Jazz@Carnegie
Ο Benny Goodman στο Carnegie Hall… Ή διαφορετικά, τζαζ μουσική σε μία από τις πιο φημισμένες μουσικές αίθουσες του κόσμου. Για να φτάσει αυτή η έκφραση να μη μας δημιουργεί αντιφατικά αισθήματα σήμερα, θα πει πως η τζαζ έχει καταξιωθεί ως μουσική έκφραση όχι μόνο στη συνείδηση του κοινού, αλλά και στους μουσικούς κύκλους, κατ’ αναλογία με άλλα ρεύματα, όπως ο κλασικισμός και ο ρομαντισμός. Αυτό, ωστόσο δεν ήταν πάντα αυτονόητο▪ η τζαζ μουσική, όταν πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα δε θωρούνταν ότι είχε το «βάθος» της κλασικής μουσικής, ώστε να σταθεί δίπλα της στη μουσική σκηνή, παρά το γεγονός ότι γινόταν όλο και πιο δημοφιλής στις Η.Π.Α.
Το Carnegie Hall, το οποίο εγκαινιάστηκε τη δεκαετία του 1890, αποτελούσε μια μουσική σκηνή με ιδιαίτερο κύρος, όπου είχαν λάβει χώρα ιστορικά ντεμπούτα καλλιτεχνών όπως ο Ραχμάνινοφ, και σημαντικές εκδηλώσεις και ομιλίες, θεωρούνταν ο «ναός» της κλασσικής μουσικής. Από την άλλη πλευρά, το μουσικό στυλ του Benny Goodman, σουίνγκ, έντονα χορευτικό και χαρούμενο, μοντέρνο με τεράστια δημοτικότητα, δε θύμιζε σε τίποτα την μουσική μιας αίθουσας συναυλιών. Ασφαλώς συνθέτες όπως ο Whiteman και ο Gershwin είχαν ήδη παρουσιάσει έργα με τζαζ στοιχεία, ωστόσο οι πηγές χαρακτηρίζουν το ύφος τους «συμφωνική τζαζ», καθώς δεν περιείχε αυτό σχεδιασμό.
Ο Goodman τη δεκαετία του ’30, βρισκόταν στο απόγειο της δημοτικότητάς του. Είχε χαρακτηριστεί «Ο Βασιλιάς της Σουίνγκ» και είχε το πιο δημοφιλές σχήμα στις Η.Π.Α. Ωστόσο, όταν οι Nathanson και Hurrok (δημοσιοσχετίστας και μουσικός παραγωγός αντίστοιχα) πρότειναν να παίξει στο Carnegie, αντιμετώπισε ιδιαίτερες αμφιβολίες. Η ανακοίνωση της συναυλίας κέντρισε το ενδιαφέρον του κοινού και τα πάνω από 2.000 εισιτήρια εξαντλήθηκαν εβδομάδες πριν τη συναυλία σε τιμή που έφτανε τα 2.75 δολλάρια – πάνω από 100 δολλ. με σημερινές αντιστοιχίες – .
Η προετοιμασία ξεκίνησε άμεσα, αφού ακυρώθηκαν ορισμένες ηχογραφήσεις. Το μουσικό πρόγραμμα, διάρκειας περίπου 2 ωρών θα περιλάμβανε παλιότερα και νέα κομμάτια, δίνοντας βήμα σε όλους τους μουσικούς να αυτοσχεδιάσουν. Εκτός από το μουσικό σχήμα του ίδιου του Goodman, προσκλήθηκαν να αυτοσχεδιάσουν σολίστες από τα σχήματα του Duke Ellington και του Count Basie. Οι μουσικοί, μάλιστα, ξεκίνησαν τις πρόβες στο Carnegie Hall εβδομάδες πριν την εμφάνιση, ώστε να εξοικειωθούν με το χώρο και την ακουστική του.
Έφτασε η μέρα τις συναυλίας, με εφημερίδες όπως οι New York Times να μιλούν από πριν για μία ιδιαίτερης βαρύτητας μουσική παράσταση. Το περιεχόμενο ήταν έντονα αυτοσχεδιαστικό, δόθηκε βήμα σε κάθε μουσικό (αναφ. στο κομμάτι “Honeysuckle Rose”). Επίσης, ακούστηκαν κομμάτια από το φημισμένο τρίο και κουαρτέτο του Benny Goodman. Ένα μέρος του πρώτου μισού της συναυλίας ήταν αφιερωμένα στα «20 χρόνια της τζαζ», ως φόρος τιμής σε άλλους καλλιτέχνες, με μία φρέσκια προσέγγιση. Οι ερμηνείες ήταν ιστορικές, χαρακτηριστικά αναφέρονται οι αυτοσχεδιασμοί του ντράμερ Gene Krupa, ο οποίος είχε εισαγάγει το αυτοσχεδιαστικό ντραμ σόλο στα τζαζ σύνολα και το τραγούδι “Loch Lomond” από τη Martha Tilton, η οποία μετά το πέρας της παράστασης χειροκροτήθηκε τόσο ώστε βγήκε άλλες πέντε φορές στη σκηνή. Το ίδιο συνέβη και με το κομμάτι “Sing, Sing, Sing”, το οποίο παίχτηκε άλλες δύο φορές.
Μουσική: Louis Prima,1935
Η συναυλία ήταν κάτι παραπάνω από επιτυχημένη και παρά τις ανάμεικτες κριτικές, η ζήτηση ήταν τόσο μεγάλη που το μουσικό σχήμα επέστρεψε λίγους μήνες αργότερα, αλλά και την επόμενη χρονιά. Το παράδοξο της υπόθεσης είναι ότι η παράσταση δεν ήταν σχεδιασμένο να ηχογραφηθεί. Η ηχογράφηση έγινε από τον Albert Marx για την τότε γυναίκα του, σε δύο αντίγραφα, το ένα εκ των οποίων προοριζόταν για δώρο στον ίδιο τον Goodman. Ωστόσο, καμία ηχογράφηση δε δημοσιοποιήθηκε, ενδεχομένως λόγω κωλυμάτων με τα συμβόλαια με τις δισκογραφικές εταιρίες και τελικά το αντίγραφο του Goodman από την ιστορική αυτή συναυλία παρέμεινε χαμένο μέχρι το 1950. Ο πρώτος δίσκος που κυκλοφόρησε πούλησε πάνω από 1.000.000 αντίτυπα και για δεκαετίες παρέμεινε ο νούμερο ένα σε πωλήσεις δίσκος της Κολούμπια. Με τον καιρό, κατά τις διάφορες επανακυκλοφορίες του δίσκου μέρη της ηχογράφησης αποκόπηκαν και εν τέλει η συναυλία δημοσιοποιήθηκε όπως αρχικά είχε ηχογραφηθεί το 1998.
Παρόλο που εκτός των ακροατών της νύχτας του 1938, το ευρύ κοινό μπόρεσε να ακούσει ολοκληρωμένη τη συναυλία 60 χρόνια ύστερα από τη διεξαγωγή της, η βαρύτητα του γεγονότος είναι εμφανής . Για πρώτη φορά στο Carnegie Hall ήχησε μια μουσική πολύ διαφορετική απ’ ο,τι συνηθιζόταν τότε. Εμφανίστηκαν μουσικοί χωρίς διακρίσεις φυλής και χρώματος▪ αξίζει να σημειωθεί ότι ο Benny Goodman αρνήθηκε να ανέβει στη σκηνή αν δεν επιτρεπόταν η είσοδος στους Αφροαμερικανούς συναδέλφους του. Η εμφάνιση του Billy Goodman και του συγκροτήματός του στο Carnegie Hall μπορεί χωρίς υπερβολή να ιδωθεί ως η πιο σημαντική συναυλία στην ιστορία της τζαζ. Γιατί; Διότι στις 16 Γενάρη του 1938 η τζαζ απέκτησε επίσημα τη θέση που της άξιζε δίπλα στα μουσικά ρεύματα των προηγούμενων δεκαετιών και αιώνων.
ΠΗΓΕΣ:
https://www.history.com/this-day-in-history/benny-goodman-brings-jazz-to-carnegie-hall
https://www.loc.gov/programs/static/national-recording-preservation-board/documents/BennyGoodman.pdf
https://www.theguardian.com/music/musicblog/2009/jun/02/benny-goodman-carnegie-hall-jazz
https://www.nationalgeographic.org/thisday/jan16/first-jazz-concert-carnegie-hall/