Ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης (1872-1923) είναι ένας από τους σπουδαιότερους πεζογράφους και μεταφραστές των νεοελληνικών γραμμάτων. Η Τιμή και το Χρήμα, Η ζωή και ο θάνατος του Καραβέλα, Ο Κατάδικος, Οι σκλάβοι στα δεσμά τους είναι μερικά από τα πιο γνωστά έργα του Κερκυραίου πεζογράφου. Στο παρόν αφιέρωμα θα παρουσιαστεί το έργο “Αγάπη Παράνομη”, το οποίο φέτος απολαύσαμε και τηλεοπτικά.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Πρώτα χρόνια
Ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης γεννήθηκε το 1872 στην Κέρκυρα, γιος του Μάρκου Θεοτόκη και της Αγγελικής Πολυλά. Είχε δυο αδερφούς. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στο ιδιωτικό σχολείο Κοντούτη, στη συνέχεια φοίτησε για οχτώ χρόνια στο Εκπαιδευτήριο Καποδίστριας και τέλειωσε το γυμνάσιο το 1888. Το 1889 γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης για σπουδές φυσικομαθηματικών επιστημών. Η κοσμική και σπάταλη ζωή που επέλεξε τον οδήγησε δυο χρόνια αργότερα για συνέχιση των σπουδών του στη Βενετία.
Εκεί σύναψε δεσμό με τη βαρώνη Ερνεστίνη φον Μάλοβιτς, δεκαεφτά χρόνια μεγαλύτερή του, από την οποία χώρισε προσωρινά κατόπιν παρέμβασης του πατέρα του τον ίδιο χρόνο, την παντρεύτηκε όμως δυο χρόνια αργότερα στη Βοημία. Ένα χρόνο αργότερα εγκαταστάθηκε με τη σύζυγό του στον πύργο των Καρουσάδων. Τότε χρονολογείται και η έναρξη της βαθιάς φιλίας του με το Λορέντζο Μαβίλη, με τον οποίο πήρε μέρος στην κρητική επανάσταση και στον πόλεμο του 1897 και από τον οποίο υιοθέτησε το ενδιαφέρον του για τη σανσκριτική μυθολογία.
‘Ωριμα χρόνια
Στη συνέχεια ο Κωνσταντίνος έφυγε για σπουδές έξι μηνών στο Γκρατς της Αυστρίας, όπου ήρθε σε επαφή με τη σκέψη του Μαρξ και του Νίτσε και στράφηκε προς τις θεωρητικές επιστήμες. Το 1895 εξέδωσε ένα ρομάντζο στα γαλλικά, το 1899 δημοσίευσε σε συνέχειες το Πάθος και το Πίστομα στο περιοδικό Τέχνη του Κωνσταντίνου Χατζόπουλου. Το 1901 δημοσίευσε στο Διόνυσο το διήγημα Juventus Mundi και τον επόμενο χρόνο την Κασσώπη. Το 1902 δημοσίευσε ένα άρθρο για το Σολωμό στην εφημερίδα Neue Presse της Βιέννης. Το 1903 γνωρίστηκε με την μετέπειτα στενή φίλη του Ειρήνη Δεντρινού και το 1904 δημοσίευσε στο Νουμά τη διατριβή του Σανσκριτική και καθαρεύουσα. Το 1905 οργάνωσε συνέδριο δημοτικιστών στην Κέρκυρα με αφορμή την εκεί επίσκεψη του Αλέξανδρου Πάλλη. Οι καλεσμένοι επίσης Κωστής Παλαμάς, Γιάννης Ψυχάρης και Ιωάννης Γρυπάρης δεν παρευρέθηκαν.
Στη διετία 1907-1909 βρέθηκε στο πανεπιστήμιο του Μονάχου για σπουδές και επέστρεψε στην Κέρκυρα, όπου υποδέχτηκε τον σοσιαλιστή Μαζαράκη. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Σοσιαλιστικού Ομίλου Κερκύρας και κατόπιν του Αλληλοβοηθητικού Εργατικού Συνδέσμου Κερκύρας και το 1912 τιμήθηκε με το παράσημο του Σταυρού του Σωτήρος από την κυβέρνηση, βραβείο που όμως δε δέχτηκε. Το 1916 συμμετείχε σε ειδική αποστολή του επαναστατικού κινήματος Θεσσαλονίκης στη Ρώμη μετά από ανάθεση του τότε υπουργού Εξωτερικών Νικολάου Πολίτη. Επέστρεψε στην Κέρκυρα και διορίστηκε αντιπρόσωπος της κυβέρνησης στην Κέρκυρα, θέση από την οποία παραιτήθηκε τον ίδιο χρόνο.
Το 1917 μετά την πτώση της αυστροουγγρικής μοναρχίας ο Θεοτόκης και η σύζυγός του καταστράφηκαν οικονομικά. Η υγεία του κλονίστηκε. Εργάστηκε σποραδικά ως διευθυντής λογοκρισίας (για δυο μέρες), ως υπάλληλος των εκδόσεων Ελευθερουδάκη, της Υπηρεσίας Ξένων και Εκθέσεων και της Εθνικής Βιβλιοθήκης, ενώ δεν έπαψε σ’ όλη τη ζωή του να δημοσιεύει πεζογραφικά, ποιητικά και μεταφραστικά έργα του σε πολλά λογοτεχνικά και εφημερίδες (όπως Η Τέχνη, ο Νουμάς, ο Διόνυσος κ.α.).
Τελευταία χρόνια
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ήταν πολύ δύσκολα λόγω της άθλιας οικονομικής του κατάστασης και της αρρώστιας του . Εγχειρίστηκε στον Ευαγγελισμό και οι γιατροί τον συμβούλεψαν να φύγει για την Κέρκυρα, όπου πέθανε την πρώτη Ιουλίου του 1923, αφήνοντας ανολοκλήρωτο το τελευταίο του έργο με τίτλο “Ο παπά Ιορδάνης περίχαρος και η ενορία του”.
Λογοτεχνικό έργο
Στο χώρο της πρωτότυπης λογοτεχνικής δημιουργίας ο Θεοτόκης ασχολήθηκε κυρίως με την πεζογραφία. Ξεκίνησε γράφοντας διηγήματα (κυρίως κατά την περίοδο 1898-1910) με επιρροές από τον γερμανικό ιδεαλισμό και τη σκέψη του Νίτσε και θέματα μυθολογικά μεσαιωνικά και άλλα, όλα απομακρυσμένα από τη σύγχρονή του πραγματικότητα. Σύντομα άλλαξε κατεύθυνση και διέγραψε μια εξελικτική πορεία από την ψυχογραφική ηθογραφία και την αισθητιστική γραφή, προς τον ιδεολογικά φορτισμένο κοινωνικό ρεαλισμό (επιρροές από το σοσιαλισμό) και το νατουραλισμό. Σταθμοί της πορείας του στάθηκαν: “Το Πάθος”, “Το Πίστομα”, “Η τιμή και το χρήμα”, “Η ζωή και ο θάνατος του Καραβέλλα”. Στο χώρο της ποίησης έγραψε 32 σονέτα με ερωτική κυρίως θεματολογία. Άξιες λόγου είναι επίσης οι φιλολογικές του μελέτες και οι εξαιρετικά φροντισμένες μεταφράσεις σημαντικών έργων της παλαιότερης και σύγχρονής του παγκόσμιας λογοτεχνίας (ο Θεοτόκης μιλούσε δέκα γλώσσες), με τις οποίες στόχευε στην πνευματική αφύπνιση του λαού, παράλληλα προς τον φίλο του Κωνσταντίνο Χατζόπουλο.
Το έργο
Το βιβλίο γράφτηκε το 1906 και πραγματεύεται μια ιστορία πάθους, σε μια καταπιεστική πατριαρχική κοινωνία, που δοκιμάζει τα όρια και τις αντοχές των ηρώων. Καθένας από τους ήρωες έρχεται αντιμέτωπος με τα πιο επικίνδυνα μυστικά, που δεν τολμάει να ομολογήσει ούτε στον εαυτό του.
Η πλοκή
Ο Στάθης Θεριανός ένας από τους πιο εργατικούς και νοικοκύρηδες κατοίκους του χωριού Δαφνύλα της Κέρκυρας, είναι παντρεμένος με τη Διαμάντω. Ερωτεύεται κρυφά και κεραυνοβόλα τη νεαρή Χρυσαυγή, την κόρη του εύπορου κτηματία Σπύρου Ασπρέα. Μαγεμένος από την απαράμιλλη ομορφιά της, κάνει τα πάντα για να την παντρέψει με τον γιο του, Γιώργη, προκειμένου να την έχει -έστω κι έτσι- κοντά του.
Η Διαμάντω προσπαθεί να αποτρέψει το προξενιό, καθώς γνωρίζει τις σκοτεινές σκέψεις του άντρα της, ο οποίος, ωστόσο, όλα αυτά τα χρόνια έχει υπάρξει υποδειγματικός σύζυγος και πατέρας. Η Διαμάντω προσπαθεί να πείσει τον γιο της να παντρευτεί την παιδική του φίλη, Ευγενία για να αποφευχθούν οι μπελάδες. Το σχέδιό της δεν ευοδώνεται.
Ο Γιώργης και η Χρυσαυγή παντρεύονται και εγκαθίστανται στο σπίτι των πεθερικών της, όπως επιτάσσουν οι κοινωνικοί νόμοι της εποχής. Όταν ο Γιώργης φεύγει για να υπηρετήσει τη στρατιωτική θητεία του, η Χρυσαυγή βρίσκεται στο «έλεος» του Θεριανού, ο οποίος καταλαμβάνεται από έναν τρελό ερωτικό πόθο για τη νύφη του. Καθημερινά παλεύει με τον εαυτό του και με το αλκοόλ, προσπαθώντας απεγνωσμένα να τιθασεύσει τους δαίμονές του.
Η τηλεοπτική μεταφορά
Αυτή την τηλεοπτική σεζόν απολαύσαμε στις οθόνες μας την τηλεοπτική μεταφορά του έργου του Κωνσταντίνου Θεοτόκη. Τη σκηνοθεσία ανέλάβε ο Νίκος Κουτελιδάκης και το σενάριο η Ελένη Ζιώγα. Ο Νίκος Ψαρράς είχε το ρόλο του Θεριανού και η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, το ρόλο της Διαμάντως. Μαζί τους ένα καστ νέων ηθοποιών, ανάμεσα τους, ο Μιχαήλ Ταμπακάκης και η Ευγενία Ξυγκόρου.
Μέσα από τα έξι επεισόδια της σειράς προβάλλεται με επιτυχία, μια ιστορία για τα ανθρώπινα πάθη, την καταπίεση και τα ανομολόγητα μυστικά. Οι ηθοποιοί καθώς και η σκηνοθεσία επιτρέπουν στον τηλεθεατή να αισθανθεί όλο το φάσμα των συναισθημάτων των ηρώων, από χαρά μέχρι θλίψη και απόγνωση.
Η σειρά είναι διαθέσιμη στην επίσημη ιστοσελίδα του ertflix.gr.
Πηγές
