Η υποψήφια για Όσκαρ ταινία «Ηνωμένες Πολιτείες εναντίον Μπίλι Χόλιντεϊ» (The United States vs. Billie Holiday) του Λι Ντάνιελς αφηγείται το πιο τραγικό κομμάτι από την ζωή της μεγάλης τραγουδίστριας Μπίλι Χόλιντεϊ. Το 1947, Η Μπίλι Χόλιντεϊ στοχοποιείται από το FBI, το οποίο θεώρησε εμπρηστικό το εμβληματικό «Strange Fruit», ένα τραγούδι διαμαρτυρίας για τον ρατσισμό στις ΗΠΑ και την καταπίεση των μαύρων. Ευάλωτη ως εθισμένη στην ηρωίνη, η Χόλιντεϊ αποτελεί εύκολο στόχο για τους ομοσπονδιακούς πράκτορες, οι οποίοι αναλαμβάνουν να την ενοχοποιήσουν για κατοχή ναρκωτικών. Έτσι, ο νεαρός Αφροαμερικανός αστυνομικός Τζίμι Φλέτσερ δέχεται από τους ανώτερους του την εντολή να την παρακολουθήσει και να τη συλλάβει. Όμως, τα πράγματα περιπλέκονται και μία προδοσία θα σημαδέψει την πορεία της μεγάλης ντίβας της τζαζ.
Δεν μπορούμε να αμφισβητήσουμε ότι το 2020 ήταν μία δύσκολη χρονιά για όλους μας. Αυτό άλλωστε αντικατοπτρίζεται και στην ανασκόπηση της χρονιάς που έκανε το Μουσείο Getty (Λος Άντζελες) παρουσιάζοντας τα έργα τέχνης που αγάπησαν περισσότερο οι φιλότεχνοι φέτος.Φαίνεται ότι αυτή τη δύσκολη χρονιά πολλοί ήταν εκείνοι που στράφηκαν στο έργο του ιδιοφυούς αλλά βασανισμένου Βαν Γκογκ για να πάρουν ελπίδα.
Οι «Ίριδες», ο πίνακας που ζωγράφισε όταν νοσηλευόταν στο άσυλο Σεν Πωλ ντε Μουζόλ στην Σεν Ρεμί ντε Προβάνς στη Γαλλία, τον τελευταίο χρόνο πριν τον θάνατό του το 1890, ήταν το έργο με τις περισσότερες προβολές- 38.324 για την ακρίβεια.
Vincent van Gogh, «Ίριδες» (1889)
Η ανασκόπηση του Μουσείου έχει τίτλο «Getty Wrapped 2020» και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τους καλλιτέχνες που αναζήτησαν περισσότερο όσοι επισκέφθηκαν τον ιστότοπο του Μουσείου και τα έργα τέχνης που μάζεψαν τις περισσότερες σελιδοπροβολές. Το κοινό, λοιπόν, αναζήτησε περισσότερο:
Τους καλλιτέχνες: Vincent van Gogh (1,852 προβολές) Claude Monet (1,402 προβολές) Édouard Manet (484 προβολές) Rembrandt (331 προβολές) Edgar Degas (318 προβολές)
Τα έργα: Vincent van Gogh, «Ίριδες» (1889) (38,324 προβολές) Paul Cézanne, «Νεκρή φύση με μήλα» (1893–1894) (14,213 προβολές) William-Adolphe Bouguereau, “Νεαρό κορίτσι αμύνεται απέναντι στον έρωτα» (1880) (13,982 προβολές) Master of St. Cecilia, «Παναγία και παιδί» (1290–1295) (13,461 προβολές) Édouard Manet, «Jeanne (Άνοιξη)» (1881) (13,245 προβολές)
Paul Cézanne, «Νεκρή φύση με μήλα» (1893–1894)
Βέβαια το 2020 ήταν και μία χρονιά δημιουργίας και έκφρασης έντονων συναισθημάτων. Παρά το γεγονός ότι τα μουσεία παρέμειναν κλειστά και οι εκθέσεις ακυρώθηκαν, οι περισσότεροι καλλιτέχνες βρήκαν τρόπο να εκφραστούν μέσω της τέχνης τους και τα την προβάλουν μέσω των δικτύων κοινωνικής ενημέρωσης.
Ο Εντμοντ Κοκ, για παράδειγμα, δημιούργησε πάνω από 170 διαφορετικές μάσκες, λαμβάνοντας έμπνευση τόσο από την πανδημία του κορονοϊού όσο και από τα πολιτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει το Χονγκ Κονγκ. Όπως έκαναν και άλλοι συνάδελφοί του που εργάζονται στην βιομηχανία του θεάτρου και των θεαμάτων, ο 50χρονος σχεδιαστής κοστουμιών και ηθοποιός άντλησε έμπνευση από τα φαινόμενα της εποχή. Έτσι προχώρησε στον σχεδιασμό ιδιαίτερων μασκών για τον κορονοϊό, τις παρουσίασε στον λογαριασμό του στο instagram και πολύ γρήγορα αυτές έγιναν viral.
Ένας άλλος καλλιτέχνης, ο Michal Zahornacky, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου της καραντίνας, περνούσε τον χρόνο του παρατηρώντας την φύση έξω από το παράθυρό του. Κι αυτό ένιωθε να τον ηρεμεί. Την ίδια στιγμή παρατηρούσε και τα γειτονικά διαμερίσματα, τα οποία σταδιακά του φαίνονταν διαφορετικά, σύμφωνα με τον ίδιο. Άρχισε να του αρέσει το πώς έδειχνε ο ήλιος και το φως που αντανακλούσε στα κτίρια, διαφορετικές ώρες της ημέρας. Τότε ήταν που άρχισε να συνειδητοποιεί πόσο πολύ του έλειπε η δουλειά του. Ως φωτογράφος πορτρέτου, ήταν εννοείται αδύνατον να δουλέψει εκείνη την περίοδο. Τότε ξεκίνησε να φωτογραφίζει αυτό που έβλεπε τη δεδομένη στιγμή και δημιούργησε το πρότζεκτ CLOSE, εμπνευσμένο από την πανδημία.
«Όλοι ήρθαμε πιο κοντά στο διάστημα αυτό, όλοι μαζί ως ανθρωπότητα κάναμε ό,τι καλύτερο μπορούσαμε για να αντιμετωπίσουμε την πανδημία και να επιβιώσουμε. Για μένα, οι φωτογραφίες αυτές ήταν ένα εργαλείο για να εκφράσω τα συναισθήματά μου τη δεδομένη περίοδο και τον φόβο μου», ανέφερε ο φωτογράφος.
Άλλοι καλλιτέχνες πάλι αποφάσισαν να απαντήσουν στα καλέσματα των μουσείων που με τις πόρτες τους ερμητικά κλειστές στράφηκα στον χώρο των social media για να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες των καιρών.
Ανοιχτό κάλεσμα για τη δημιουργία έργων τέχνης και συμβόλων που μεταφέρουν μηνύματα δημόσιας υγείας και ασφάλειας απηύθυνε και το Amplifier Art Lab με έδρα το Σιάτλ των ΗΠΑ για μία καμπάνια – απάντηση στην κρίση του κορωνοϊού. Αναζητούσαν δύο είδη έργων: Το πρώτο ήταν μηνύματα δημόσιας υγείας και ασφάλειας που μπορούν να βοηθήσουν στην επιπέδωση της καμπύλης της πανδημίας μέσω της εκπαίδευσης. Το δεύτερο ήταν σύμβολα που συμβάλλουν στην προώθηση της ψυχικής υγείας, της ευημερίας και έργο κοινωνικής αλλαγής κατά τη διάρκεια αυτής της πιεστικής περιόδου. Στο πλαίσιο αυτής της διεθνούς πρωτοβουλίας, το Amplifier βράβευσε 60 καλλιτέχνες, οι οποίοι θα παραλάβουν και το χρηματικό ποσό 1.000 δολαρίων ο καθένας. Η καμπάνια στέφθηκε με μεγάλη επτιτυχία και ενεύπνευσε χιλιάδες κόσμο.
Η αλήθεια είναι ότι η τέχνη είχε πρωταγωνιστικό ρόλο αυτήν την χρονιά. Τόσο που δημιουργήθηκε το πρώτο ψηφιακό μουσείο με έργα τέχνης εμπνευσμένα από την πανδημία με τίτλο «CAM», δηλαδή Covid Art Museum. Εμπνευστές της ιδέας είναι οι Ισπανοί art directors, Emma Calvo, Irene Llorca και José Guerrero. Οι τρεις τους εργάζονται στον κλάδο της διαφήμισης και αποφάσισαν να δημιουργήσουν το πρώτο διαδικτυακό μουσείο μέσα από λογαριασμό στο Instagram.
Tο CAM φιλοξενεί έργα τέχνης από καλλιτέχνες που αποτυπώνουν τις σκέψεις και τα συναισθήματα που βιώσαμε και ακόμα βιώνουμε όλοι στην πρωτόγνωρη αυτή κατάσταση που επικρατεί σε ολόκληρη την υφήλιο. Το μοναδικό αυτό εγχείρημα μπορεί και να μεταφερθεί μελλοντικά σε ένα φυσικό Μουσείο, ωστόσο είναι ακόμη πολύ νωρίς για τους δημιουργούς του να γνωρίζουν τι θα συμβεί μετά το τέλος της πανδημίας.
Και ας μην ξεχνάμε ότι το 2020 ήταν και ένας χρόνος μεγάλων αλλαγών. Αυτό φαίνεται χαρακτηριστικά από το γεγονός ότι το κίνημα Black Lives Matter άφησε και θα συνεχίσει να αφήνει το αποτύπωμά του και στην τέχνη καθώς βρέθηκε στην κορυφή της λίστας που δημοσίευσε το περιοδικό ArtReview με τα 100 πιο επιδραστικά ρεύματα και τάσεις στον κόσμο της σύγχρονης τέχνης. Σύμφωνα με τους θεωρητικούς, τους καλλιτέχνες και τους παράγοντες του κλάδου που συμμετέχουν στη διαμόρφωση της λίστας, η επιρροή του κινήματος στην τέχνη τη χρονιά που φεύγει ήταν πρωτοφανής. Οι αξίες που αντιπροσωπεύει επέτειναν τις αλλαγές σε κάθε πτυχή της τέχνης, είτε αυτές αφορούν την καθήλωση αγαλμάτων, είτε στην ενδυνάμωση των μαύρων καλλιτεχνών είτε ακόμα και στη «βιασύνη» των γκαλερί να συμπεριλάβουν περισσότερα πρόσωπα στο δυναμικό τους. Από τον κύκλο των εξελίξεων δεν έμειναν ανεπηρέαστα ούτε και στα μουσεία, τα οποία «αναγκάστηκαν» να αναθεωρήσουν το ποιους αντιπροσωπεύουν και πώς το κάνουν.
Από την εικονική ομαδική έκθεση με επίκεντρο φωτογραφίες από τις διαδηλώσεις του κινήματος Black Lives Matter στις ΗΠΑ με τίτλο «The Art of Protest» (Η Τέχνη της Διαμαρτυρίας) που διοργάνωσε ο οργανισμός και γκαλερί τέχνης, Compound, στον street artist Banksy που με το έργο του τίμησε τη μνήμη του Τζορτζ Φλόιντ και υποστήριξε το κίνημα, το Black Lives Matter είναι εδώ για να μείνει και το 2021 και να αλλάξει τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τον συστημικό ρατσισμό για πάντα.
Το 2020, λοιπόν, είναι η απόδειξη ότι η τέχνη είναι ακούραστη, ασταμάτητη, αληθινή, καταλυτική, επαναστατική. Είναι η απόδειξη ότι η τέχνη είναι απαραίτητη. Και αυτή η ανάγκη για τέχνη υπήρχε, υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει όσο δύσκολοι και αν είναι οι καιροί που ζούμε. Γιατί η τέχνη μπορεί να θεραπεύσει, η τέχνη μπορεί να σώσει ζωές, μπορεί να μας φέρει κοντά ακόμα και όταν είμαστε χωριστά. Μπορεί να είναι μια πυξίδα που θα μας καθοδηγήσει σε αυτήν την αέναη καταιγίδα της ζωής. Γιατί η τέχνη είναι γιατρικό και γέλιο και αγάπη και πόνος και έμπνευση και ανακούφιση και φύση και αλλαγή και ελπίδα για μία καλύτερη χρονιά.
Το «Da 5 Bloods» είναι μία ταινία 155 λεπτών με πολλά επίπεδα: κάθε τόσο μεταμορφώνεται και αλλάζει ύφος, ακόμη και είδος. Την μία στιγμή είναι μία ταινία για το Βιετνάμ, την άλλη για το «κυνήγι ενός θησαυρού», ή μια κωμωδία για μερικούς γκρινιάρηδες ηλικιωμένους άντρες και συνάμα μια περιπέτεια στη ζούγκλα. Στο κέντρο της όμως βρίσκεται μια -με κάθε δικαίωμα- αληθινά οργισμένη ιστορία, για το τραύμα του να είσαι μαύρος στην αμερική του τότε και του τώρα.
Η σχετικά νέα ταινία του Netflix ακολουθεί τέσσερις Αφροαμερικανούς βετεράνους του Βιετνάμ που επιστρέφουν στα ίδια μέρη που πολέμησαν για να εκπληρώσουν ένα στόχο ζωής. Να εντοπίσουν τη σορό του πέμπτου «αδερφού» τους (blood) Νόρμαν, του αρχηγού της διμοιρίας τους που χάθηκε στη μάχη, αλλά και το θησαυρό που οι ίδιοι έθαψαν μαζί του. Με την αφήγηση να μοιράζεται σε δύο χρονικές περιόδους, το παρελθόν παρουσιάζεται μέσω φλασμπάκ, όσο παρακολουθούμε τη ζωή των ηρώων στο σήμερα και το πώς βίωσαν την απώλεια του Νόρμαν, ο οποίος υπήρξε και μέντορας πέρα από αδελφός για την τετράδα. Τους έμαθε πώς να επιβιώνουν στη μάχη όσο και σε έναν άδικο κόσμο που ελέγχουν εδώ και αιώνες οι λευκοί.
Won’t let nobody use our rage against us. We control our rage.
Εντυπωσιακά εύστοχα, ο Σπάικ Λι κινείται ανάμεσα σε παρόν και παρελθόν, χωρίς να αλλάζει ή να φρεσκάρει ηλικιακά τους εξηντάρηδες πρωταγωνιστές του. Τα πρόσωπα του Πολ (Ντελρόι Λίντο), του Ότις (Κλαρκ Πίτερς), του Έντι (Νορμ Λούις) και του Μέλβιν (Αϊζάια Γουίτλοκ Τζούνιορ) παραμένουν τα ίδια είτε τους βλέπουμε να γιορτάζουν την επανένωσή τους πίνοντας κοκτέιλ λίγο πριν από τη μεγάλη εξόρμησή τους στη σημερινή ζούγκλα είτε στο πεδίο της μάχης, πλάι στον Νόρμαν (Τσάντγουικ Μπόουζμαν), να πληροφορούνται μέσω ραδιοφώνου το θάνατο του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Με αυτή του την επιλογή, ο Σπάικ Λι υπογραμμίζει το κεντρικό νόημα της ταινίας. Οι πρωταγωνιστές δεν αλλάζουν, γιατί δεν αλλάζουν και οι συνθήκες. Γυρνώντας από το Βιετνάμ, οι μαύροι στρατιώτες έπρεπε να παλέψουν για τα δικαιώματα που τους στερούσε η πατρίδα που οι ίδιοι υπερασπίστηκαν, κάτι που δυστυχώς συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, σε έναν πόλεμο που ο εχθρός είναι πιο κοντά από ποτέ.
Στην πραγματικότητα, υπάρχει μια τρίτη αφηγηματική γραμμή στην ταινία του Λι, αυτή της συστημικής αδικίας, του ρατσισμού, της υποτίμησης της ζωής των μαύρων, στην διαδρομή της αμερικάνικης Ιστορίας από την γέννηση της χώρας μέχρι και σήμερα. Και φεύγοντας από κάθε σενάριο και πλασματική ιστορία, βροντοφωνάζει πως το να είσαι μαύρος παραμένει το ίδιο δύσκολο στην εμπόλεμη Αμερική του τότε και στην (ελεύθερη;) Αμερική του σήμερα, προσπαθώντας να ακουστεί σε μια πραγματικότητα που πνίγει από φωνές μέχρι… ανθρώπους.
Every time I walk out my front door I see cops patrolling my neighborhood like it’s some police state. I can feel just how much I ain’t worth.
Η ταινία που παραδίδει ο Σπάικ Λι έχει ξεκάθαρα την υπογραφή του και την ενέργεια που φέρνει πάντα στο σινεμά του. Χωρίς να ξεφεύγει εντελώς από τη γνώριμη διδακτική ρητορική του, δίνει όμως έναν ντοκιμαντερίστικο τόνο στην ταινία του, ενισχύοντάς τη με πλάνα και φωτογραφίες από αληθινούς ήρωες και γεγονότα που σημάδεψαν την παγκόσμια ιστορία. Μπορεί να μην είναι η καλύτερη ταινία της φιλμογραφίας του, αλλά είναι κάτι παραπάνω από καίρια. Είναι μια αναγκαία υπενθύμιση όλων όσων δημιούργησαν και διατήρησαν τις συνθήκες που έκαναν το Black Lives Matter το πιο απαραίτητο κίνημα στην αμερική του σήμερα και μια επανατοποθέτηση στο βιβλίο της αμερικάνικης ιστορίας μερικών σελίδων που πήραν μόνο τη θέση μιας υποσημείωσης. Έτσι, ταινίες όπως το Da 5 Bloods δεν είναι απλά χρήσιμες και διδακτικές αλλά απαραίτητες. Γιατί ακόμα και αν δεν είναι τελείως άρτιες ρίχνουν φως στην πραγματική ιστορία – μία ιστορία που δεν τη γράφουν μονάχα οι νικητές και οι ισχυροί αυτού του κόσμου.
Μια εικόνα που ενδέχεται να αποτελέσει την φωτογραφία της χρονιάς, τραβηγμένη από τον Dylan Martinez.
Πηγή εικόνας: Reuters
Μια φωτογραφία που δεν πρέπει να ξεχάσουμε ποτέ. Μια στιγμή που περνάει στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Στο Λονδίνο, κατά τη διάρκεια διαμαρτυρίας του κινήματος #BlackLivesMatter, ο συγκεντρωμένος κόσμος εντοπίζει έναν λευκό ακροδεξιό άντρα να έχει παρεισφρήσει στη διαδήλωση. Το πλήθος τον περικυκλώνει και του επιτίθεται. Το λιντσάρισμα λαμβάνει τέλος όταν μέλη του αντιρατσιστικού κινήματος τρέχουν να τον βοηθήσουν. Ανάμεσά τους, ο Πάτρικ Χάτσινσον, ένας μεγαλόσωμος μαύρος άντρας που θα κουβαλήσει στην πλάτη αυτόν που τον θεωρεί κατώτερό του και θα του σώσει τη ζωή.
“Θέλω να δω ισότητα για όλους. Είμαι πατέρας αλλά και παππούς. Θα μου άρεσε πολύ να δω τα νέα παιδιά, τα εγγόνια μου τα ανήψια μου να έχουν έναν καλύτερο κόσμο για να ζήσουν. Ο κόσμος που εγώ ζω είναι καλύτερος από αυτόν των παππούδων μου, νομίζω ότι μπορούμε να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε μέχρι να εξασφαλιστεί η ισότητα για τους πάντες”δήλωσε ο Βρετανός για τον οποίο αποδεδειγμένα όλες οι ζωές έχουν αξία.
Ο διαδηλωτής του Black Lives Matter, Πάτρικ Χάτσινσον, σε αντιρατσιστική πορεία τον Λονδίνο, κουβαλά στους ώμους του τον τραυματισμένο ακροδεξιό διαδηλωτή για να τον σώσει από το πλήθος και τον πάει τρέχοντας για ιατρική βοήθεια.
Περιγράφοντας την απόφασή του ο Πάτρικ είπε: “Η ζωή του απειλήθηκε, οπότε μόλις πήγα κάτω, τον έβαλα, τον έβαλα στους ώμους μου και άρχισα να βαδίζω προς την αστυνομία μαζί του” . Αντιπαρέβαλε δε, την παρέμβαση με την έλλειψη δράσης των αστυνομικών της Μινεάπολης που “συμμετείχαν” στον θάνατο του Τζορτζ Φλόιντ. Πιθανώς ήθελε να αποδείξει ότι παρά την βία που παρατηρείται στις διαδηλώσεις σε όλη την Αμερική, οι συμμετέχοντες παραμένουν άνθρωποι.
“Εάν οι άλλοι τρεις αστυνομικοί που στέκονταν γύρω όταν δολοφονήθηκε ο Φλόιντ, είχαν σκεφτεί να παρέμβουν και να σταματήσουν τον συνάδελφό τους να κάνει αυτό που έκανε, όπως κάναμε, ο Τζορτζ Φλόιντ θα ήταν ζωντανός σήμερα. Θέλω απλώς ισότητα, ισότητα για όλους μας… και θέλω απλώς τα πράγματα να είναι δίκαια για τα παιδιά και τα εγγόνια μου. ” Με αυτά τα λόγια δικαιολόγησε την ηρωική και ουμανιστική του πράξη.
Ο Ντέιβιντ Λάμι, βουλευτής του Εργατικού Κόμματος είπε: “Ο Πάτρικ Χάτσινσον μεταφέρει έναν τραυματισμένο άγνωστο κατά τη διάρκεια των χθεσινών διαδηλώσεων. Είναι εύκολο να εστιάσετε στα χειρότερα ένστικτα της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Αλλά είναι ζωτικής σημασίας να γιορτάζουμε επίσης τα καλύτερα. ” Ας το κάνουμε και εμείς αυτό λοιπόν! #blacklivesmatter
Πηγή:www.fractalart.gr
Guardian
Χρησιμοποιούμε cookies για να διασφαλίσουμε ότι σας προσφέρουμε την καλύτερη εμπειρία στον ιστότοπό μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε αυτόν τον ιστότοπο, θα υποθέσουμε ότι είστε ικανοποιημένοι με αυτόν.Εντάξει!
