Ετικέτα: Ραφαήλ

Ο Θρίαμβος της Γαλάτειας (Trionfo di Galatea) είναι τοιχογραφία που ολοκλήρωσε το 1512 ο Ιταλός ζωγράφος της Αναγέννησης, ο Ραφαήλ, και που σήμερα βρίσκεται στη Βίλα Φαρνεζίνα, στη Ρώμη.

Η Φαρνεζίνα χτίστηκε από έναν τραπεζίτη από τη Σιένα, τον Αγκοστίνο Κίτζι, έναν από τους πλουσιότερους άντρες του καιρού του. Αργότερα η οικογένεια Φαρνέζε απέκτησε και μετονόμασε το κτίσμα.

Το έργο και η μυθολογία

Η τοιχογραφία είναι εμπνευσμένη από τη μυθολογία και το έργο του Οβίδιου και αποτελεί κομμάτι μιας σειράς έργων που κοσμούσαν την ανοιχτή πινακοθήκη στο κτίριο, μια σειρά που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ και που εμπνεύστηκε από το έργο “Stanze per la giostra” του ποιητή Άντζελο Πολιτσιάνο.

Στην ελληνική μυθολογία, η όμορφη Νηρηίδα Γαλάτεια ερωτεύτηκε το βοσκό Άκι. Ο σύντροφός της, ο μονόφθαλμος Κύκλωπας Πολύφημος, αφού κυνήγησε τους δύο εραστές, εκτόξευσε ένα τεράστιο κοντάρι και σκότωσε τον νέο. Ο Ραφαήλ δεν ζωγράφισε κάποιο από τα κύρια περιστατικά της αφήγησης. Επέλεξε τη στιγμή της αποθέωσης της νύμφης. Η Γαλάτεια απεικονίζεται περιστοιχισμένη από άλλα πλάσματα της θάλασσας των οποίων οι μορφές μοιάζουν κατά κάποιο τρόπο εμπνευσμένες από το Μιχαήλ Άγγελο, ενώ τα φωτεινά χρώματα και η διακόσμηση υποτίθεται πως έχουν εμπνευστεί από την αρχαία ρωμαϊκή ζωγραφική.

Συγκεκριμένα το θέμα αντλείται από έναν στίχο του Πολιτσιάνο όπου περιγράφεται το πώς ο αδέξιος γίγαντας Πολύφημος τραγουδά ένα τραγούδι αγάπης στην όμορφη Νηρηίδα και το πώς εκείνη, έχοντας επιβιβασθεί σε ένα όστρακο-άρμα που σέρνουν δύο δελφίνια, γελά με το τραγούδι του, ενώ μια χαρούμενη παρέα από άλλα θαλάσσια πλάσματα τριγυρίζει δίπλα της. Η τοιχογραφία απεικονίζει μονάχα τη Γαλάτεια και τους συντρόφους της. Ο Κύκλωπας Πολύφημος απεικονίζεται σε διπλανή τοιχογραφία στην ίδια αίθουσα, φιλοτεχνημένη το 1512 από το Βενετσιάνο ζωγράφο Σεμπαστιάνο ντελ Πιόμπο.

Το έργο

Κάθε φιγούρα στον πίνακα δείχνει να αντιστοιχεί σε κάποια άλλη, με κάθε κίνηση να μοιάζει απάντηση μιας άλλης κίνησης στον πίνακα. Τα μικρά αγόρια με τα βέλη του έρωτα, που σημαδεύουν την καρδιά της νύμφης αλληλοσυμπληρώνονται, αλλά και το αγόρι που κολυμπά δίπλα στο άρμα αντιστοιχεί με ένα από αυτά που βρίσκονται ψηλά. Ομοίως και οι θαλάσσιες θεότητες που περιτριγυρίζουν τη νύμφη. Υπάρχουν δύο στο περιθώρια που φυσούν όστρακα και δύο ζευγάρια που ερωτοτροπούν.

Την ίδια στιγμή όλες οι γραμμές του έργου δείχνουν να τονίζουν την ίδια την παρουσία της νύμφης. Η ίδια οδηγεί το άρμα της από τα αριστερά στα δεξιά, με το πέπλο της να ανεμίζει προς τα πίσω. Την ίδια στιγμή, ακούγοντας το τραγούδι, στρέφει το κεφάλι και χαμογελά, και όλες οι γραμμές της εικόνας, από τα βέλη των ερωτιδών μέχρι τα ηνία που κρατά, καθιστούν το όμορφό πρόσωπό της στο μέσο της εικόνας.

Ποιο ήταν το μοντέλο του πίνακα;

Ενώ κάποιοι κατά καιρούς υποστήριξαν πως το μοντέλο για τη Γαλάτεια υπήρξε η Ιμπέρια, η ερωμένη του Αγκοστίνο Κίτζι, ο σύγχρονος του Ραφαήλ, ο καλλιτέχνης και βιογράφος Τζόρτζιο Βαζάρι, έγραψε πως ο Ραφαήλ δεν είχε σκοπό να μοιάζει η Γαλάτεια σε κάποιο υπαρκτό πρόσωπο, αλλά να απεικονίσει την ιδανική ομορφιά. Το βλέμμα της στρέφεται ψηλά στον ουρανό, απεικονίζοντας τον πλατωνικό έρωτα.

1. Το πορτρέτο του Λούσιαν Φρόυντ (Φράνσις Μπέικον)

Χάθηκε από προσώπου γης το 1988 και για 25 χρόνια δεν υπήρχε καμία πληροφορία ή υπόνοια για το που θα μπορούσε να βρίσκεται· κι αυτό με δεδομένο ότι οι εγκληματικές συμμορίες συνήθως έκαναν προτάσεις για να πάρουν τα λύτρα. Ο Φρόυντ σχεδίασε δική του ανακοίνωση για τον κλεμμένο πίνακα, αλλά ακόμα και ως προς αυτό δεν υπήρξε κάποια ανταπόκριση. Φημολογείται ότι έχει κλαπεί΄από κάποιον μαθητή στη γκαλερί Neue Nationalgalerie του Βερολίνου. Η τιμή του εκτιμάται στις 132.000 αγγλικές λίρες

2. Η τρικυμία της θάλασσας από τον Γαλιλαίο (Ρέμπραντ)

Ο πίνακας εξαφανίστηκε το 1990 –μαζί με άλλα δώδεκα έργα τέχνης– από το αμερικανικό μουσείο Isabella Steward Gardner της Βοστώνης. Για πάνω από είκοσι χρόνια, το FBI ερευνούσε την κλοπή μέχρι και τις μέρες μας. Δίνεται ανταμοιβή 5 εκατ. δολαρίων για οποιαδήποτε πληροφορία. Ένα ζευγάρι εγκληματιών φαίνεται να έκλεψαν το έργο αυτό, όταν τους επετράπη η είσοδος από τους φύλακες του μουσείου. Έδεσαν τους φύλακες και τους κλείδωσαν στο υπόγειο. Η αξία του συγκεκριμένου έργου εκτιμάται στα 3,2 εκατ. δολάρια.

3. Το περιστέρι με τα πράσινα μπιζέλια (Πάμπλο Πικάσο)

Χάθηκε το 2010. Δυστυχώς, είναι σχεδόν απίθανο το έργο αυτό του Πικάσο να επανεμφανιστεί κάποτε. Είχε κλαπεί από το γαλλικό μουσείο Musée d’ Art Moderne de la Ville de Paris και εικάζεται ότι ο κλέφτης το είχε πετάξει σε έναν κάδο σκουπιδιών. Οι αρχές αντιλήφθηκαν τίποτα με αποτέλεσμα ο πίνακας να έχει πιθανότατα καταστραφεί. Αν δημοπρατούνταν σήμερα, το έργο τούτο εκτιμάται ότι θα έπιανε περισσότερα από 20 εκατ. δολάρια.

4. Κεφάλι Αρλεκίνου (Πάμπλο Πικάσο)

Το 1971, άλλο ένα έργο του Πικάσο κλάπηκε, αυτή τη φορά από τη γερμανική γκαλερί Kunsthal. Δεν έχει γνωστοποιηθεί κάτι άλλο έκτοτε από τις αρχές και δεν έχει εκτιμηθεί η τιμή του έργου.

5. Οι δίκαιοι δικαστές των αδερφών (Γιαν ή Χούμπερτ Βαν Άικ)

Ο πίνακας αυτός υπήρξε μέρος της συλλογής του καθεδρικού ναού Saint Bravo στη βελγική πόλη Γάνδη (Ghent). Ένα βράδυ του Απριλίου το 1934, κάποιος αφαίρεσε προσεκτικά τον πίνακα και τον αντικατέστησε με ένα σημείωμα που έγραφε «Κλάπηκε από Γερμανούς, εξαιτίας της Συνθήκης των Βερσαλλιών». Απαιτήθηκαν λύτρα για την επιστροφή του, αλλά ο επίσκοπος αρνήθηκε να πληρώσει, αν και είχαν γίνει διαπραγματεύσεις μέσω επιστολών. Από το νεκροκρέβατό του, ο κλέφτης επέμενε να κρατά κρυφή την τοποθεσία του πίνακα, παίρνοντας το μυστικό στον τάφο του. Το ποσό που ζητήθηκε για λύτρα ήταν 21.300 δολάρια.

6. Η θέα του Auvers-sur-Oise (Σεζάν)

Ο πίνακας εξαφανίστηκε το 2000 από το παλαιότερο πανεπιστημιακό μουσείο τέχνης, το Ασμόλειο Μουσείο στην Οξφόρδη της Αγγλίας. Οι ληστές δεν έγινε ποτέ γνωστό πως μπήκαν στο μουσείο, όπως άγνωστη παραμένει και το πού βρίσκεται σήμερα το έργο και το πόσο κοστίζει.

7. Το πορτρέτο ενός νεαρού άντρα (Ραφαέλ)

Το έργο αυτό του 16ου αιώνα κλάπηκε το 1945 στο τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Αν και ο πίνακας είχε διασωθεί από το μουσείο της Κρακοβίας, το 1939 άντρες της Γκεστάπο τον πήραν στο Βερολίνο για να διακοσμήσει το εκεί διαμέρισμα του Χίτλερ. Το 1945, ο ο Χανς Φρανκ (Hans Frank) υψηλόβαθμος αξιωματούχος των Ναζί, μετέφερε τον πίνακα από τη συλλογή του δικτάτορα στο βασιλικό κάστρο Wawel της Κρακοβίας. Έκτοτε έχουν χαθεί τα ίχνη του.

8. Η Γέννησις (Μικελάντζελο Μερίζι ντα Καραβάτζιο)

Ο πίνακας εξαφανίστηκε το 1969 από το Σαν Λορέντζο της Σικελίας. Κύριοι ύποπτοι θεωρούνται μέχρι και σήμερα η τοπική Μαφία, αν και τα έργα παραμένουν χαμένα. Υπήρξαν πολλές θεωρίες για το τι μπορεί να συνέβη. Μια από αυτές είναι ότι το πολύτιμο έργο μπορεί να φαγώθηκε από τρωκτικά ή ζώα στη φάρμα όπου πιθανολογείται ότι ήταν κρυμμένα. Πρόσφατα, ένα μέλος της μαφίας που έγινε πληροφοριοδότης των αρχών αποκάλυψε ότι μαζί με άλλους είχε κάψει το έργο τη δεκαετία του ’80.

9. Εκκλησιαζόμενοι φεύγουν από τον ναό του Nuenen, (Βίνσεντ Βαν Γκογκ)

Είναι ένα από τα δύο έργα του ίδιου ζωγράφου που κλάπηκαν από τον μουσείο του Αμστερντάμ τον Δεκέμβριο του 2002. Οι ληστές έσπασαν την οροφή του κτηρίου, πήραν τα έργα και έφυγαν μέσα σε λίγα λεπτά. Και οι δύο πίνακες, κοστίζουν 25 εκατ. δολάρια. Αν και οι ολλανδικές αρχές συνέλαβαν μετά από δύο χρόνια τους ληστές, οι πίνακες παραμένουν εξαφανισμένοι.

10. Το κονσέρτο (Γιοχάνες Βερμέερ)

Ο πίνακας του Βερμεέρ είναι ακόμα ένα θύμα των ληστών που εισέβαλλαν στο μουσείο Isabella Steward Gardner το 1990. Η τιμή του εκτιμάται στα 130 εκατ. δολάρια και θεωρείται ο πιο ακριβός πίνακας που έχει δημιουργηθεί ποτέ.

Η Σχολή των Αθηνών, ή Scuola di ΑΤΕΝΕ στην ιταλική γλώσσα, είναι ένα από τα πιο διάσημα έργα ζωγραφικής από τον Ιταλό καλλιτέχνη της Αναγέννησης, Ραφαήλ. Δημιουργήθηκε μεταξύ του 1510 και 1511, όταν ο διάσημος καλλιτέχνης προσλήφθηκε για να διακοσμήσει με τοιχογραφίες τα δωμάτια Ραφαήλ στο Αποστολικό Παλάτι του Βατικανό. Η “Σχολή των Αθηνών” βρίσκεται στο πρώτο δωμάτιο που διακόσμησε, στο δωμάτιο “Stanza della Segnatura” και είναι χρονικά η δεύτερη τοιχογραφία που ολοκλήρωσε ο καλλιτέχνης καθώς πρώτη είναι η τοιχογραφία La Disputa, στον ακριβώς απέναντι τοίχο του δωματίου. Η “Σχολή των Αθηνών” θεωρείται ως το «αριστούργημα του Ραφαήλ και η τέλεια ενσάρκωση του κλασικού πνεύματος της ύστερης αναγέννησης».

Το δωμάτιο “Stanza della Segnatura” ήταν ο χώρος μελέτης της βιβλιοθήκης του Πάπα Ιουλίου του δευτέρου. Οι τοιχογραφίες του Ραφαήλ συνδυάζουν με αρμονία το πνεύμα της Ελληνικής αρχαιότητας με τον Χριστιανισμό, και σαν καθρέπτης αντικατοπτρίζουν το πλούσιο περιεχόμενο της βιβλιοθήκης του Πάπα. Οι τοιχογραφίες του καταπιάνονται με τα θέματα της θεολογίας, της φιλοσοφίας, της σοφίας, το δίκαιο και της ποιητικής τέχνης. Το θέμα (theme) που απέδωσε ο Ραφαήλ στο δωμάτιο μαρτυρεί την αντίληψη τωνΑνθρωπιστών της Αναγέννησης περί συμβατότητας και πνευματικής αρμονίας μεταξύ της χριστιανικής διδασκαλίας και της ελληνικής φιλοσοφίας. Πίστευαν πως αυτά τα δύο είναι συμβατά. Το θέμα της σοφίας είναι κατάλληλο για το δωμάτιο αυτό, αφού εδώ υπογράφηκε και σφραγίστηκε η πλειοψηφία των σημαντικότερων Παπικών εγγράφων.

Ο τίτλος «Η Σχολή των Αθηνών» δεν δόθηκε από τον Ραφαήλ, και το θέμα της τοιχογραφίας είναι στην πραγματικότητα «η Φιλοσοφία», ή, τουλάχιστον, «η αρχαία ελληνική φιλοσοφία» αφού πάνω από την τοιχογραφία, ο Ραφαήλ σημείωσε με δύο λέξεις “Causarum Cognitio”, “να γνωρίζεις τις αιτίες”, φιλοσοφικό συμπέρασμα μελέτης των έργων του Αριστοτέλη, “Μεταφυσικά”, και “Φυσικά”.

Πράγματι, ο Αριστοτέλης φαίνεται να είναι το κεντρικό πρόσωπο στη τοιχογραφία. Ωστόσο, όλοι οι φιλόσοφοι που απεικονίζονται συμμερίζονται το “Causarum Cognitio”, δηλαδή, δημιούργησαν το έργο τους δίνοντας λύσεις, αφού πρώτα προσπάθησαν να καταλάβουν τις αρχέγονες αιτίες του κάθε προβλήματος που αντιμετώπιζαν κατά το “γνώσης των πρώτων αιτιών”. Πολλοί έζησαν πριν από τονΠλάτωνα και τον Αριστοτέλη, και μόλις το ένα τρίτο ήταν Αθηναίοι.

Το έργο περιλαμβάνει ρωμαϊκά στοιχεία, αλλά συνάμα έχει ένα γενικό ημικυκλικό καθορισμό, έχοντας τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη στο κέντρο, με όλα τα άλλα να περιφέρονται γύρω από αυτούς. Ένα σύστημα που θα μπορούσε κάποιος να υπαινιχθεί πώς παραπέμπει στην Πυθαγόρεια Μονάδα, και πως ο Ραφαήλ ζωγράφισε την τοιχογραφία με ένα αρχαιοελληνικό σύστημα.

Εικάζεται πως κάθε μεγάλος φιλόσοφος είναι στον πίνακα, αλλά η αναγνώριση όλων τους είναι αδύνατη, για δύο λόγους, αφενός γιατί οΡαφαήλ δεν άφησε καμία περιγραφή των προσώπων που σχεδίασε, και αφετέρου διότι και ο Ραφαήλ σχεδίασε ορισμένους από τους φιλοσόφους όπως τους φανταζόταν. Ο Ραφαήλ συνδύασε την φαντασία του με τις γνώσεις του και δημιούργησε ένα δικό του σύστημα εικονογραφίας για να ζωγραφίσει τους εικονιζομένους, που είχε μεν διαβάσει γι’ αυτούς αλλά που δεν είχε ξαναδεί να απεικονίζονται. Για παράδειγμα, ο Σωκράτης είναι άμεσα αναγνωρίσιμος στο κέντρο της τοιχογραφίας, γιατί γνωρίζουμε σήμερα, όπως και ο Ραφαήλ τότε, ένα πρότυπο της φυσιογνωμίας του, πώς περίπου έμοιαζε ο Σωκράτης, από προτομές του φιλοσόφου ή ανδριάντες, ενώ το πρόσωπο που εικάζεται να είναι ο Επίκουρος απέχει πολύ από τα πρότυπα της φυσιογνωμίας του που συναντούμε σε προτομές.

Γνωρίζουμε τελεσίδικα πώς στο κέντρο της τοιχογραφίας παριστάνεται ο Πλάτωνας στα αριστερά να δείχνει με το χέρι του προς τον ουρανό και ο Αριστοτέλης διαφωνώντας με το δεξί του χέρι να δείχνει προς την γη. Ο Πλάτων κρατάει το έργο του “Τίμαιος” ενώ ο Αριστοτέλης κρατάει το δικό του έργο “Ηθικά Νικομάχεια”. Από εκεί και πέρα​​, διάφοροι μελετητές εκφράζουν διαφορετικές απόψεις ως προς το ποιοι είναι οι εικονιζόμενοι:

Εικονιζόμενοι 
Μία λίστα με υποθετικά ονόματα που απεικονίζονται είναι η εξής
1: Ζήνων ο Κιτιεύς 2: Επίκουρος 3: (Φεδερίκος II, Δούκας της Μάντοβα;) 4: Αναξίμανδρος ή Εμπεδοκλής; 5: Αβερρόης 6: Πυθαγόρας 7: Αλκιβιάδης ή ο Αλέξανδρος ο Μέγας; 8: Αντισθένης ή ο Ξενοφών; 9: Υπατία 10: Αισχίνης ή ο Ξενοφών; 11: Παρμενίδης; 12: Σωκράτης 13: Ηράκλειτος 14: Πλάτων 15: Αριστοτέλης 16: Διογένης της Σινώπης 17: Πλωτίνος 18: Ευκλείδης ή ο Αρχιμήδης 19: Ζωροάστρης 20: Κλαύδιος Πτολεμαίος; R: Απελλής 21: Πρωτογένης

Στο αριστερό τμήμα, στην πλευρά του Πλάτωνα και στο ίδιο ύψος με αυτόν φαίνεται μια ομάδα συνομιλητών, στήν οποία συμμετέχουν ο Σωκράτης, ο βιογράφος του Ξενοφών και.ο γνωστός πολιτικο- στρατιωτικός ταραξίας Αλκιβιάδης (με στολή). Οι υπόλοιποι «συνομιλητές» δεν είναι δυνατόν να ταυτοποιηθούν, σίγουρα ο καλλιτέχνης είχε κάποια σημαντικά πρόσωπα στο μυαλό του.
Ακριβώς κάτω από την ομάδα του Σωκράτη βρίσκεται μια ομάδα, της οποίας κεντρικό πρόσωπο είναι ο Πυθαγόρας, πάνω από τον ώμο του οποίου παρακολουθεί ο ‘Αραβας φιλόσοφος της μεσαιωνικής εποχής Αβερρόης (με το τουρμπάνι).

Αριστερά, πίσω από τον Πυθαγόρα, δίπλα στην κολώνα φαίνεται το στεφανωμένο κεφάλι του Γηραιού Ζήνωνα του Ελεάτη, ο οποίος συνομιλεί με τον κατά ενάμισο αιώνα νεότερό του, επίσης στεφανωμένο με κληματόφυλλα Επίκουρο. Η επικούρεια Σχολή δεν εντάσσεται αμιγώς στην πυθαγορέικη και σωκρατική- πλατωνική παράδοση, βρίσκεται όμως στον αντίποδα της δεξιάς πλευράς του πίνακα, γι’ αυτό ο καλλιτέχνης τοποθέτησε τον Επίκουρο στο αριστερό περιθώριο.

Στο ίδιο «επίπεδο χρόνου» με τον Πυθαγόρα, στο μεσαίο τμήμα του πίνακα, αλλά στην πλευρά του Πλάτωνα απεικονίζεται μόνος του, σε περίσκεψη ο Ηράκλειτος. Λέγεται ότι ο Ραφαήλ τοποθέτησε εδώ τον Ηράκλειτο, αφού πήρε ιδέες από ένα πίνακα του Michelangelo Buonarotti, γι’ αυτό και ο ζωγραφισμένος φιλόσοφος έχει τα χαρακτηριστικά προσώπου αυτού του σπουδαίου ζωγράφου και γλύπτη. Δεν είναι τυχαίο δε ότι ο Ηράκλειτος του πίνακα στηρίζεται σε ένα κύβο μαρμάρου.

Στο κέντρο του πίνακα, στο πάνω μέρος δεσπόζουν βέβαια, αριστερά ο Πλάτων και δεξιά ο Αριστοτέλης. Σημειωτέον ότι ο Πλάτων έχει τα χαρακτηριστικά προσώπου του Leonardo da Vinci. Στο χέρι κρατάει ο Πλάτων-ντα Βίντσι τον «Τίμαιο». Ο Αριστοτέλης, ο οποίος φαίνεται σε ζωηρή συζήτηση με τον Πλάτωνα, μαθητής και αργότερα συνεργάτης του ιδρυτή της Ακαδημίας, κρατάει στο χέρι του το σύγγραμμα «Νικομάχεια Ηθική».

Σε χαμηλότερο επίπεδο από την κορυφή, στην πλευρά του Αριστοτέλη κάθεται ο κυνικός Διογένης, με πενιχρή ενδυμασία και περίπου περιφρονητική στάση, σε σχέση με τη μεγαλοπρέπεια του χώρου.

Τα πρόσωπα στη δεξιά πλευρά του πίνακα, δίπλα στον Αριστοτέλη θα έπρεπε να είναι μέλη της περιπατητικής σχολής του μεγάλου φιλοσόφου. Στο χαμηλότερο επίπεδο αυτής της πλευράς του πίνακα σκύβει ο Ευκλείδης, σε πρώτο πλάνο, όπως και ο Πυθαγόρας αριστερά και εξηγεί σε ακροατές τα θεωρήματά του.

Δεξιά, δίπλα στον Ευκλείδη στέκονται κατά μέτωπο δύο άτομα, ο γενειοφόρος με το πρόσωπο στραμμένο στο θεατή είναι ο Πέρσης φιλόσοφος και θρησκευτικός ηγέτης Ζωροάστρης(Ζαρατούστρα), ο οποίος κρατάει μία γαλάζια ουράνια σφαίρα, προφανώς λόγω της σχέσης του με αστρολογικές δοξασίες κτλ. Με την πλάτη γυρισμένη στο θεατή είναι ο Αλεξανδρινός αστρονόμος και γεωγράφος Πτολεμαίος, τον οποίο για πολλούς αιώνες παρίσταναν οι καλλιτέχνες, όπως εδώ ο Ραφαήλ, με βασιλικό στέμμα, γιατί τον θεωρούσαν συγγενή των βασιλιάδων του αιγυπτιακού ελληνιστικού κράτους.

Δεξιά, δίπλα από τον Πτολεμαίο φαίνεται ο ίδιος ο Ραφαήλ Σάντσιο να κοιτάει τον παρατηρητή του πίνακα, ενώ δίπλα του στέκεται ο συνάδελφός του Sodoma, ο οποίος είχε κάνει καλλιτεχνικές προεργασίες στο ίδιο κτήριο που ολοκλήρωσε τελικά ο Σάντσιο.

Η κρυφή γεωμετρία του πίνακα

Όλα ξεκίνησαν από την εισήγηση του θεατρικού συγγραφέα, σκηνοθέτη και μαθηματικού Απόστολου Δοξιάδη στο Τρίτο Μεσογειακό Συνέδριο Μαθηματικής Εκπαίδευσης στην Αθήνα, τον Ιανουάριο του 2003. Εκεί, ο Δοξιάδης είπε ότι στον παραπάνω πίνακα του Ραφαέλ, “Η Σχολή των Αθηνών”, οι κεφαλές του Πυθαγόρα, του Ευκλείδη και του Πλάτωνα, σχηματίζουν ένα ισοσκελές τρίγωνο. Γνωρίζοντας την τεράστια επιρροή της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας στην αναγεννησιακή τέχνη καθώς και το γεγονός ότι οι μεγάλοι αυτοί ζωγράφοι όχι μόνο σημείωναν στον καμβά τους αλλά και ότι “έπαιζαν” με διάφορους συμβολισμούς, ανακαλύπτονται κι άλλες μυστικές, κρυφές σχέσεις πίσω από τα εικονιζόμενα πρόσωπα. Όλος ο πίνακας είναι ένας περίτεχνος γεωμετρικός καμβάς που αποτελείται από σχήματα που υπακούν στη “χρυσή αναλογία” του αριθμού Φ, δηλαδή του αριθμού 1,1618… Κάπως έτσι (αριστερά) πρέπει να ήταν η αρχική μορφή του έργου του Ραφαέλο. Έτσι αντιλήφθηκε και “μοντελοποίησε” τη σχέση ανάμεσα στις Επιστήμες της Αρχαίας Ελλάδας και ακριβώς επάνω στη γεωμετρική αυτή βάση άρχισε να ζωγραφίζει τις μορφές του. “Η Σχολή των Αθηνών”, ήταν στην αρχαία Αθήνα κάτι σαν ένα σημερινό Φροντιστήριο και ανήκε στον Πλάτωνα. Λέγεται μάλιστα ότι στην είσοδό του υπήρχε επιγραφή που έγραφε: “Μηδείς αγεωμέτρητος εισίτω”, δηλαδή, “Δεν μπαίνει κανείς που δεν ξέρει γεωμετρία (μαθηματικά)”. Τί έκανε ο Ραφαέλο; Μα έκανε πράξη ακριβώς το παραπάνω ρητό. Ακόμα και εμείς, οι σύγχρονοι παρατηρητές αυτού του αριστουργήματος, πότε άραγε “μπήκαμε” πραγματικά στον πίνακα; Πότε “μπήκαμε” στη Σχολή των Αθηνών; Μα φυσικά, μόλις (ανά)-γνωρίσαμε τη κρυφή γεωμετρία του Ραφαέλο. Μόνο τότε αποκτήσαμε ουσιαστική πρόσβαση στο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα καθώς οι κρυφοί αυτοί συμβολισμοί αποτελούν προφανώς συστατικό, δομικό στοιχείο, έστω πρωτογενές, των εκφραστικών προθέσεων του ζωγράφου. Μέχρι πρότινος, θαυμάζαμε το “υπέροχο μπλε” του Ραφαέλ, κτλ. Η ανακάλυψη της κρυφής γεωμετρίας, δημιουργεί νέο πεδίο αναγνώσεων.

ΠΗΓΗ: https://ellinonfos.gr/rafail-i-scholi-ton-athinon/

Ο Άγιος Γεώργιος και ο δράκος (San Giorgio e il drago) είναι πίνακας του Ραφαήλ. Πρόκειται για ελαιογραφία σε ξύλο με διαστάσεις 31 x 27 εκατοστά, του 1504. Ο πίνακας βρίσκεται στο Παρίσι, στο Μουσείο του Λούβρου.

Ο Άγιος Γεώργιος παρουσιάζεται να δίνει το καίριο χτύπημα στον δράκο, πάνω σε άσπρο άλογο ανασηκωμένο στα δυο πόδια, κάτι που, όπως και ο ανασηκωμένος από τον άνεμο μανδύας, υπογραμμίζει την ένταση της στιγμής. Πίσω, σ’ ένα τοπίο με μεγάλο βάθος, τυπικό τοπίο της Ούμπρια, η πριγκίπισσα φεύγει γεμάτη φόβο. Είναι ευδιάκριτη η επιρροή από τον ντα Βίντσι που τότε βρισκόταν στη Φλωρεντία. Κατά τους ειδικούς πιθανώς ο Ραφαήλ ζωγράφισε τον πίνακα για τον Γκουϊντομπάλντο ντα Μοντεφέλτρο, ισχυρό άρχοντα, τον οποίο είχε τιμήσει το Τάγμα της Περικνημίδας το 1504. Το έργο αποτελεί δίπτυχο μαζί με τον Άγιο Μιχαήλ και το δράκο, που βρίσκεται επίσης στο Λούβρο. Τον Άγιο Μιχαήλ είχε παραγγείλει στον Ραφαήλ η Giovanna Feltria το 1503, επειδή ο σύζυγός της Τζιοβάνι ντέλα Ρόβερε και ο γιος της Φραντσέσκο Μαρία έλαβαν τιμητική διάκριση από το Τάγμα του Αγίου Μιχαήλ. Υπάρχει ένα σονέτο του Lomazzo, το 1587, το οποίο μιλά για κάποιον κάτοικο του Μιλάνου, χωρίς καλλιέργεια και φιλοχρήματο, ο οποίος πούλησε τον Άγιο Γεώργιο και τον Άγιο Μιχαήλ στον κόμη Ασκάνιο Σφόρτσα, δούκα της Πιατσέντζα. Είναι η πρώτη πηγή που γίνεται γνωστό ότι αναφέρεται στα έργα αυτά, τα οποία αργότερα περιήλθαν στην κατοχή του καρδινάλιου Μαζαρίνου. Επόμενος ιδιοκτήτης τους ήταν ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΔ΄, ο οποίος τα είχε στο Φονταινεμπλώ.

ο αγιοσ γεωργιοσ

Έζησε από το 275 έως το 303 μ.Χ.

Από τους δημοφιλέστερους Αγίους σε όλο τον χριστιανικό κόσμο. Στην Ελλάδα ονομάζεται, επίσης, Μεγαλομάρτυς και Τροπαιοφόρος, και γιορτάζεται στις 23 Απριλίου.  

Κατά τους συναξαριστές και την Ιερή Παράδοση, ο Γεώργιος γεννήθηκε μεταξύ 275 και 281 στη Νικομήδεια της Βιθυνίας. Ο πατέρας του, Γερόντιος, καταγόταν από πλούσια οικογένεια της Καππαδοκίας και ήταν στρατιωτικός και Συγκλητικός. Η μητέρα του, Πολυχρονία, καταγόταν από τη Λύδδα της Παλαιστίνης. Και οι δύο γονείς του Γεωργίου είχαν βαπτιστεί χριστιανοί.  

Μετά τον θάνατο του πατέρα του, η οικογένεια του Αγίου μετακόμισε στη Λύδδα, την πατρίδα της μητέρας του, στην Παλαιστίνη. Σε νεαρή ηλικία ο Γεώργιος ακολούθησε στρατιωτική καριέρα και εντάχθηκε στο Ρωμαϊκό Στρατό. Γρήγορα ξεχώρισε για τις ικανότητες και την ανδρεία του, κι έλαβε το αξίωμα του Τριβούνου. Ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός τον προήγαγε σε Δούκα (διοικητή) και Κόμη (συνταγματάρχη) στο σώμα της αυτοκρατορικής φρουράς.  

Το 303 μ.Χ. ο Διοκλητιανός άρχισε λυσσαλέους διωγμούς κατά των Χριστιανών. Ο Γεώργιος αρνήθηκε να εκτελέσει τις διαταγές του και ομολόγησε την πίστη του. Ο αυτοκράτορας, που δεν περίμενε αυτή τη συμπεριφορά από ένα δικό του άνθρωπο, διέταξε να υποβάλουν τον Γεώργιο σε φρικτά βασανιστήρια, προκειμένου να απαρνηθεί την πίστη του.  

Ο Γεώργιος υπέμεινε καρτερικά το μαρτύριο και στις 23 Απριλίου 303 αποκεφαλίστηκε στα τείχη της Νικομήδειας. Η υπομονή και επιμονή του ενάντια στα μαρτύρια οδήγησε στη μεταστροφή πολλών παριστάμενων Ρωμαίων στον Χριστιανισμό, με επιφανέστερη περίπτωση της συζύγου του Διοκλητιανού, Αλεξάνδρας. Η φήμη του Γεωργίου διαδόθηκε σε όλη την Ανατολή.

Ο θρύλος του Αγίου Γεωργίου και η δρακοκτονια

Τα αποδοθέντα στον Άγιο Γεώργιο θαύματα είναι πάμπολλα, μερικά από τα οποία παράδοξα και παράλογα. Από τον 9ο αιώνα κιόλας, ο πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Νικηφόρος Α’ αναγκάστηκε να τα αποδοκιμάσει δημοσίως ως «τερατώδεις λήρους» και «φλυαρίας ανάμεστα». Το πλέον δημοφιλέστερο θαύμα του είναι η Δρακοκτονία, που προϋπήρχε όμως ως μύθος.  

Σύμφωνα με την παράδοση, στα περίχωρα της Κυρήνης, περιοχή της σημερινής Λιβύης, υπήρχε ένας τρομερός δράκος που παραφύλαγε σε μια λίμνη και εμπόδιζε την ύδρευση του χωριού, ενώ κατέτρωγε τους περαστικούς.  

Για να εξευμενίσουν τον δράκο, οι χωρικοί του έστελναν κάθε μέρα ως τροφή από ένα παιδί, το οποίο επέλεγαν δια κλήρου. Ο Θεός τους λυπήθηκε κι έστειλε τον Άγιο Γεώργιο για να εξολοθρεύσει τον δράκο, την ημέρα που ήταν έτοιμος να καταβροχθίσει την όμορφη μοναχοκόρη του τοπικού άρχοντα.

Ο Άγιος, μετά από φοβερή μονομαχία με τον δράκο, τον σκότωσε κι έσωσε την ωραία κόρη. Τότε, ο πατέρας της, αλλά και όλο το χωριό που ήταν ειδωλολάτρες, βαπτίστηκαν Χριστιανοί.  

Το θαύμα αυτό αποδίδεται στην επιβίωση πανάρχαιων μύθων από ολόκληρο τον κόσμο σύμφωνα με τους οποίους δαίμονες και τερατώδη κτήνη καραδοκούν σε υδάτινες πηγές εμποδίζοντας τους κατοίκους να προμηθευτούν νερό, εάν οι τελευταίοι δεν επιτελέσουν πρώτα μία ανθρωποθυσία για χάρη του.  

Η Δρακοκτονία του Αγίου Γεωργίου δεν αναφέρεται στους αρχικούς Βίους του Αγίου, γι’ αυτό και μέχρι τον 12ο αιώνα η εκκλησιαστική εικονογραφία τον παρουσιάζει πεζό, και όχι επί λευκού ίππου να διατρυπά με το δόρυ του τον δράκο, όπως επικράτησε να εικονίζεται αργότερα.  

Σήμερα ο Άγιος Γεώργιος είναι προστάτης Άγιος της Αγγλίας, των χριστιανών της Παλαιστίνης, της Βηρυτού, της Γεωργίας, του βουλγαρικού Στρατού, της Καταλανίας, του Ελληνικού Πεζικού, των Προσκόπων, κ.α..

Ας δούμε μερικές ακόμη αναπαραστάσεις του θρύλου του Αγίου μέσα από την τέχνη:

ΠΗΓΕΣ:
https://www.lifo.gr/team/gnomes/47963 ,
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9F_%CE%86%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%93%CE%B5%CF%8E%CF%81%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CE%BF_%CE%B4%CF%81%CE%AC%CE%BA%CE%BF%CF%82_(%CE%A1%CE%B1%CF%86%CE%B1%CE%AE%CE%BB)