Τι ωραία που μαραθήκαν τα λουλούδια
τι τέλεια που μαραθήκαν
κι αυτός ο τρελός να τρέχει στους δρόμους
με μιά φοβισμένη καρδιά χελιδονιού
χειμώνιασε και φύγανε τα χελιδόνια
γέμισαν οι δρόμοι λάκκους με νερό
δυό μαύρα σύννεφα στον ουρανό
κοιτάζονται στα μάτια αγριεμένα
αύριο θα βγει στους δρόμους και η βροχή
απελπισμένη
μοιράζοντας τις ομπρέλλες της
τα κάστανα θα τη ζηλεύουν
και θα γεμίσουν μικρές κίτρινες ζαρωματιές
θα βγουν κι οι άλλοι έμποροι
αυτός που πουλάει τ’ αρχαία κρεβάτια
αυτός που πουλάει τις ζεστές-ζεστές προβιές
αυτός που πουλάει το καφτό σαλέπι
κι αυτός που πουλάει θήκες από κρύο χιόνι
για τις φτωχές καρδιές
(Χειμώνας, «Μίλτος Σαχτούρης, Ποιήματα 1945-1971», εκδ. Κέδρος, 1977)
Αφορμόμενοι από το ποίημα “Χειμώνας” του Μίλτου Σαχτούρη, σας παρουσιάζουμε 10 πίνακες, αφιερωμένους σε αυτή την εποχή.
1. Caspar David Friedrich, θάλασσα από πάγο
Ο μεγάλος ρομαντικός της γερμανικής ζωγραφικής αποτυπώνει εδώ τα συντρίμια του βρετανικού HMS Griper, που χάθηκε στην εξερεύνηση του Βόρειου Πόλου. Το κολοσιαίο παγόβουνο μοιάζει εμπόδιο και ταφόπλακα της ανθρώπινης προσπάθειας. Όπως και αλλού στην τέχνη του Friedrich έτσι κι εδώ, η φύση είναι ταυτόχρονα μεγαλειώδης και απολύτως αδιάφορη προς την ανθρώπινη ζωή.
2. Κλωντ Μονέ, η κίσσα
Ο Μονέ ζωγράφισε πάνω από εκατό χειμωνιάτικα τοπία. Σε αυτό, το μεγαλύτερο σε έκταση, έχει απεικονίσει μόνο ένα μαύρο πουλί, καθισμένο σε έναν φράχτη στο Etretat της Νορμανδίας. Αυτό που εντυπωσιάζει είναι η απόδοση των σκιών. Όχι με μαύρο αλλά με το αντισυμβατικό μπλε.
Σήμερα το έργο βρίσκεται στη συλλογή του Musee d’ Orsay στο Παρίσι (αγοράστηκε το 1984 από ιδιώτη), ενώ το 1990, 150 χρόνια από τη γέννηση του Μονέ, το πριγκιπάτο του Μονακό εξέδωσε σε γραμματόσημο την Κίσσα, σχεδιασμένο από τον Pierre Albuisson.
3. Βίνσεντ Βαν Γκογκ, Ανθρακωρύχοι στο χιόνι
Σε αντίθεση με τον Monet, στα “χειμωνιάτικα” τοπία του Vincent Van Gogh (1853-1890), είναι εμφανής και η ανθρώπινη παρουσία σε αρκετά από αυτά μιας και στα πρώτα κυρίως έργα του ο ζωγράφος, απεικόνιζε συχνά ανθρώπινες φιγούρες στις καθημερινές τους ασχολίες. Ένα από αυτά τα έργα είναι το: “Ανθρακωρύχοι στο χιόνι”, που φιλοτεχνήθηκε το 1882.
4. Βίνσεντ Βαν Γκογκ, Χιονισμένο τοπίο
Φθάνοντας στην Arles, τον Φεβρουάριο 1888 και βλέποντας τα χιονισμένα χωράφια εμπνεύστηκε κάποια από τα έργα του με θέμα τον χειμώνα.
Το έργο “Χιονισμένο τοπίο” (1888), θεωρείται πως είναι ένας από τους πρώτους πίνακες που έφτιαξε στην Arles. Είναι ένας από τις τουλάχιστον δέκα ελαιογραφίες και ακουαρέλες που ο Van Gogh έφτιαξε με χιονισμένα τοπία την χρονική περίοδο 1882-1889.
5. Βασίλυ Καντίνσκυ, χειμωνιάτικο τοπίο
Ο Wassily Kandisky (1866–1944), Ρώσος ζωγράφος και θεωρητικός της τέχνης, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του 20ού αιώνα και ένας από τους πρωτοπόρους της αποκαλούμενης αφηρημένης τέχνης.
Στο έργο του Winter Landscape (1909), βλέπουμε τις ιδιαιτερότητες του ζωγράφου σε όλη τους την έκταση, όπως οι λεπτοί μαύροι κορμοί που χρησιμοποιεί συχνά στα τοπία του. Τα φωτεινά χρώματα με κυρίαρχα τα ροζ, κίτρινο, μπλε και μαύρο δημιουργούν άμεσες οπτικές εντυπώσεις.
6. Πωλ Γκωγκέν, Χιόνι στο Vaugirard
Ακόμη και ο Paul Gauguin (1848–1903), παρ’όλο που είναι γνωστός για τα γεμάτα χρώματα έργα του που δημιούργησε στην Πολυνησία, έχει δημιουργήσει και αρκετά “χειμωνιάτικα” έργα.
Το έργο του “Χιόνι στο Vaugirard” (1879), δημιουργήθηκε την περίοδο (1876–1886) που ο Γκωγκέν βρισκόταν σε επαφή με τους ιμπρεσιονιστές καλλιτέχνες και συμμετείχε με έργα του στις εκθέσεις τους.
7. Alphonse Mucha, Χειμώνας
Το έργο Winter (1900), ανήκει στη σειρά “The Seasons”, του Τσέχου ζωγράφου και εκπροσώπου της Art Nouveau, Alphonse Mucha (1860-1939), δημιουργού πολλών ζωγραφικών έργων, εικονογραφήσεων, διαφημίσεων και σχεδίων.
Έγινε γνωστός για το ιδιαίτερο ύφος των έργων του που συχνά παρουσίαζαν όμορφες και υγιείς νέες γυναίκες με ρούχα νεοκλασικού ύφους που ήταν συχνά περιτριγυρισμένες με πολλά λουλούδια τα οποία κάποιες φορές σχημάτιζαν στεφάνια πάνω από τα κεφάλια τους.
8. Edvard Munch, New Snow in the Avenue
Αν και ο Edvard Munch (1863 – 1966), Νορβηγός ζωγράφος και πρόδρομος του εξπρεσιονισμού είναι κυρίως γνωστός για τη διάσημη “Κραυγή” του, έχει να παρουσιάσει αρκετά σημαντικά έργα μέσα από τις διάφορες εικαστικές περιόδους του που προέκυψαν τόσο από τις επιρροές που είχε από τα κινήματα της εποχής του όσο και από τους διαρκείς πειραματισμούς του πάνω στη τέχνη.
Σημειώνεται πως στη δεκαετία του ’30 και του ’40, οι Ναζί θεώρησαν τα έργα του “εκφυλισμένη τέχνη” και αφαίρεσαν τη δουλειά του από τα γερμανικά μουσεία, ενώ ο ίδιος ο Munch, είχε αρχίσει να θεωρεί τη Γερμανία δεύτερη πατρίδα του. Το χειμωνιάτικο τοπίο του New Snow in the Avenue (1906), φιλοξενείται στο Munch Museum (Oslo).
9. Rembrandt, Χειμερινό Τοπίο
O Rembrandt δημιούργησε το 1646 το χειμερινό τοπίο. Το έργο απεικονίζει σκηνές καθημερινής ζωής στην Ολλανδία και ανήκε στη μπαρόκ περίοδο της τέχνης.
10. Χειμώνας από 4 Εποχές, του Γιάννη Τσαρούχη
Και τέλος, στην ελληνική τέχνη ο “Χειμώνας” του Γιάννη Τσαρούχη (1810–1989), που απεικονίζεται στο έργο του “Οι Τέσσερις Εποχές” (1969), ένα έργο που στέκεται ισότιμα δίπλα σε όλα τα παραπάνω έργα.
Ο χειμώνας είναι ένας απλός καθημερινός άντρας με μαύρα πυκνά μαλλιά, έχει στην πλάτη του ριγμένο ένα πανωφόρι, ανοιχτό μπροστά στο στήθος που το κρατάει με τα δυο του χέρια. Πάνω στο τραπέζι μπροστά του, τέσσερα πορτοκάλια, λίγα καρύδια και ένα ανθοδοχείο με άσπρα κρίνα. Πίσω του φλοκάτη, κόκκινη διπλωμένη και ψηλά στη γωνία ένα άσπρο σύννεφο πυκνό.
Πηγές
