Για άλλη μια φορά βρισκόμαστε ενόψει μιας ακόμα απονομής των βραβείων Oscars που από πολλούς θεωρούνται ως τα πιο σημαντικά ή έστω τα πιο γνωστά κινηματογραφικά βραβεία. Ωστόσο, αυτή η χρονιά δεν είναι όμοια με τις περασμένες. Μετά από τις αντιξόοτητες που λόγω της υγειονομικής κρίσης αντιμετώπισε ο πλανήτης, ο χώρος του θεάματος και ιδίως αυτός του κινηματογράφου εξέρχεται λαβωμένος. Αυτό εξηγεί και μάλλον τις ως επί το πλείστον αδύναμες σε σχέση με τα πρηγούμενα χρόνια φετινές συμμετοχές. Σε κάθε περίπτωση, η παραγωγή έργων δεν σταματά, ξεπερνά τα εμπόδια και μας προσφέρει συντροφιά σε καιρούς χαλεπούς. Μέσα από όλο αυτό αναδεικνύεται για άλλη μια φορά η μαγεία και η σημασία της 7ης τέχνης. Εμείς είδαμε τις φετινές ταινίες, προβληματιστήκαμε, συγκινηθήκαμε και σας προτείνουμε τους δικούς μας νικητές σε κάποιες κατηγορίες. Εσείς ποιους θα επιλέγατε;
Κι ενώ η χρονιά ξεκίνησε πολλά υποσχόμενη για την 7η τέχνη, λόγω της καραντίνας πολλά σινεμά κατέβασαν ρολά, πολλές παραγωγές “πάγωσαν”, ενώ άλλες προβολές αναβλήθηκαν ή ακόμη βρήκαν εναλλακτικούς τρόμους να προβληθούν (π.χ Netflix, live streaming). Στο παρόν αφιέρωμα θα παρουσιάσουμε 20 (από τις καλύτερες ταινίες του 2020) , ταινίες που με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, μας κράτησαν συντροφιά τη χρονιά αυτή.
1. Tenet του Κριστοφερ νολαν
Ένας πράκτορας της CIA αναλαμβάνει μια άκρως μυστική αποστολή για να σώσει τον κόσμο από τον Γ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έχοντας μόνο ως στοιχείο τη λέξη Tenet, ο ήρωάς μας ξεκινά μια αναζήτηση στα τυφλά ανά την υφήλιο σε συνεργασία με έναν ακόμα πράκτορα, η οποία θα τον οδηγήσει σε έναν Ρώσο ολιγάρχη, διεθνή έμπορο όπλων. Ο Κρίστοφερ Νόλαν, ο Βρετανός δημιουργός των «Memento», «Inception», «Δουνκέρκη» και αναγεννητής του μύθου του «Μπάτμαν» είναιαπό τους ευφυέστερους σύγχρονους σεναριογράφους «μεγάλης κλίμακας». Το «Tenet» ακολουθώντας το γνωστό μοτίβο των επιτυχιών, περιπλέκει τον θεατή σε λαβύρινθους της νόησης καλλιεργώντας του επιπλέον έντονη την αίσθηση του déjà vu.
Οσκαρική υποψηφιότητα ξενόγλωσσης ταινίας για την κινηματογραφικά ηλεκτρισμένη διαδρομή ενός «έκπτωτου αγγέλου» μέσα από την επίγεια κόλαση προς την προσωπική λύτρωση. Και τη θέση της σε αυτή την λίστα, την αποδίδουμε στην ασυγκράτητη η σκηνοθετική δύναμη (Γιαν Κομάσα) και την αξέχαστη η πρωταγωνιστική ερμηνεία (Μπάρτος Μπιελένια).
3. Γιοσεπ του ορελ
Σκληρότητα και ευαισθησία συνυπάρχουν εδώ στην ίδια μονοκοντυλιά, με τον Ορέλ να υιοθετεί μια τολμηρή διηγηματική ελευθερία, να εκμεταλλεύεται όλες τις δυνατότητες του κινούμενου σκίτσου (ρεαλιστική, ονειρική, χιουμοριστική, αποστασιοποιητική, συγκινητική, αλληγορική) και μέσα από ένα ευφάνταστο ταξίδι μπροστά και πίσω στο χρόνο να κοιτά κατάματα την Ιστορία, ρίχνοντας φως στις σκοτεινότερες, λιγότερο ένδοξες γωνιές της. Η σύνδεσή τους με το παρόν είναι άμεση και αφυπνιστική, σε μια αγκαθωτή στην όψη μα τρυφερή στην καρδιά κινηματογραφική έκπληξη.
4. Κατηγορω του ρομαν Πολανσκι
Σε ένα μακρινό επίπεδο, το ζήτημα της περίφημης υπόθεσης Ντρέιφους που εδώ ο Πολάνσκι αναπλάθει με τον δικό του αξεπέραστο τρόπο, τον έχει ελκύσει σε προσωπική βάση, κρίνοντας από την ταλαιπωρία που ο ίδιος έχει υποστεί από τότε που κατηγορήθηκε για αποπλάνηση ανηλίκου στην δεκαετία του 1970 στην Αμερική. Όλοι τον έχουν «καταδικάσει» αλλά το φάσμα ολόκληρης της αλήθειας, κακά τα ψέματα, παραμένει κρυμμένο. Η αλήθεια είναι μια πολύ πιο σύνθετη και πολύ πιο επικίνδυνη έννοια απ’ όσο νομίζουμε μας λέει ο σκηνοθέτης.
5. ΈΝΑΣ ΥΠΕΡΟΧΟΣ ΓΕΙΤΟΝΑΣ ΤΗΣ ΜΑΡΙΕΛ ΧΕΛΕΡ
H ταινία της Μάριελ Χέλερ βασίζεται σε ένα προφίλ του Φρεντ Ρότζερς, του εμβληματικού παρουσιαστή-Αγίου της αμερικάνικης τηλεόρασης το οποίο έγραψε ο Τομ Τζούνο το 1998 για το περιοδικό Esquire. (Στο ρόλο του Ρότζερς ο Τομ Χανκς, υποψήφιος για Όσκαρ.) Αλλά σε αντίθεση με ό,τι θα έπραττε μια τυπική βιογραφία, δεν σχηματίζει εκ νέου το προφίλ του Ρότζερς ξαναγράφοντας το κείμενο από δεύτερο χέρι -για το σινεμά- παρά ακολουθεί την διαδικασία με την οποία ο δημοσιογράφος έκανε πράξη τη συμβουλή: «γράψε κάτι για σένα, κάτι δικό σου». Αυτό κάνει και η ίδια η Χέλερ έχει τον δικό της τρόπο, να γράψει, κάτι δικό της.
6. Μικρεσ κυριεσ τησ γκρετα γκεργουικ
Νέα κινηματογραφική διασκευή του διάσημου βιβλίου της Λουίζα Μέι Άλκοτ που σημάδεψε γενιές αναγνωστών και αναγνωστριών, για τις 4 αδελφές μιας οικογένειας στον απόηχο του εμφυλίου, που προσπαθούν η κάθε μία να αφήσει το στίγμα της και να χαράξει τη δική της διαδρομή σε μια κοινωνία φτιαγμένη για να κάνει κάθε τους βήμα δύσκολο. Ο απόλυτος φορμαλιστικός έλεγχος που η Γκρέτα Γκέργουιγκ είχε επιδείξει και στο θαυμάσιο σόλο ντεμπούτο της, «Lady Bird», παρουσιάζεται ξανά εδώ, σε συνδυασμό με μια συναισθηματικά μεστή αφήγηση πάνω στο υλικό.Για την Γκέργουιγκ, όλες οι ιστορίες είναι ψηφιδωτά γεμάτα λεπτομέρεια και ζωή, που ζουν μέσα μας ως μια διαρκής κατάσταση ανάμνησης και επιθυμίας.
7. 1917 του σαμ μεντεσ
Η αποστολή που αναλαμβάνουν δύο Βρετανοί στρατιώτες (Ντιν Τσαρλς Τσάπμαν, Τζορτζ Μακέι) στην Γαλλία του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Κάτι που διαφοροποιεί την ταινία είναι πως ο Μέντες αποφάσισε να γυρίσει το «1917» μονοπλάνο, που δεν είναι ακριβώς ένα μονοπλάνο αλλά μερικά – αν και ο διαχωρισμός γίνεται τόσο γλυκά που περνά απαρατήρητος.
Στην Ιρλανδία του 17ου αιώνα ένα νεαρό κορίτσι από την Αγγλία καταφθάνει σε μια μικρή πόλη μαζί με τον κυνηγό πατέρα της, ο οποίος έχει την αποστολή να ξεφορτωθεί την τελευταία αγέλη λύκων που βρίσκεται στα τριγύρω δάση. Όταν όμως θα σώσει μια ντόπια κοπέλα, και καθώς η φιλία τους γίνεται πιο ισχυρή, θα διαπιστώσει πως η φίλη της γίνεται λύκος όταν το σώμα της κοιμάται, και μαζί της θα ανακαλύψει τον ίδιο αυτό μαγικό κόσμο που ο πατέρας της έχει καθήκον να καταστρέψει. Η υπέροχη ιστορία ζωντανεύει μέσα από ένα αισθητικά θριαμβευτικό ζωγραφιστό animation πανέμορφων χρωματικών αποχρώσεων, μακριά από τον πλαστικό “ρεαλισμό” της μοντέρνας CGI, σε έναν συναισθηματικό και αισθητικό θρίαμβο με μια πολύ ουσιαστική κοινωνική έγνοια πάνω στο πώς κάτι το αρχέγονο μπορεί να ανήκει στο σήμερα (ακόμα κι αν το σήμερα βρίσκεται στο βαθύ παρελθόν).
9. μια κρυφη ζωη του τερενσ μαλικ
Ο κορυφαίος Αμερικανός σκηνοθέτης κινηματογράφησε τον Γολγοθά του Αυστριακού αγρότη Φραντς Γιάγκερστάτερ (ο Γερμανός ηθοποιός Αουγκούστ Ντιλ) ενός ανθρώπου αποφασισμένου να μην υποκύψει στις πιέσεις που θα τον ανάγκαζαν να απαρνηθεί τα πιστεύω και την ιδεολογία του. Σύζυγος και πατέρας, ο Γιάγκερστάτερ – πρόσωπο που όντως υπήρξε – αρνήθηκε να πολεμήσει για την Γερμανία όταν το ναζιστικό καθεστώς τον κάλεσε. Η ταινία είναι περισσότερο το ταξίδι μέσα στα βάθη της ψυχής αυτού του μυστηριώδους ανθρώπου που δεν εξήγησε ποτέ τους λόγους για τους οποίους πήρε την γενναία απόφασή του.
Τέσσερις αφροαμερικάνοι βετεράνοι επιστρέφουν μετά από δεκαετίες στη ζούγκλα του Βιετνάμ για να ανασύρουν τα απομεινάρια ενός νεκρού συμπολεμιστή τους, και μαζί να βρουν κι έναν θαμμένο θησαυρό. Η ταινία συνδυάζει αφήγηση στο παρόν μαζί με αναδρομές από τον πόλεμο. Ο Σπάικ Λι καταγράφει μια πορεία δεκαετιών πάνω στη σχέση της Αμερικής με το γύρω της κόσμο και την ηθική αυτής της ανισομερούς σχέσης, χρησιμοποιώντας αφηγηματικά φλάσμπακς, εικόνες και ντοκουμέντα, ακόμα και το ίδιο το Αμερικάνικο σινεμά, προσφέροντας τη δική του εικαστική επέμβαση. Σπουδαίος Ντελρόι Λίντο κι ένας ανατριχιαστικός Τσάντγουικ Μπόουζμαν σε μια από τις τελευταίες του ερμηνείες.
Έχοντας συγκροτήσει μια στέρεη δραματουργικά ιστορία, ο Ζ. Μαυροειδής με άξονα την σχέση ανάμεσα στον εγγονό ενός αξιωματικού του Ελληνικού Στρατού (στην κατοχή και τον εμφύλιο), με έναν κομμουνιστή γείτονά του στην περιοχή του Παπάγου (Μιχάλης Σαράντης- Θανάσης Παπαγεωργίου) καλλιεργεί συγχρόνως τρυφερότητα, χιούμορ, κατανόηση και αναγνωρίσιμους, χυμώδεις χαρακτήρες. Επίσης ,μια ταινία η οποία τολμά να αντιμετωπίσει με φρέσκο βλέμμα, ακομπλεξάριστα και χωρίς ενοχές μια μελανή περίοδο της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας.
12.Emma, της Ώτομν ντε Γουαιλντ
Στην Αγγλία του 19ου αιώνα, μια “όμορφη, έξυπνη και πλούσια” νεαρή κοπέλα μηχανορραφεί προσπαθώντας να επηρεάσει τα ερωτικά ζευγαρώματα των γύρω της. Οι άνθρωποι του περιβάλλοντός της θαυμάζουν το πόσο νοιάζεται φαινομενικά για όλους, όμως ένας άντρας βλέπει τι συμβαίνει βαθύτερα, ξεκινώντας μια διαδικασία αυτογνωσίας για την κοπέλα. Πιστή διασκευή Τζέιν Ώστιν με έμφαση στο στιλ, εκμεταλλεύεται στο έπακρο το κάδρο μέσα από χρωματικά απαλές αποχρώσεις, δίνοντας στο λευκό μια αίσθηση βάθους που ανοίγει το μάτι και γεννά διάθεση. Ακόμα και στις συνθέσεις τίποτα δε μοιάζει ριζοσπαστικό, όμως με αυτοπεποίθηση πλασάρεται ως καθοριστικό: Μια κλασική ιστορία στημένη και παιγμένη ως απόλυτη αναπαράσταση, δίχως διάθεση ειρωνείας ή μεταμοντερνισμού, μα με εξίσου αίσθηση απόστασης όσο και αγάπης από το υλικό. Το αποτέλεσμα είναι δροσερό, πανέμορφο, αστείο και συναισθηματικό.
13. μανκ του ντειβιντ φιντσερ
Το σκηνικό είναι το Χόλιγουντ σε διάφορες στιγμές της διάρκειας των ‘30s καθώς οδηγούμαστε προς την δημιουργία του «Πολίτη Κέιν» το 1941, με κεντρική φιγούρα τον Χέρμαν Μάνκιεβιτς, σεναριογράφο της ταινίας και εν γένει πρόσωπο όλο και πιο δύσκολο να δουλέψει κανείς μαζί του. Ο Φίντσερ έχει κατασκευάσει την ταινία τοποθετώντας την σε έναν άβολο, αφύσικο χώρο ανάμεσα στο ψέμα και την αλήθεια, ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, δίχως να ανήκει πουθενά ακριβώς. Η ιστορία των πανίσχυρων μεγιστάνων που πίσω από τα κινηματογραφικά σκηνικά ασκούν πολιτική επιρροή μοιάζει έτσι κι αλλιώς αχρονική. Μάλιστα η ίδια η κατασκευή του φιλμ φέρνει στο νου τεχνικές του παρελθόντος αλλά μέσα από μια μοντέρνα, διαρκώς παρούσα ψηφιακή λειάδα που όχι απλά δεν κρύβεται, αλλά μοστράρεται κιόλας, σε όλο το απόκοσμο μεγαλείο της. Αυτό είναι το παρελθόν, αλλά δεν είναι κιόλας. Είναι το παρόν, που ήρθε στον ύπνο σου σαν παρελθοντικός εφιάλτης. Είναι ένα πικρό παραμύθι για τέλος της Χολιγουντιανής μαγείας.
Κεντρικός ήρωας εδώ είναι ένας Βρετανός γιάπι (Τζουντ Λο) που άφησε την χώρα του για το κυνήγι του «αμερικανικού ονείρου» της «ριγκανικής» περιόδου και που φιλοδοξεί να επιστρέψει στο «θατσερικό» Ηνωμένο Βασίλειο και να ξαναδουλέψει. Το αποτέλεσμα είναι ένα κάπως «λοξό» οικογενειακό δράμα που σε κάνει να νιώθεις άβολα καθ’ όλη τη διάρκειά του, ίσως επειδή κατά βάθος γνωρίζεις ότι τα πράγματα πολύ δύσκολα, θα έχουν καλή εξέλιξη στην ζωή του παραπάνω ήρωα τον οποίο ο Λο, χειρίζεται ισορροπώντας με ευχαίρεια ανάμεσα στο διαβολικό και το αθώο.
15. φαροσ του ρομπερτ εγκερσ
Σαν θυμωμένο ναυτικό τραγούδι που έρχεται στη ζωή και αποκτά τρομακτικές διαστάσεις, ο Φάρος του Ρόμπερτ Έγκερς είναι σκοτεινός, ποιητικός, ανατριχιαστικός και κλειστοφοβικός σε ίσες δόσεις, γυρισμένος σε στυλιστικά αυστηρό ασπρόμαυρο. Σαν σπουδή πάνω στην ανδρική ψυχολογία, είναι ό,τι πιο εύστοχο έχει ειπωθεί για το θέμα από τότε που ο Ντον Ντρέιπερ άναψε το πρώτο του τσιγάρο.
Από τη λίστα αυτή δε θα μπορούσε να απουσιάζει μια παραγωγή της disney και της pixar. Ο Soul, ακολουθεί τον Joe, έναν δάσκαλο μουσικής σε σχολείο, ο οποίος είχε όνειρο να γίνει μέλος μιας μπάντας και να παίζει μουσική στο jazz club, Half Note. Μετά από ένα αναπάντεχο ατύχημα, η ψυχή του οδηγείται σε ένα μέρος που ονομάζεται “You Seminar” και προετοιμάζει όλες τις ψυχές πριν το ταξίδι τους στη Γη. Εκεί με τη βοήθεια μιας νέας ψυχής με το κωδικό όνομα 22, θα επανεκτιμήσει κάποια πράγματα για τη ζωή του πριν επανέλθει για τη στιγμή που πάντα περίμενε.
17. Ένα Ψηλό Κορίτσι, του Καντεμίρ Μπαλάγκοφ
Στο Λένινγκραντ του 1945, αμέσως μετά το Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μια νοσοκόμα με μετατραυματικό στρες επιβιώνει σε μια Ευρώπη-νεκροταφείο. Ο Καντεμίρ Μπαλάγκοφ χαρτογραφεί την διαδρομή λαών και ανθρώπων σε μια γκρεμισμένη ήπειρο, μέσα από το εξειδικευμένα αξιοπερίεργο στόρι μιας γυναίκας της οποίας η ασυνήθιστη κορμοστασιά την κάνει πάντα να ξεχωρίζει. Γεμίζει το κάδρο του με φωτεινά χρώματα αποτυπωμένα όμως μέσα από μια νεκρική ακινησία, σαν ζωή που έφυγε από το σώμα της ταινίας. Όπως ακριβώς συμβαίνει και στο στόρι, αυτή η βουβαμάρα μοιάζει μονίμως κυρίαρχη, σε κάθε αποσυναισθηματικοποιημένο κάδρο βαρβαρότητας (όπως σε ένα σοκαριστικό γεγονός που έρχεται νωρίς στο φιλμ και μοιάζει να αφήνει ασυγκίνητη την κάμερα), μετατρέποντας έτσι το σοκ σε εικόνα.
18. Time της Γκάρετ Μπράντλεϊ
Δοκιμαντέρ που υπερβαίνει τις συμβάσεις, φιλμαρισμένο στη διάρκεια 2 δεκαετιών αλλά σμιλευμένο σε κάτι απολύτως μοναδικό από την ανερχόμενη δημιουργό και καλλιτέχνη Γκάρετ Μπράντλεϊ. Η Φοξ Ριτς, με τον σύζυγό της στη φυλακή χάρη σε μια εξαντλητική ποινή δεκαετιών, πασχίζει να κρατήσει την οικογένειά της ενωμένη καθώς εξελίσσεται σε πύρινου λόγου υπέρμαχο κοινωνικών δικαιωμάτων και μαχητή υπέρ της κατάργησης των ποινών φυλάκισης. Μεταλλάσσεται μπροστά στα μάτια μας, στο πέρασμα από τα ερασιτεχνικά, ασπρόμαυρα home videos με κόκκο, όπου μοιάζει νέα, αθώα, χαμένη, στη ραφιναρισμένη εικόνα του σήμερα, στη σιγουριά στο βήμα, στο λόγο, στο περφόρμανς της. Η εικόνα είναι πιο καθαρή, πιο στέρεη (πάντα ασπρόμαυρη), ο κόκκος έχει χαθεί, ο χρόνος το ίδιο. Η τεχνική είναι αρτιότερη, η μοναξιά μεγαλύτερη.
Η ιστορία μεταπηδά διαρκώς στο χρόνο και τον τόπο αναζητώντας τις κεντρικές στιγμές αυτού του τόσο εγκάρδιου, τόσο μικρού βεληνεκούς love story. Είναι πρωτίστως μια ταινία για τον χαμένο χρόνο και την απόσταση παρά για οτιδήποτε άλλο, προσφέροντας έτσι μια αληθινά φρέσκια, αποστομωτικής συναισθηματικής ομορφιάς ματιά σε μια γνώριμη θεματική. Θα μπορούσε να είναι μια ιστορία ανθρώπων αποχωρισμένων σε οποιοδήποτε αιώνα και σε οποιοδήποτε μέρος του πλανήτη. Σε περικυκλώνει.
19. Η Αόρατη Ζωή της Ευρυδίκης Γκουσμάο του Καρίμ Αϊνούζ
Με τον τρόπο που ο Πέδρο Αλμοδόβαρ εκμοντέρνισε το κλασικό χολιγουντιανό μελό, ο Αϊνούζ σκηνοθετεί με πάθος, κοινωνική ευαισθησία, οπτική μεγαλοπρέπεια (φωτογραφία της Ελέν Λουβάρ των «Πίνα Μπάους», «Xenia», «Ευτυχισμένος Λάζαρος») και ψυχολογική ακρίβεια μια ιστορία αδερφικής αγάπης που συγκινεί βαθιά. Ταυτόχρονα σχολιάζει τη θέση της γυναίκας στον σύγχρονο κόσμο, περιγράφει ωμά τον τρόπο με τον οποίο τα προσωπικά όνειρα καταλήγουν σε συλλογικές αυταπάτες και κερδίζει δίκαια το βραβείο καλύτερης ταινίας στο τμήμα Ένα Κάποιο Βλέμμα του Φεστιβάλ Κανών.
20. Ο Αόρατος Άνθρωπος, του Λι Γουάνελ
Μοντέρνα μεταφορά του κλασικού τέρατος της Universal και του βιβλίου του Χ. Τζ. Γουέλς επανακεντραρισμένη ως ιστορία επιβίωσης μιας γυναίκας που δραπετεύει από έναν συναισθηματικά χειριστικό και περιοριστικό γάμο, αλλά αργότερα είναι πεπεισμένη πως ο σύζυγός της (που στο μεταξύ έχει αναφερθεί πως αυτοκτόνησε) την ακολουθεί ακόμα. Αόρατος. Ο Γουάνελ χρησιμοποιεί καθηλωτικά τα κενά του κάδρου, μετατρέποντας κάθε χώρο σε απειλή, τοποθετώντας μας απολύτως μες στο πλαίσιο σκέψης της ηρωίδας του, παιγμένης με πυγμή και με αυξανόμενης αίσθηση απόγνωσης από την σταθερά σπουδαία Ελίζαμπεθ Μος. Εξαιρετικό σινεμά τρόμου με στυλ, μυαλό, θεματική συνέπεια, που ποτέ δεν ξεχνά πως ή κύρια αποστολή του είναι να παραδίδει τις ιδέες του μέσω σασπένς.
Μία φρέσκια ανάσα κινηματογραφικού θριάμβου ήρθε στον Netflix στις 4 Δεκεμβρίου για να μας κάνει να ξεχάσουμε τους δύσκολους καιρούς που περνάμε και να ταξιδέψουμε σε μία άλλη “χρυσή” εποχή. Ο Ντέιβιντ Φίντσερ στην νέα του ταινία “Mank” μας αποκαλύπτει το αθέατο και βρώμικο Χόλιγουντ, την επιρροή των τιτάνων της κινηματογραφικής βιομηχανίας, τα υποχθόνια πολιτικά παιχνίδια προπαγάνδας από την οπτική ενός αφανούς και αδικημένου ήρωα, ο οποίος βρίσκεται πίσω από την συγγραφή του σεναρίου της κορυφαίας ταινίας όλων των εποχών (για την μεγάλη πλειοψηφία κοινού και κριτικών).
Ο σεναριογράφος Χέρμαν Τζ. Μάνκιεβιτς βρίσκεται σε ένα ράντσο στην Καλιφόρνια το 1940, όπου προσπαθεί να αναρρώσει από ένα τροχαίο ατύχημα, να απεξαρτηθεί (τουλάχιστον προς το παρόν) από το αλκοόλ και να ολοκληρώσει το σενάριο για την πρώτη ταινία του «παιδιού-θαύματος» 24χρονου Όρσον Ουέλς. Έχει 60 ημέρες για να τα καταφέρει. Θα πρέπει όμως πρώτα να παλέψει με τους προσωπικούς του δαίμονες: τον αλκοολισμό, τον τζόγο, την τάση του για αυτοκαταστροφή, την ορμή του να εισβάλει παντού σαν ταύρος σε υαλοπωλείο, να λέει την γνώμη του χωρίς να τον ενδιαφέρουν οι συνέπειες. Όμως το αυθεντικό του ταλέντο, οι ανεξάντλητες ιδέες του, ο μοναδικός τρόπος με τον οποίο συντάσσει την ροή του κειμένου του, θα οδηγήσουν «στο καλύτερο σενάριο της ζωής του», αυτό που θα τον οδηγήσει στο Όσκαρ, αλλά και που τελικά θα καταστρέψει και την επαγγελματική του καριέρα.
Το σενάριο του Πολίτη Κέιν είναι σε όλους λίγο πολύ γνωστό. Είναι ουσιαστικά η βιογραφία ενός αυτοδημιούργητου μεγιστάνα του Τύπου με πολιτικές φιλοδοξίες και ερωμένη μια νεαρή τραγουδίστρια, σαφώς εμπνευσμένη από τον Γουίλιαμ Ράντολφ Χερστ, επιχειρηματία, πανίσχυρο εκδότη και δυο φορές εκλεγμένο βουλευτή, αποτυχημένο υποψήφιο ως πρόεδρο της χώρας και δήμαρχο της Νέας Υόρκης. Ο Μάνκιεβιτς γνώριζε προσωπικά τον Χερστ, όπως φαίνεται και στην ταινία, που επιστρέφει μέσω συνεχόμενων flashbacks στο 1934, την εποχή που οι δυο τους συναντιόνταν στα πλατό και τις κοσμικές συγκεντρώσεις και τη χρονιά της μεγάλης εκλογικής μάχης για τη θέση του κυβερνήτη.
Η υπόθεση της ταινίας από την άλλη βασίζεται σε ένα αμφιλεγόμενο άρθρο που είχε ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων την δεκαετία του 70. Συγκεκριμένα, το 1971 η διάσημη Αμερικανίδα κριτικός Πολίν Καέλ έγραψε ένα άρθρο 50.000 λέξεων στο New Yorker το οποίο σόκαρε την κινηματογραφική κοινότητα. Στο άρθρο, με τον πνευματώδη τίτλο «Raising Kane», περιέγραφε λεπτομερώς την περιπετειώδη δημιουργία του αριστουργηματικού «Πολίτη Κέιν», ο οποίος τόσο τότε όσο ακόμα και τώρα θεωρείται ίσως η σπουδαιότερη ταινία όλων των εποχών. Αναλύοντας εξονυχιστικά τα όσα προηγήθηκαν της πρεμιέρας του θρυλικού φιλμ την Πρωτομαγιά του 1941 στην Νέα Υόρκη, η Καέλ παίρνει σαφή θέση στην εκκρεμή διαμάχη για τη σεναριακή πατρότητα του «Κέιν», υποστηρίζοντας πως η ιδέα, η περίτεχνη δόμησή της, η πρωτοποριακή αφηγηματικά ανάπτυξή της και εντέλει το μοναδικό Όσκαρ της, αυτό του πρωτότυπου σεναρίου, ανήκουν όχι όπως οι περισσότεροι πιστεύουν κατά κύριο λόγο στον Όρσον Γουέλς, αλλά σχεδόν αποκλειστικά στο συνσεναριογράφο του Χέρμαν Μάνκιεβιτς. Άποψη που ξεκίνησε μια σειρά αντιπαραθέσεων γύρω από το ποιος είναι ο πραγματικός συγγραφέας, θέμα το οποίο δεν έχει απαντηθεί ξεκάθαρα μέχρι και σήμερα. Πάντως, με το πέρασμα του χρόνου αποδείχτηκε ότι το άρθρο περιείχε πολλές ανακρίβειες και απότελουσε κυρίως την άποψη της Κάελ πάνω στο θέμα.
Ο συγγραφέας και δημοσιογράφος (αρχισυντάκτης στο Life) Τζακ Φίντσερ, πατέρας του διάσημου σκηνοθέτη Ντέιβιντ Φίντσερ, μελέτησε επισταμένα την ιστορία τού «Πολίτη Κέιν» και έγραψε τη δεκαετία του ’90 ένα σενάριο το οποίο εξιστορεί την ανάμιξη του Μάνκιεβιτς στην όλη ιστορία, υιοθετώντας απόλυτα τη θέση της Καέλ. Μετά το θάνατό του το 2003 ο Ντέιβιντ αποφάσισε να το μεταφέρει ο ίδιος στην οθόνη.
Ο ίδιος ο Mank βέβαια, αντίθετα από τον Όρσον Γούελς, ίσως να είναι άγνωστος στο ευρύ κοινό. Αποτελεί ωστόσο ένα από τα σημαντικά ονόματα της Χρυσής Εποχής του Χόλυγουντ (δεκαετία του ’30). Παραγωγός και σεναριογράφος έχει επηρεάσει με την δημιουργική του παρουσία περισσότερες από 80 κλασικές και αγαπημένες ταινίες εκείνης της εποχής, στις περισσότερες βέβαια ως αφανής συνεργάτης. Ανάμεσα τους η Σούπα Πάπιας των αδερφών Μαρξ και ο Μάγος του Όζ. Παρά το ταλέντο του υπήρξε επίσης και αυτοκαταστροφικός. Ο αυθορμητισμός, η οξυδέρκεια, η ικανότητα του ως συγγραφέας, το πάθος του για το αλκόολ και τον τζόγο, η διάθεση αυτολύπησης και η διάχυτη μελαγχολία ήταν στοιχεία του χαρακτήρα του, που απεικονίζονται στην ταινία του Φίντσερ.
Ο Ντέιβιντ Φίντσερ ακολουθεί τη διαδρομή μία λιγότερο επίσημης, λαμπερής εκδοχής όσον αφορά τη γέννηση ενός καλλιτεχνικού αριστουργήματος, για να ανακαλύψει τις ψυχολογικές αλήθειες και τα θεσμικά ψέματα που κινούν τον κόσμο. Γράφοντας την Ιστορία του πάντα από τη μεριά των νικητών, εκείνων δηλαδή που αξιοποίησαν ευκαιρίες, ισορροπίες, συγκυρίες και την ανθρωποφάγα δυνατότητα του αμερικανικού ονείρου.
Υπάρχουν μερικές πολύ ενδιαφέρουσες πινελιές στους χαρακτήρες και κυρίως βέβαια στον πρωταγωνιστή, πολυποίκιλες αναφορές σε θέματα ευρύτερης προσέγγισης και γενικότερα μια αντισυμβατική σκηνοθεσία που σε κάνει να ταυτίζεσαι με όσα γίνονται με την μουσική των Trent Reznor και Atticus Ross πετυχαίνει όλες τις σωστές νότες.
Λίγες ταινίες πλέον μπορούν να καθηλώσουν όπως κάνει η συγκεκριμένη στο οπτικό και ερμηνευτικό κομμάτι με μια σαρωτική ερμηνεία από τον Gary Oldman, σε μια υπέροχη προσπάθεια του Netflix που θυμίζει σινεμά παλαιότερων δεκαετιών και η αισθητική είναι αριστουργηματική. Η ταινία είναι γυρισμένη με απλό και ταυτόχρονα ανατρεπτικό τρόπο, με τον σκηνοθέτη να εστιάζει στο παρασκήνιο και την ατμόσφαιρα μιας άλλης εποχής, με εντυπωσιακή φωτογραφία, close-ups, φανταστικός ήχος προσαρμοσμένος στην εποχή και τεχνικές που κάνουν όντως τον θεατή να έχει την εντύπωση πως γυρίστηκε τις δεκαετίες του ’30 και του ’40.
Έτσι, μέσα από τα μάτια του Αμερικανού σεναριογράφου Mank, θα δούμε το Hollywood των 1930’s. Μία εποχή σπουδαία, γεμάτη σταρ και πάμφτωχους ηθοποιούς, μία εποχή που καθόρισε το μέλλον του κινηματογράφου. Ο σκηνοθέτης, λοιπόν, κάνει μία βουτιά στο παρελθόν, όμως τα νερά δεν είναι τόσο καθαρά. Συνήθως οι ταινίες εποχής βγάζουν μία όμορφη, νοσταλγική αίσθηση για τα χρόνια τα περασμένα, τα χρυσά, που όλα ήταν καλύτερα. Το σχεδόν παραμυθένιο και πάντα ηλιόλουστο Hollywood του Tarantinο για παράδειγμα, φαινόταν να βγάζει ακριβώς μία τέτοια αίσθηση, ακόμα κι αν η ίδια η ταινία καταλάβαινε πως ήταν ένα ψέμα. Το ‘Mank’ δεν είναι τέτοια ταινία όμως. Τα σκηνικά είναι όμορφα, τα κοστούμια εντυπωσιακά, τα ασπρόμαυρα πλάνα ένας φόρος τιμής στην παρθενογέννηση του σύγχρονου σινεμά.
Όμως, η βρώμα και η δολοπλοκία βρίσκονται ακριβώς πίσω από το φως του προβολέα. Τα μεγάλα κεφάλια που ξέρουν πως το σινεμά μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, και γνωρίζουν ταυτόχρονα και πώς να το χρησιμοποιούν προς δικό τους όφελος, εδώ ξεσκεπάζονται. Ο Φίντσερ απογυμνώνει τον κινηματογράφο από το φανταχτερό του πέπλο και δείχνει τα δόντια του βιομηχανικού τέρατος όπως ήταν στις αρχές του, αιμοβόρο, αμείλικτο, αδηφάγο, και όπως είναι και σήμερα. H αποκαθήλωση του Χόλιγουντ και η αποθέωση του κινηματογραφού σε μία ταινία αριστούργημα.
Χρησιμοποιούμε cookies για να διασφαλίσουμε ότι σας προσφέρουμε την καλύτερη εμπειρία στον ιστότοπό μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε αυτόν τον ιστότοπο, θα υποθέσουμε ότι είστε ικανοποιημένοι με αυτόν.Εντάξει!
