Η Παρθένος και το Θείο Βρέφος με την Αγία Άννα είναι έργο ζωγραφικής με λάδι του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, που φιλοτεχνήθηκε περίπου το 1508.
Παρουσιάζει την Αγία Άννα, την κόρη της, την Παρθένο Μαρία, και τον Ιησού ως νήπιο. Ο Χριστός παρουσιάζεται να αγκαλιάζει ένα προβατάκι (ο αμνός της θυσίας), που συμβολίζει το Πάθος του, ενώ η Παρθένος προσπαθεί να τον συγκρατήσει. Το έργο έγινε παραγγελία για το Ιερό της εκκλησίας Santissima Annunziata στη Φλωρεντία και το θέμα του απασχόλησε για πολύ το μεγάλο ζωγράφο.
Εκτός από το συμβολισμό με τον αμνό, ο αδελφός Pietro da Novellara, μέλος του τάγματος των Καρμηλιτών, είδε έναν επιπρόσθετο συμβολισμό στο έργο. Πίστευε πως η ήρεμη έκφραση της αγίας Άννας, σε αντίθεση με την αγωνία της Παναγίας για το παιδί της, πιθανώς συμβολίζει την Εκκλησία που δεν επιθυμεί να αποφευχθεί το Πάθος του Χριστού. Η σύνθεση από το Χριστό στα γόνατα της Παρθένου, ενώ η ίδια να κάθεται στα πόδια της Αγίας Άννας είναι σπάνια, αλλά δείγματα αυτής εμφανίζονται από τον Μεσαίωνα και μετά, παρουσιάζοντας τη ροή της ζωής σε τρεις γενιές.
Ο πίνακας φιλοτεχνήθηκε κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του Ντα Βίντσι, όταν ασχολήθηκε με τα μαθηματικά και άλλες αναζητήσεις, με το πετρώδες τοπίο που απεικονίζει να προδίδει το ενδιαφέρον του για τη γεωλογία. Οι απαιτήσεις των άλλων ενδιαφερόντων του ίσως να τον ανάγκασαν να αφήσει το έργο ατελείωτο. Η μπογιά απλώθηκε επιφανειακά και σε ορισμένα σημεία είναι διάφανη, με αποτέλεσμα να φαίνεται το σκίτσο από κάτω. Σήμερα ο πίνακας βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι.
Η πυραμιδοειδής κατασκευή του πίνακα επηρέασε το Ραφαήλ και τον Αντρέα ντελ Σάρτο. Η σύνθεση ενέπνευσε δύο έργα αναγεννησιακής γλυπτικής, ένα από τον Αντρέα Σανσοβίνο και ένα άλλο από τον Φραντσέσκο ντα Σάνγκαλο. Φημισμένες είναι επίσης οι παρατηρήσεις που έκανε ο Φρόυντ για την ψυχοσύνθεση του Λεονάρντο μελετώντας τον πίνακα.
Συγκεκριμένα, Ο Φρόυντ αρχικά παρατήρησε ότι η απεικόνιση ήταν αρκετά παράξενη. Τα πρόσωπα της Αγίας Γραφής είθιστο να ζωγραφίζονται με συγκεκριμένο τρόπο και σε συγκεκριμένες στάσεις. Η Παναγία καθισμένη στα πόδια της μητέρας της δεν αποτελεί εικόνα που συναντάται συχνά στη χριστιανική παράδοση. Η ερμηνεία που έδωσε ο Φρόυντ ήταν ότι οι δυο γυναίκες συμβόλιζαν τις δύο μητέρες του καλλιτέχνη, τη βιολογική και τη γυναίκα του πατέρα του, η οποία τον μεγάλωσε.
Ωστόσο, το στοιχείο στο οποίο επικεντρώθηκε ήταν το φόρεμα της Παναγίας. Ο Φρόυντ παρατήρησε ότι το περίγραμμά του σχημάτιζε ένα πουλί που θύμιζε όρνιο. Άλλωστε, το συγκεκριμένο πτηνό εμφανιζόταν και στα γραπτά του Ντα Βίντσι. Ο Φρόυντ είχε διαβάσει μία ιστορία που ο ζωγράφος αφηγούνταν από την παιδική του ηλικία, όπου ένα όρνιο του είχε επιτεθεί ενώ βρισκόταν στην κούνια.
Σε αυτά τα δεδομένα βασίστηκε η θεωρία που ανέπτυξε ο ψυχίατρος. Συνδύασε το όρνιο με το αντίστοιχο αιγυπτιακό ιερογλυφικό που σημαίνει «μητέρα». Έπειτα ταύτισε τον μικρό Ιησού που μοιάζει σαν να γέρνει προς την ουρά του όρνιου και να την πιπιλάει, με την καταπιεσμένη ανάμνηση του Ντα Βίντσι από τον καιρό που τον θήλαζε η μητέρα του. Αυτό ενισχύεται και από την ιστορία που περιγράφει ο καλλιτέχνης με την επίθεση στην κούνια του. Το όρνιο που του επιτίθεται δεν είναι παρά η ανάμνηση της μητέρας του, η οποία ο Φρόυντ εικάζει ότι τον ανάγκαζε να θηλάζει και μετά τη βρεφική ηλικία. Τελικά, το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει είναι ότι η «Παρθένος και το Θείο Βρέφος με την Αγία Άννα» αποτελεί μία υποσυνείδητη εξωτερίκευση της καταπιεσμένης σεξουαλικότητας του ζωγράφου. Σύμφωνα με τον καινοτόμο ψυχαναλυτή, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι ήταν ομοφυλόφιλος και το γεγονός ότι δεν μπορούσε να το παραδεχθεί ανοιχτά, του είχε δημιουργήσει χρόνια ψυχολογικά προβλήματα. Ο Φρόυντ εξέδωσε τη διατριβή με τα πορίσματα της ψυχαναλυτικής του μελέτης με τον τίτλο «Λεονάρντο Ντα Βίντσι και αναμνήσεις της παιδικής του ηλικίας». Μάλιστα, σε ένα γράμμα του προς συνάδελφό του, χαρακτήρισε το εν λόγω έργο ως «το μόνο όμορφο πράγμα που έχω γράψει στη ζωή μου». Σήμερα, παρόλο που η τεράστια συμβολή του Φρόυντ στην επιστήμη της ψυχιατρικής και της ψυχολογίας είναι ευρέως αποδεκτή, πολλές από τις ιδέες και τις θεωρίες του αμφισβητούνται. Με τα χρόνια, ο μεγάλος ψυχίατρος απέκτησε τη φήμη ότι οι διαγνώσεις του, ανεξαρτήτως ασθενή, έτειναν να κλίνουν σταθερά προς την καταπιεσμένη σεξουαλικότητα και τη σύγκρουση με το μητρικό πρότυπο.
Πηγές
http://www.mixanitouxronou.gr/i-analysi-toy-froynt-poy-ton-ekane-na-katalixei-oti-o-leonarnto-nta-vintsi-itan-omofylofilos/
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%97_%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B8%CE%AD%CE%BD%CE%BF%CF%82_%CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CE%BF_%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%82_%CE%99%CE%B7%CF%83%CE%BF%CF%8D%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%91%CE%B3%CE%AF%CE%B1_%CE%86%CE%BD%CE%BD%CE%B1_(%CE%9D%CF%84%CE%B1_%CE%92%CE%AF%CE%BD%CF%84%CF%83%CE%B9)
