παππού και τη γιαγιά του. Ο κόσμος του καταρρέει όταν η γιαγιά του πεθαίνει και πρέπει να πάει να ζήσει με τους παράξενους συγγενείς του, που δεν έχουν καμία υπομονή για αυτόν ή τον παππού του. Τα τελευταία λόγια της γιαγιά του “βρες δουλειά, βρες κοπέλα, ζήσε τη ζωή σου, γίνε άντρας” τον έχουν σημαδέψει κι ο Λουκ τα θέτει ως σκοπό της ιερής αποστολής του.

10. X+Y (A Brilliant Young Mind) – 2014

O Νέιθαν προτιμάει την ασφάλεια του γνώριμου και αναμενόμενου. Κλείνεται στον εαυτό του ενώ όταν πασχίζει να επικοινωνήσει με άλλους, τους απομακρύνει, ακόμα και τη μητέρα του, Τζούλι. Χωρίς την ικανότητα να αντιλαμβάνεται την αγάπη και τη φροντίδα, αποζητά αυτήν την ασφάλεια στα μαθηματικά. Με μέντορα τον αντισυμβατικό κι αναρχικό δάσκαλο κύριο Χάμφρεϊζ, γίνεται γρήγορα αντιληπτό πως το ταλέντο του Νέιθαν μπορεί να τον βάλει στη βρετανική ομάδα της ολυμπιάδας μαθηματικών που γίνεται στην πόλη Ταϊβάν. Το να είναι μέλος μιας ομάδας, ίσως και να του αλλάξει τη ζωή.

Πηγές:

Ο αυτισμός & asperger στον κινηματογράφο μέσα από 33 ταινίες [videos]

12 ταινίες για τον αυτισμό που αξίζουν τον χρόνο σου

https://www.alfavita.gr/koinonia/114687_o-aytismos-ston-kinimatografo

www.themamagers.gr/kati-paizei/katse-mesa/o-aftismos-ston-kinimatografo/

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9F_%CE%86%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%92%CF%81%CE%BF%CF%87%CE%AE%CF%82