Remember, remember, the 5th of November
The Gunpowder Treason and plot;
I know of no reason why Gunpowder Treason
Should ever be forgot…
Έχουν περάσει 15 χρόνια από τότε που κυκλοφόρησε η ταινία ‘V For Vendetta’ και από τότε έχει καθιερωθεί ως ένα εξαιρετικό δείγμα του σύγχρονου πολιτικού κινηματογράφου. Βέβαια, η πολυσυζητημένη αυτή ταινία με δυσκολία μπορεί να ενταχθεί μονοσήμαντα σε ένα κινηματογραφικό είδος, καθώς εκφράζεται θεατρικά, λυρικά, αλληγορικά μέσα από μία γλώσσα άλλοτε ωμή-απόλυτη και άλλοτε εκλεπτυσμένη. Πραγματικά αποτελεί μία ταινία-δείγμα των δυνατοτήτων του σύγχρονου κινηματογράφου που απευθύνεται σε ένα πολύ ευρύ κοινό, επικαλούμενη την καθολική οντότητα του ανθρώπου και την κατάχρηση της εξουσίας, την καταπίεση του από τους κοινωνικούς και πολιτικούς θεσμούς, από την ανασφάλεια και τον φόβο για το αύριο.
Η ταινία βασίζεται στο κόμικ των Ντέιβιντ Λόιντ και Άλαν Μουρ το οποίο κυκλοφόρησε το 1982, σε διασκευή σεναρίου των αδερφών Γουατσόφσκι. Οι αδερφές Γουατσόφσκι, εκτός από το σενάριο, ανέλαβαν και την παραγωγή της ταινίας μαζί με τον Τζόελ Σίλβερ, ενώ τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Τζέιμς ΜακΤιγκ. To sοundtrack της ταινίας υπογράφει με 10 κομμάτια ο συνθέτης Dario Marianelli. Ο Μουρ βέβαια, ο εκκεντρικός δημιουργός του κόμικ, είχε δηλώσει έξαλλος, είχε αρνηθεί να δει την ταινία και ότι δεν ήθελε να έχει καμία σχέση με αυτήν. Αντιθέτως ο εικονογράφος Ντέιβιντ Λόιντ ενθουσιάστηκε με το σενάριο και την σκηνοθεσία. Παρ’όλα αυτά, πολλοί φανς τους, αν και καταλαβαίνουν τις παραλείψεις που υπάρχουν στην ταινία, θεωρούν ότι το “V for Vendetta” είναι μια αρκετά πιστή μεταφορά της δουλειάς του στην μεγάλη οθόνη.
Η ταινία διαδραματίζεται στην Αγγλία του κοντινού μέλλοντος, όπου στην εξουσία βρίσκεται η φασιστική κυβέρνηση του Adam Sutler και η οποία χρησιμοποιώντας τα Μ.Μ.Ε., την προπαγάνδα και το αστυνομοκρατούμενο κράτος, στερεί βασικά διακαιώματα του βρετανικού λαού εις το όνομα της προστασίας τους από την τρομοκρατία, την αναρχία και το χάος. Πρωταγωνιστές αυτής της ταινίας είναι ο V, ένας μασκοφόρος επαναστάτης και μαχητής της ελευθερίας που έχει ως πρότυπό του τον Γκάι Φοκς και έχει σκοπό να ανατρέψει τη κατάσταση επιχειρώντας να επαναλάβει το εγχείρημα του εμπνευστή του. Από την άλλη βρίσκεται η Ίβι, μια ασήμαντη εργαζόμενη κοπέλα η οποία σταδιακά μυείται στις ιδέες της αντίστασης και αποτελεί ένα ανέλπιστο σύμμαχο για τον V.
“By the power of truth, I, while living, have conquered the universe”
“Vi veri veniversum vivus vici”
Η Ιστορία του Γκάι Φοκς, η έμπνευση και εμμονή του V, είναι η αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του Βασιλιά Ιάκωβου Α’ της Αγγλίας, της οικογένειάς του και των μελών της αριστοκρατίας, με την ανατίναξη του Παλατιού του Γουέστμινστερ, που στεγαζόταν στο Βρετανικό Κοινοβούλιο, γνωστή σε όλον τον κόσμο με το όνομα η Συνωμοσία της Πυρίτιδας. Στις 5 Νοέμβρη του 1605, ο επαναστάτης Γκάι Φοκς, απαυδισμένος από την τυραννία του βασιλιά Ιακώβου του Ι΄, τοποθέτησε στα θεμέλια του αγγλικού κοινοβουλίου 36 βαρέλια πυρίτιδας και προσπάθησε να το ανατινάξει. Η Συνωμοσία οργανώθηκε σαν αντίδραση στην τυραννική βασιλεία του Ιακώβου Α’ και στα σκληρά μέτρα του προτεστάντη βασιλιά απέναντι στους Καθολικούς. Κάποιοι συνωμότες, ωστόσο, ανησυχούσαν από το γεγονός ότι στο κτίριο της Βουλής θα βρίσκονταν κι άλλοι Καθολικοί, σαν κι αυτούς, των οποίων η ζωή μπορεί να κινδύνευε. Έτσι στάλθηκε μια προειδοποιητική επιστολή στο Λόρδο Monteagle, ο οποίος δεν άργησε να ανακαλύψει τους συνωμότες και να τους καταδικάσει σε θάνατο πριν εκείνοι καταφέρουν να ολοκληρώσουν το σχέδιό τους. Έτσι, η απόπειρα απέτυχε και ο Φοκς και οι συνεργάτες του κρεμάστηκαν και διαμελίστηκαν. Είναι έθιμο πλέον την 5η Νοεμβρίου να ανάβονται πυρές σε όλη την Αγγλία στις οποίες καίγονται ομοιώματα του Γκάι Φοκς.
Το “V For Vendetta” είναι μια ταινία η οποία, αν κι είχε όλες τις προδιαγραφές για να γίνει μια περιπέτεια καταιγιστικής δράσης, δεν θέλησε να σταθεί εκεί αλλά, να πάει ένα βήμα παραπέρα. Η δράση μετριάζεται με στόχο, να δοθεί πρόσφορο έδαφος σε έναν γεμάτο και ευρηματικό σενάριο, μέσω του οποίου καλούμαστε να διαπιστώσουμε τα κίνητρα πίσω από τις πράξεις των ηρώων, την καθίζηση της σύγχρονης κοινωνίας αλλά, και τον αγώνα των αντιεξουσιαστών ενάντια σε κάθε μη ανθρωπιστικό κίνημα που καταπατάει δικαιώματα και τσαλακώνει προσωπικότητες, στο όνομα μιας δήθεν εθνότητας που στην πραγματικότητα, χρησιμοποιείται για κάλυψη πολιτικών και όχι μόνο, συμφερόντων. Ο V και όσοι τελικά θα τον ακολουθήσουν, δεν είναι απλά αντιήρωεες αλλά, αντιεξουσιαστές παρακινούμενοι όχι από προσωπικά συμφέροντα αλλά, από μια προσπάθεια διαφύλαξης της ανθρωπιστικής ενότητας και των δικαιωμάτων αυτής.
Ο απόλυτος νεωτερισμός εδώ, όμως, είναι ο πρωταγωνιστής, που βαδίζει στην λεπτή γραμμή που χωρίζει τον πατριωτισμό από την τρομοκρατία με μόνο την φιλοσοφία του και τα πιστεύω του να θεσπίζουν τα όρια των πράξεων του. Ο ήρωας κινείται στις σκιές του Λονδίνου, ενός Λονδίνου σκοτεινού, άγριου και βρώμικου, κάτω από ένα καταναγκαστικό καθεστώς που δεν αφήνει περιθώρια ελευθερίας, έκφρασης και πράξεων, αντίθετα σε όσα προστάζει ο νόμος και όσοι των θεσπίζουν. Η μάσκα του δεν έχει ως σκοπό να κρύψει απλά το πρόσωπό του αλλά, να καθιερώσει μια φιγούρα, τρομακτική για όσους πολεμάει, λυτρωτική για όσους υπερασπίζεται. Μπορεί το προσωπείο να είναι άψυχο όμως, μέσα από το ειρωνικό του χαμόγελο είναι τόσο εκφραστικό, όσο και ανατριχιαστικό. Ο V δεν είναι απλά μια φιγούρα αλλά, ένα είδωλο για όλους εκείνους που έχουν την ανάγκη να ταυτιστούν μαζί του.
«Κάτω από αυτή τη μάσκα υπάρχει κάτι παραπάνω από σάρκα.
Κάτω από αυτή τη μάσκα υπάρχει μια ιδέα. Και οι ιδέες είναι αλεξίσφαιρες.»
Ο Hugo Weaving, ο ηθοποιός πίσω από την μάσκα του V, καταφέρνει να κερδίσει τις εντυπώσεις, έστω και αν το πρόσωπό του δεν εμφανίζεται ποτέ στην πραγματικότητα. Παρ’όλα αυτά, αντιμετωπίζει μαεστρικά έναν ιδιαίτερα απαιτητικό ρόλο μέσω του εκφραστικού πλουραλισμού που τον διακρίνει. Η Natalie Portman στέκεται άξια δίπλα στο πλευρό του συμπρωταγωνιστή της και δίνει μία συγκλονιστική ερμηνεία με ξυρισμένο κεφάλι, περνώντας από όλο το φάσμα των συναισθημάτων – φόβος, αγωνία, οργή, λύτρωση. Ενδιαφέρουσα είναι και η παρουσία του John Hurt ως άλλου Φύρερ.
Η ταινία είναι βαθιά επηρεασμένη από το προφητικό βιβλίο ‘1984’ του George Orwell καθώς και από τον ‘Κόμη Μοντεχρίστο‘ του Αλέξανδρου Δουμά. Υπάρχουν επίσης επιρροές και από το “Matrix”, με το οποίο οι Γουατσόφσκι κατάφεραν να ταρακουνήσουν τα κινηματογραφικά νερά του 1999 και να αποκτήσουν έναν τεράστιο αριθμό θαυμαστών. Τα θέματα το “V for Vendetta” που θίγει, όπως οι διεφθαρμένες κυβερνήσεις, τα απολυταρχικά καθεστώτα, και ο φασισμός, δυστυχώς αποτελούν μέρος της σημερινής πραγματικότητας και για αυτό μια ταινία που είναι ένα διαχρονικό σύμβολο ενάντια σε τέτοια φαινόμενα βρίσκει ανταπόκριση από το κοινό.
Bonus Fact – Το V είναι κρυμμένο σχεδόν σε κάθε σκηνή
Η ταινία αποτελεί έναν ύμνο στην επανάσταση του ανθρώπου στο σύγχρονο απειλητικό και καταπιεστικό καθεστημένο. Είναι μια ταινία άρτια και ισορροπημένη ανάμεσα στην θεωρία και την δράση. Μπορεί οι φίλοι της περιπέτειας να ήθελαν λίγο ακόμα πιο έντονες σκηνές αγώνα και εννατίωσης όμως, αν κάτι τέτοιο συνέβαινε, ίσως να χανόταν η πραγματική αξία, φιλοσοφία η οποία διατηρήθηκε άλλωστε και στο πρώτο μέρος της τριλογίας του “Matrix” και αυτό, είναι ένας από τους λόγους που μέχρι και σήμερα τα συζητάμε, χαρακτηρίζοντάς τα ως σημείο αναφοράς στην κινηματογραφική σκηνή. Οι πρωταγωνιστές τους είναι πλεον σύμβολα της επανάστασης και της ελευθερίας, άνθρωποι που δεν είναι πλέον άνθρωποι και ίσως να μην ήταν και ποτέ. Είναι αυτοί που ενσαρκώνουν τα ιδανικά , οι Άτλαντες που κουβαλούν στις πλάτες τους την ιστορική ευθύνη ανατροπής του status quo, εκείνοι που θα θυσιαστούν στο όνομα του ονείρου για ένα καλύτερο αύριο.Ο θάνατος τους μπορεί να μην αποτελεί το τέλος της κοινωνικής καταπίεσης ωστόσο, αποτελεί ένα ισχυρό εφαλτήριο για την αναγέννηση, ώστε να ξεκινήσει η επανάσταση για έναν καλύτερο κόσμο.
«Κι έτσι ντύνω τη γυμνή μου κακοήθεια
Με ξέφτια κλεμμένα απ’ τις Γραφές
Και πιο άγιος δείχνω όταν το διάβολο παριστάνω.»
Πηγές:
http://www.culture21century.gr/2010/09/v-for-vendetta.html
www.nostimonimar.gr/v-for-vendetta-v-for-victory/
http://www.cinemanews.gr/v5/movies.php?n=3436
https://www.mixanitouxronou.gr/v-for-vendetta-pios-ithopios-krivotan-piso-apo-ti-maska-ke-giati-o-singrafeas-tou-vivliou-charaktirise-to-senario-skoupidi/