«Τορόντο, 1843. Η δεκαεξάχρονη καμαριέρα Γκρέις Μαρκς δικάζεται για την εν ψυχρώ δολοφονία του αφεντικού της Τόμας Κίνεαρ και της οικονόμου και ερωμένης του Νάνσι Μοντγκόμερι. Ο “συνένοχός” της, ο σταβλίτης Τζέιμς ΜακΝτέρμοτ, οδηγείται στην κρεμάλα κι εκείνη τιμωρείται με ισόβια. Δεκαέξι χρόνια μετά, ο δόκτωρ Σάιμον Τζόρνταν, πρωτοπόρος ψυχίατρος και αυθεντία σε θέματα αμνησίας, οδηγεί βήμα βήμα την Γκρέις σ’ ένα συγκλονιστικό ταξίδι στο παρελθόν: ο δρόμος της ξενιτιάς από την Ιρλανδία στον Καναδά, ο θάνατος της μητέρας της, η σημαδιακή φιλία της με την άτυχη υπηρέτρια Μαίρη Γουίτνι. Και πάνω απ’ όλα, η κρίσιμη ώρα του διπλού φονικού, θαμμένη στην πιο σκοτεινή γωνιά του μυαλού της. Είναι τελικά μια μοιραία γυναίκα, μια ψυχρή δολοφόνος, η προσωποποίηση του Κακού; Ή μήπως ένα αδύναμο και άβουλο θύμα στα χέρια του αχαλίνωτου Τζέιμς ΜακΝτέρμοτ;».
Μετά τo “The Handmaid’s Tale” (διαβάστε το αφιέρωμά μας στην αγαπημένη αυτή σειρά εδώ), τη σειρά που βασίστηκε στο μυθιστόρημα της Margaret Atwood που σάρωσε τα τηλεοπτικά βραβεία Emmy, σειρά έχει το “Alias Grace” (“Το Άλλο Πρόσωπο της Γκρέις”), επίσης της Atwood, το οποίο είναι διαθέσιμο και στο ελληνικό Netflix.
Η σειρά, η οποία είναι παραγωγής του καναλιού CBC (της Καναδικής δημόσιας τηλεόρασης δηλαδή) με συνέταιρο – χορηγό το Netflix που την “στριμάρει” για τον υπόλοιπο πλανήτη, αποτελεί έμπνευση και δημιουργία της σπουδαίας ηθοποιού/ συγγραφέως / σκηνοθέτριας Σάρα Πόλεϊ που έγραψε και το σενάριο, ενώ την σκηνοθεσία υπογράφει η Μαίρη Χάρον, γνωστή για το «I Shot Andy Warhol» και κυρίως για την κινηματογραφική μεταφορά του «American Psycho».
Το “Alias Grace” είναι μια παραγωγή μυστηρίου και γκόθικ τρόμου 6 επεισοδίων από το Netflix, που περιλαμβάνει σφραγίδες της Atwood, όπως η ανισότητα μεταξύ των φύλων και η εκμετάλλευση των κατώτερων τάξεων και των μεταναστών. Με μία όμως βασική διαφορά και μία βασικότερη ομοιότητα από το “The Handmaid’s Tale”.
Εάν το “The Handmaid’s Tale” απεικόνιζε ένα δυστοπικό μέλλον που έχει στερήσει ολοκληρωτικά τα ανθρώπινα δικαιώματα από τις γυναίκες, το “Alias Grace” ταξιδεύει σ’ ένα παρελθόν που τα δικαιώματα αυτά ανήκαν ακόμη στη σφαίρα της φαντασίας. Και οι δύο σειρές ωστόσο, η μία μεταδίδοντας από τη συχνότητα του πριν και η άλλη από του μετά, δεν θα μπορούσαν να έχουν συντονιστεί περισσότερο με το σήμερα.
Το πρώτο επεισόδιο ξεκινά με επίγραμμα το ποίημα υπ’ αριθμόν 69 της Έμιλι Ντίκινσον: «Δεν χρειάζεται να είναι κανείς Θάλαμος – για να είναι στοιχειωμένος / δεν χρειάζεται να είναι Σπίτι / το μυαλό έχει Διαδρόμους – που υπερβαίνουν τον Υλικό Χώρο …».
Είναι μια πρώτη προφανής ένδειξη της κατεύθυνσης του βιβλίου (και της σειράς κατ’ επέκταση) προς μια διαχρονική κριτική και καταγγελία της κατάχρησης εξουσίας (ακόμα και στη γλώσσα) των αντρών εις βάρος των γυναικών καθώς και της έμφυλης (αλλά και της ταξικής) βίας, με φόντο τη βικτωριανή εποχή σε σέπια, μουντές και δυσοίωνες αποχρώσεις.
Λίγες μέρες πριν η νέα σειρά κάνει πρεμιέρα στο Netflix, η Βουλή των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών περνούσε ένα νομοσχέδιο που περιόριζε τη δυνατότητα έκτρωση. Η ζωή της Grace Marks, κεντρικής ηρωίδας του σόου που ενσαρκώνεται εκπληκτικά από την ανερχόμενη Sarah Gadon, αντηχεί αυτήν την πολιτική εξέλιξη και όχι μόνο. Το ίδιο κάνει και η καταπιεσμένη δική της σιωπή και των υπολοίπων θυμωμένων γυναικών της ιστορίας, τις ίδιες μέρες που τα αλλεπάλληλα σκάνδαλα σεξουαλικής βίας και παρενόχλησης στο Χόλιγουντ είναι τόσα που δεν προλαβαίνουν να φτάσουν στο πιεστήριο.
Η Grace βασίζεται σε μια αληθινή Ιρλανδή μετανάστρια που μετακόμισε ως έφηβη στον Καναδά τον 19ο αιώνα για να εργαστεί ως υπηρέτρια, και αργότερα κατηγορήθηκε μαζί με τον επιστάτη της φάρμας όπου εργαζόταν για τον διπλό φόνο του αφεντικού τους και της οικονόμου. Τα λίγα στοιχεία για τη Grace που επιβιώνουν ως σήμερα – κυρίως βάσει μαρτυριών από τη δίκη της – είναι διφορούμενα. Για κάποιους ήταν ψυχρή και ικανή για το έγκλημα που είχε τότε συγκλονίσει όλη τη χώρα, για άλλους πολύ κουτή για να το έχει διαπράξει.
«Η λέξη ‘φόνισσα’ μοιάζει θαμπή και καταπιεστική όπως τα νεκρά λουλούδια σ’ ένα βάζο, ενώ η λέξη ‘φονιάς’ ακούγεται στεγνά κτηνώδης, σαν τον ήχο σφυριού που χτυπά το μέταλλο. Θα προτιμούσα να είμαι ‘φόνισσα’ παρά ‘φονιάς’ αν αυτές ήταν οι μόνες επιλογές».
Το “Alias Grace” εκμεταλλεύεται όλες αυτές τις περιγραφές, για να συναρμολογήσει τελικά ένα αινιγματικό προφίλ μιας γυναίκας με κενά μνήμης που εξιστορεί τη ζωή της σε έναν ψυχίατρο, χωρίς όμως ποτέ να κερδίζει την εμπιστοσύνη ενός αξιόπιστου αφηγητή. Διέπραξε τους φόνους ή έπεσε θύμα εκμετάλλευσης;
Το κενό αλλά διαπεραστικό της βλέμμα αποκρύβει κάθε απόπειρα διείσδυσης στα τραύματα, τα κίνητρα και τις προθέσεις της, που μοιράζεται μόνο με μας αλλά σπανίως με όσους την αντιμετωπίζουν ως «αντικείμενο νοσηρής περιέργειας.
Και εάν διέπραξε τους φόνους, το έκανε συνειδητά, είχε κυριευθεί από το πνεύμα της νεκρής της φίλης, ή μήπως πάσχει από διαταραχή προσωπικότητας; Όλα αυτά τα σενάρια παίζουν με ίσες πιθανότητες, αλλά είναι ο έλεγχος της αφήγησής τους από τη Γκρέις που κάνει την εντυπωσιακή μεθοδικότητα της σειράς να συναρπάζει.
/cdn.vox-cdn.com/uploads/chorus_image/image/57794153/alias_grace.0.png)
Ο κακοποιητικός πατέρας, ο ανειλικρινής εραστής, ο ευγενικός σύζυγος που αντιμετωπίζει τα ψυχολογικά τραύματα σχεδόν ηδονοβλεπτικά, όλοι τους θέλουν να σκαλίσουν τα σωθικά της Grace και των γυναικών που την περιβάλλουν, για να εκθέσουν όλα όσα εκείνες πασχίζουν να κρατήσουν δικά τους σε έναν κόσμο που τις τιμωρεί καθημερινά για το φύλο τους. Όταν το θύμα όμως μάθει να ελίσσεται μέσα στην επιβεβλημένη σιωπή, βρίσκεται τελικά οπλισμένο. Και όταν το όπλο στρέφεται και εναντίον του θεατή, τότε το “Alias Grace” απογειώνεται.
ΠΗΓΕΣ: https://www.lifo.gr/articles/tv-series/167364 , https://www.oneman.gr/entertainment/alias-grace-netflix-series-review/ , https://www.yourate.gr/series/item/5816-alias-grace.html