Αν και με τα έργα του ξεσήκωσε μεγάλες αντιρρήσεις, εντούτοις ο Ροντέν θεωρείται ο πατέρας της σύγχρονης γλυπτικής. Μελέτησε την αρχαία ελληνική γλυπτική, τη γλυπτική του Μιχαήλ Αγγέλου, Κανόβα και άλλων καλλιτεχνών μέχρι που ανέπτυξε τη δική του τεχνοτροπία: τα γλυπτά του έχουν τις κλασσικές σωστές αναλογίες, διακατέχονται όμως από εκφραστική ελευθερία με έντονα συναισθήματα, χαρακτηριστικά του ρομαντισμού, ενώ ταυτόχρονα διακρίνουμε και ιμπρεσσιονιστικά στοιχεία που είναι το σπάσιμο των μορφών σε μεγάλες επιφάνειες. Έτσι από οποιαδήποτε οπτική γωνιά το κοιτάξουμε διακρίνουμε έντονες αντιθέσεις φωτός και σκιάς.
Η ιστορία του γλυπτού αναφέρεται σε έξι πολίτες του Καλαί (bourgeois de Calais), οι οποίοι τον Αύγουστο του 1347, με επικεφαλής τον Ευστάθιο του Σαν Πιερ, υπήρξαν πρωταγωνιστές μιας οδυνηρής συνδιαλλαγής. O Άγγλος βασιλιάς Εδουάρδος ο τρίτος, απαίτησε προκειμένου να χαρίσει τη ζωή στους κατοίκους της πόλης, που ήταν έτοιμη να πέσει στα χέρια του, να θανατωθούν!
Το επεισόδιο εκτυλίσσεται στην διάρκεια του πολέμου των εκατό ετών μεταξύ Αγλλίας και Γαλλίας, και αφορά την πολιορκία του Καλαί τα έτη 1346-1347 κατά τη διάρκεια της προέλασης του Εδουάρδου. Τον Σεπτέμβριο του 1346, ο Εδουάρδος πολιόρκησε την πόλη του Καλαί, του οποίου η φρουρά με κυβερνήτη τον Σερ Ζαν ντε Βιέν αντιστέκονταν πεισματικά στον αγγλικό στρατό. Μετά από έντεκα μήνες πολιορκίας, η πόλη πεινασμένη θανάσιμα διαπραγματεύτηκε την παράδοσή της με τον Εδουάρδο ο οποίος κουρασμένος και εξαγριωμένος από τη ισχυρή αντίσταση των κατοίκων του Καλαί αποδέχεται την πρόταση παράδοσης με την προϋπόθεση έξι πολίτες να του παραδοθούν και να εκτελεστούν. Αυτό είναι το τίμημα που θα επέτρεπε να αποτίσουν οι κάτοικοι τού Καλαί.
Πράγματι έξι επιφανείς κάτοικοι της πόλης αποφασίζουν να θυσιαστούν για να σώσουν την πόλης τους. Πριν την εκτέλεση οι έξι αστοί υποχρεώθηκαν να βαδίσουν και να φτάσουν μπροστά στον βασιλιά ταπεινωμένοι. Ενδεδυμένοι μόνο με ένα πουκάμισο, ξυπόλητοι, με μια θηλιά στον λαιμό και με τα κλειδιά της πόλης και του κάστρου στα χέρια.
Η ιστορία λέει ότι ο Εδουάρδος, μπροστά σε αυτήν την πράξη χριστιανικής αγάπης και θυσίας, παρακινούμενος και από την γυναίκα του Φιλίππα του Αινώ (γαλλικής καταγωγής), αναγνωρίζει την ύψιστη αλτρουιστική προσφορά των έξι αστών του Καλαί και πείθεται να τους χαρίσει την ζωή υπό την παρουσία της κλαίουσας βασίλισσας.
Το Καλαί πέρασε στα χέρια των Άγγλων το 1347 και παρέμεινε μέχρι το 1558, όταν ο Ερρίκος ο δεύτερος της Γαλλίας κατέλαβε την πόλη από την Μαρία Τυντόρ.
Την ιστορία για τους Αστούς του Καλαί κατέγραψε ο χρονογράφος Ζαν Φρουασάρ (Jean Froissart), στο βιβλίο Τα χρονικά της Γαλλίας. Ο Ζαν Φρουασάρ ήταν συγγραφέας στην αυλή του βασιλιά της Αγγλίας. Ήταν φίλος της Φιλίππας του Αινώ, σύζυγος του Εδουάρδου του τρίτου και βασίλισσα της Αγγλίας με καταγωγή από την Βαλενσιέν, όπως και ο Φρουασάρ. Η διήγηση είναι εμφανώς φίλα προσκύμενη στην γαλλική άποψη ενώ η αξιοπιστία της αμφισβητήθηκε, όταν τα αρχεία του Εδουάρδου του τρίτου για τον Ευστάθιο του Σαν Πιέρ ανακαλύφθηκαν στο Λονδίνο, στα τέλη του δέκατου όγδοου αιώνα και τα οποία ανέφεραν ότι ο Ευστάθιος ο «ηρωικός αστός» που θυσιάστηκε για την πόλη του, ζούσε μέχρι τα βαθιά γεράματα στο Καλαί και απολάμβανε της εύνοιας του Εδουάρδου.
Η συντήρηση των έργων τέχνης είναι ένα θέμα που επιδέχεται μεγάλη συζήτηση και όπως είχε δηλώσει και ο Leonardo da Vinci: “Η τέχνη δεν τελειώνει ποτέ, μόνο εγκαταλείπεται”. Κατά τη διάρκεια της συντήρησης όμως, έχει παρατηρηθεί πως τα έργα αλλάζουν μορφή και μεταποιούνται από το το αρχικό τους σχέδιο.
Αυτές οι αλλαγές αφορούν πολλούς τομείς. Είτε αλλάζει η φωτεινότητα, είτε θαμπώνουν, ενώ πολλές φορές χάνονται ορισμένα στοιχεία. Ας εξετάσουμε, λοιπόν, τις ακόλουθες 7 περιπτώσεις έργων τέχνης που διαφέρουν αισθητά από το αρχικό τους σχέδιο!
The Night Watch, Rembrandt
Τα χρώματα του “The Night Watch” θα πρέπει να αντιπροσωπεύουν στην πραγματικότητα το “Day Watch” και πολλαπλές πλευρές του πίνακα έχουν αφαιρεθεί.
Το έργο αυτό ολοκληρώθηκε από τον Rembrandt το 1642. Ονομάστηκε “The Night Watch” λόγω του βερνικού, που μαύρισε ολόκληρο το έργο, μετά την αποσύνθεσή του. Μετά την αφαίρεση του βερνικιού, στη δεκαετία του 1940, κατέστη σαφές ότι ο πίνακας ήταν στην πραγματικότητα “A Day Watch“, αλλά το όνομα είχε ήδη κολλήσει. Ο Rembrandt είχε την πρόθεση να χρησιμοποιήσει το ιδιαίτερο σκοτάδι σε όλη τη ζωγραφική για να αναδείξει τα φωτεινά χρώματα των στολών της πολιτοφυλακής και τη λάμψη του αγγέλου. Εκτός αυτού, το έργο είχε περικοπεί σημαντικά το 1715, όταν ο πίνακας μεταφέρθηκε στο δημαρχείο του Άμστερνταμ, προφανώς επειδή ο χώρος που διατίθεται για το έργο του ήταν πολύ μικρός για να χωρέσει ολόκληρος.
Η εικόνα είναι του 17ου αιώνα, αντίγραφο του έργου, που δείχνει τα ελαφρύτερα χρώματα και τι αφαιρέθηκε κατά την περικοπή.
Mona Lisa, Leonardo da Vinci
Στη “Mona Lisa” υποτίθεται δεν έπρεπε να κυριαρχεί το καστανό και το κίτρινο και ένα μεγάλο μέρος της αμφισημίας είναι μόνο από τη φθορά.
Ο Leonardo da Vinci ολοκλήρωσε τη “Mona Lisa” τον 16ο αιώνα. Το Λούβρο φιλοξενεί τον πίνακα στο Παρίσι από το 1797, αλλά τα βερνίκια που εφαρμόστηκαν, άρχισαν να σκουραίνουν το βλέμμα λίγο μετά την ολοκλήρωσή του. Παρά το γεγονός ότι ο πίνακας ήταν καλά διατηρημένος, το έργο έχει αλλάξει χέρια αρκετές φορές γεγονός που ευνόησε την αλλοίωσή του.
Η εικόνα στα δεξιά πιστεύεται ότι έχει δημιουργηθεί από κάποιον μαθητευόμενο του da Vinci ο οποίος ταυτόχρονα δούλευε τη δική του “Mona Lisa”. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτές δύο εκδοχές είναι πιθανόν να μην προορίζονταν για ακριβή αντίγραφα. Το χαμόγελο και τα μάτια είναι ιδιαίτερα διαφορετικά αλλά ο χρωματισμός δίνει μία αξιοπρεπή εικόνα για το πώς θα μπορούσε το έργο του da Vinci να έμοιαζε αρχικά.
Πολλές λεπτομέρειες από το “Μυστικό Δείπνο” έχουν χαθεί, συμπεριλαμβανομένων τα πόδια του Ιησού και τον Ιούδα να ρίχνει αλάτι.
“Ο Μυστικός Δείπνος” ολοκληρώθηκε στα τέλη του 15ου αιώνα, σε έναν τοίχο στο μοναστήρι της Santa Maria delle Grazie στο Μιλάνο. Το έργο πήρε στο Leonardo da Vinci λίγα χρόνια για να το ολοκληρώσει, αν και το ακριβές χρονοδιάγραμμα είναι άγνωστο. Η ποιότητα του έργου άρχισε να χαλάει αμέσως μετά την ολοκλήρωσή της. Ο Ιταλός ζωγράφος Gian Paolo Lomazzo δήλωσε στα μέσα του 16ου αιώνα ότι “το έργο είναι όλο κατεστραμένο.”
Εκτός της επιδείνωσης που υπέστη με την πάροδο του χρόνου, έχουν σημειωθεί αρκετές σημαντικές καταστροφές. Το 1652, μια πόρτα εισήχθη στην τοιχογραφία που “αφαίρεσε” τα πόδια του Ιησού. Κατά τη διάρκεια του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου, το μοναστήρι βομβαρδίστηκε, όμως, παραδόξως, ο τοίχος με το “Μυστικό Δείπνο” παρέμεινε άθικτος.
Το κάτω μέρος της εικόνας είναι ένα αντίγραφο του πίνακα του Da Vinci από τον Giovanni Pietro Rizzoli, που ολοκληρώθηκε στις αρχές του 16ου αιώνα. Έχει χρησιμοποιηθεί ως κύρια πηγή για την αποκατάσταση του 20ου αιώνα.
Ο Edvard Munch δημιούργησε τη συλλογή “Η κραυγή” μεταξύ του 1893 και του 1910. Το μέσο για δύο από τα έργα είναι το χρώμα, το ένα είναι παστέλ και το άλλο είναι μια λιθογραφία. Το 2012, το παστέλ, μια λιγότερο γνωστή εκδοχή της ζωγραφικής, έσπασε ένα ρεκόρ στον οίκο Sotheby’s ως το πιο ακριβό έργο τέχνης που έχει ποτέ πουληθεί σε δημοπρασία, για 119.900.000 $. Τα υπόλοιπα κομμάτια του συλλογικού έργου δεν έχουν μεταβληθεί σημαντικά με την πάροδο του χρόνου και είναι μόλις και μετά βίας ένας αιώνας από τότε που οι εργασίες ολοκληρώθηκαν.
Η εικόνα επάνω αριστερά είναι το πρωτότυπο, πάνω δεξιά είναι η λιθογραφία, κάτω αριστερά είναι η παστέλ έκδοση και κάτω δεξιά είναι η άλλη εκδοχή.
Τα κίτρινα στοιχεία του Βαν Γκογκ έχουν ξεθωριάσει σημαντικά. Τo “Bedroom in Arles” έχει υποστεί μεγάλη φθορά.
Η πρώτη έκδοση του “Bedroom in Arles” ολοκληρώθηκε από τον Βίνσεντ Βαν Γκογκ το 1888, αλλά ζωγράφισε 3 εκδοχές συνολικά. Κάθε έκδοση έχει σημαντικές διαφορές από την άλλη, αλλά δεδομένου ότι και τα τρία έγιναν για να είναι απλά δώρα κατά τη στιγμή της ολοκλήρωσής τους, το δεύτερο και το τρίτο είναι τα λιγότερο γνωστά έργα και είναι περισσότερο σαν ξεχωριστά έργα και όχι από τα μέρη ενός τρίπτυχου.
Η κίτρινη χρωστική ουσία που χρησιμοποιείται από τον Βαν Γκογκ έχει σκουρύνει με τα χρόνια, γεγονός που συναντάται και σε πολλά άλλα έργα ζωγραφικής. Η κίτρινη υπογραφή του Van Gogh κατέστη δυνατή με τη βιομηχανική επανάσταση, η οποία εισήγαγε νέες χρωστικές ουσίες, συμπεριλαμβανομένων κίτρινου χρωμίου, ενός “τοξικού χρωμικού μολύβδου και όπως πολλές από τις χρωστικές της περιόδου ήταν χημικώς ασταθείς”.
The Great Wave off Kanagawa, Κατσουσίκα Χοκουσάι
“The Great Wave off Kanagawa” είναι μια σειρά από αντίγραφα ξυλογραφίας, και οι εκδόσεις που παρουσιάζονται στα μεγάλα μουσεία είναι παραμορφωμένες.
“Το Μεγάλο Κύμα” είναι μέρος της ευρύτερης σειράς, “Τριάντα Έξι Εμφανίσεις του Φούτζι“, το οποίο περιλαμβάνει 46 εκτυπώσεις συνολικά, μετά την αρχική εκτυπώση που έγινε δημοφιλής.
Δημιουργήθηκαν με την τεχνική της ξυλογραφίας, και έγιναν χιλιάδες αντίγραφα που το καθένα είναι ελαφρώς διαφορετικό. Ορισμένα στοιχεία έχουν σίγουρα χαθεί από το πρωτότυπο, όπως το το γεγονός ότι το κύμα στις περισσότερς εκδόσεις παρουσιάζεται μπροστά από έναν κίτρινο ουρανό. Η κορυφαία εικόνα είναι το αντίγραφο που ανήκει στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης. Το κάτω μέρος της εικόνας πρόκειται για καινούρια έκδοση.
“Ο στοχαστής” είχε αρχικά σχεδιαστεί ως μέρος από ένα κομμάτι βασισμένο στο έργο του Δάντη “Inferno”. Είναι γνωστός επίσης και ως “Ο ποιητής”.
Ο Auguste Rodin εργάστηκε για το έργο “Ο Ποιητής” στα τέλη του 19ου αιώνα ως ένα μοναδικό κομμάτι σε ένα μεγαλύτερο έργο τέχνης, που ονομάζεται “Οι Πύλες της Κολάσεως”, που θα περιέβαλλαν μία πόρτα. Υπήρχαν 180 ξεχωριστά στοιχεία στην πόρτα και παρατηρείται πως “Ο Στοχαστής” προοριζόταν αρχικά να είναι πολύ μικρότερης κλίμακας.
Μετά από προσεκτική εξέταση,οRodin αποφάσισε να κάνει τον στοχαστή ένα ανεξάρτητο έργο. Δημιουργήθηκε λοιπόν ένα πολύ μεγαλύτερο άγαλμα με δεκάδες αντίγραφα.
Έργο γνωστό και ως The Spring, η Danaid(“Δαναΐδα”) αρχικά αποτελούσε μέρος της σύνθεσης The Gates of Hell (“Πύλες της Κολάσεως”) του Auguste Rodin. Ο διάσημος γλύπτης φιλοτέχνησε το έργο το 1885 και το 1890 αυτό εκτέθηκε στο Σαλόνι του Παρισιού και ύστερα αγοράστηκε από το Musee du Luxembourg στη γαλλική πρωτεύουσα.
Ο ΜΥΘΟΣ ΤΩΝ ΔΑΝΑΪΔΩΝ
Οι πενήντα κόρες του αργίτη βασιλιά Δαναού, πιέστηκαν παρά τη θέλησή τους να παντρευτούν τους πενήντα γιους του βασιλιά Αιγύπτου που είχαν εισβάλει στο Άργος. Οι γάμοι αυτοί, όμως, δεν έγιναν ποτέ, γιατί οι Δαναΐδες συνεννοήθηκαν να τους σκοτώσουν με μαχαίρι την πρώτη νύχτα του γάμου τους (εκτός από μία, την Υπερμήστρα, που ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε το γιο του Αιγύπτου, Λυγκέα). Και οι υπόλοιπες 49, πάντως, δεν κακοπέρασαν μετά τους φόνους: συνέχισαν το βίο τους, παντρεύτηκαν άλλους άντρες, και έκαναν μαζί τους παιδιά. Η δολοφονική τους πράξη, όμως, δεν ξεχάστηκε ποτέ, και οι θεοί τις τιμώρησαν μετά θάνατο, γιατί είχαν βεβηλώσει το ιερό μυστήριο του γάμου: έτσι, στον Κάτω Κόσμο ήταν καταδικασμένες να προσπαθούν αιώνια να γεμίσουν ένα πιθάρι χωρίς πυθμένα. Το πιθάρι αυτό, γνωστό ως «ο πίθος των Δαναΐδων», έγινε στα μεταγενέστερα χρόνια το απόλυτο σύμβολο της ματαιοπονίας.
Όταν ο μεγάλος Γάλλος γλύπτης Auguste Rodin (1840-1917) φιλοτεχνούσε τις «Πύλες της Κολάσεως», ένα από τα πιο γνωστά και απαιτητικά του έργα, είχε σκοπό να ενσωματώσει σ’ αυτό και μια Δαναΐδα, πράγμα που δεν έπραξε, όμως, ποτέ. Η Δαναΐδα πάντως σμιλεύτηκε. από μπρούντζο αρχικά, και αργότερα από μάρμαρο: αλλά απέμεινε μόνη της, μακριά από τις αδελφές της και τους άλλους αμαρτωλούς. Μοντέλο του Ροντέν υπήρξε η νεαρή τότε γλύπτρια –θαυμάστρια και ερωμένη του- Καμίλ Κλοντέλ.
Το άγαλμα είναι μήκους 71cm, πλάτους 53 cm και ύψους 36 cm, δηλαδή διαστάσεων μισού ανθρώπου. Η καλογυαλισμένη αυτή μαρμάρινη κοπέλα φαίνεται εξαντλημένη σωματικά και συναισθηματικά. Σκύβει στο χώμα. Το κεφάλι της είναι ακουμπισμένο πάνω στο δεξιό της αγκώνα. Τα μαλλιά της λυμένα μοιάζουν υγρά σαν το νερό που κουβαλά ασταμάτητα στο τρύπιο της πιθάρι. Το πρόσωπό της εκφράζει δυστυχία ή τουλάχιστον λύπη.
Πρέπει να προσέξουμε την ωραία Δαναΐδα για διάφορους λόγους: α) ο πρώτος είναι γιατί ο Ροντέν δείχνει με απόλυτη σαφήνεια ότι δεν τον απασχολεί τόσο ο αρχαιοελληνικός μύθος όσο η εκθαμβωτική ομορφιά του καμπυλόσχημου γυναικείου σώματος. η έμφαση που δίνει στην καμπύλη (στη ράχη, στο λαιμό, στα καπούλια) είναι, νομίζω, απολύτως ευδιάκριτη, και μαγνητίζει το μάτι του θεατή (γιατί έχει ήδη μαγνητίσει το μάτι του καλλιτέχνη). β) ο δεύτερος και σημαντικότερος λόγος είναι ο τρόπος παρουσίασης της κοπέλας: ο Ροντέν δε στέκεται στο γνωστό κομμάτι του μύθου (το γέμισμα του τρύπιου πιθαριού) αλλά στην τραγωδία του ανθρώπου που συνειδητοποιεί τη ματαιότητα των προσπαθειών του αλλά και το φαύλο κύκλο μέσα στον οποίο είναι παγιδευμένος. Ο Καμύ θα μας έλεγε ότι βάση της τραγωδίας μας είναι η συνείδηση μας: όταν δεν έχεις συνείδηση της φριχτής σου θέσης, δε βρίσκεσαι καν σε φριχτή θέση. Ή άγνοια και η ανοησία βρίσκονται στον αντίποδα της τραγωδίας: ο άνθρωπος καθίσταται τραγικός όταν αποκτά επίγνωση. γ) Προσέξτε, τέλος, και κάτι ακόμα: η Δαναΐδα είναι μόνη. οι άλλες 48 αδελφές της δεν απεικονίζονται. Μα φυσικά: ο γάλλος καλλιτέχνης, παιδί της μετα-αναγεννησιακής Ευρώπης, παιδί του δυτικοευρωπαϊκού ατομισμού, αντιλαμβάνεται την τραγωδία ως κάτι βαθιά προσωπικό. Ο αρχαίος Έλληνας, γέννημα της πόλης-κράτους, ίσως και να εστίαζε στη συλλογική τραγωδία: ο σύγχρονος ευρωπαίος (αλλά και ο νεοέλληνας ακόμη), ζώντας μέσα σε κοινωνίες όπου οι συλλογικοί δεσμοί έχουν διαρρηχθεί, δεν τη νιώθει και δεν τον απασχολεί. Το δράμα βιώνεται κυρίως ατομικά.
“… Είμαι η γέφυρα που ενώνει δύο όχθες, το παρόν και το παρελθόν… Πορεύομαι ως την πιο βαθιά αρχαιότητα… θέλω να ξαναβρώ τη μνήμη… γιατί η αρχαιότητα είναι η μεταμόρφωση του παρελθόντος σε ένα αιώνιο παρόν…” Auguste Rodin
«Ο Σκεπτόμενος» είναι από τα γνωστότερα και δημοφιλέστερα γλυπτά του: είναι η απεικόνιση του ανθρώπου που διαλογίζεται στο πεπρωμένο του.
Το γλυπτό δείχνει μια μεγάλη γυμνή αρσενική φιγούρα που κάθεται πάνω σε ένα βράχο με το πηγούνι να στηρίζεται στο ένα χέρι σαν να έχει βαθιά σκέψη και χρησιμοποιείται συχνά ως εικόνα για να αντιπροσωπεύει τη φιλοσοφία. Υπάρχουν πολλές εκδοχές πλήρους μεγέθους, τα οποία είναι περίπου 186 εκατοστά (73 ίντσες) ψηλά, αν και δεν έγιναν όλα έγιναν κατά τη διάρκεια ζωής του Ροντέν και υπό την επίβλεψή του. Υπάρχουν επίσης και άλλες εκδοχές διαφορετικού μεγέθους που δημιουργήθηκαν αργότερα. Το πρώτο γλυπτό υπολογίζεται ότι δημιουργήθηκε περίπου το 1884.
Το έργο που απεικονίζει έναν γυμνό άνδρα να στέκεται φιλοτεχνήθηκε από τον γάλλο καλλιτέχνη Auguste Rodin, ένα από τα πιο γνωστά του ίδιου. Πολλές μαρμάρινες και χάλκινες εκδόσεις σε διάφορα μεγέθη φιλοτεχνήθηκαν στην διάρκεια της ζωής του Ροντέν και μετά, αλλά η πιο διάσημη έκδοση είναι το χάλκινο άγαλμα των 6 ποδιών (που ονομάζεται συνήθως μνημειώδης) το 1904 που κάθεται στους κήπους του Ροντέν Μουσείο στο Παρίσι. Η μεγάλη μυϊκή φιγούρα έχει αιχμαλωτίσει το κοινό για δεκαετίες στη στιγμή της συγκεντρωμένης ενδοσκόπησης.
Το γλυπτό ονομάστηκε αρχικά ο ποιητής και σχεδιάστηκε ως μέρος των πύλων της κόλασης, αρχικά μιας επιτροπής (1880) για ένα ζευγάρι χάλκινων θυρών σε ένα προγραμματισμένο μουσείο διακοσμητικών τεχνών στο Παρίσι. Ο Ροντέν επέλεξε για το θέμα του το Δαίηνο του Δάντη από τη Θεία Κωμωδία (περ. 1308-21) και μοντελοποίησε μια σειρά από μικρές φιγούρες από πηλό που αντιπροσώπευαν μερικούς από τους βασανισμένους χαρακτήρες του ποιήματος. Το μουσείο, ωστόσο, δεν κατασκευάστηκε ποτέ, και οι πύλες δεν χυτήθηκαν ποτέ κατά τη διάρκεια της ζωής του Ροντέν. Κάποια πρόταση του οράματός του μπορεί να βρεθεί στον αρχικό γύψο που εκτίθεται στο Musée d’Orsay και στις πόρτες που έγιναν μεταθανάτια. Στα παραδείγματα αυτά, ένας ποιητής 27,5 ιντσών (70 cm) εμφανίζεται στο τύμπανο πάνω από τις πόρτες. Η γυμνή μορφή είναι καθισμένη πάνω σε ένα βράχο, η πλάτη του κρέμεται προς τα εμπρός, τα φρύδια ανοιγμένα, το πηγούνι στηρίζεται στο χαλαρό του χέρι και το στόμα ωθείται στις αρθρώσεις του. Ακόμα και σκεπτόμενος, παρατηρεί τις στρεφόμενες μορφές εκείνων που υποφέρουν στους κύκλους της Κόλασης παρακάτω. Μερικοί μελετητές υποδηλώνουν ότι ο ποιητής αρχικά είχε την πρόθεση να αντιπροσωπεύσει τον Δάντη, αλλά η μυώδης και ογκώδης μορφή έρχεται σε αντίθεση με τα τυπικά γλυπτά που απεικονίζουν τον ποιητή τόσο λεπτό και λυπηρό.
Μετά την μη ανέγερση του προτεινόμενου μουσείου, ο Ροντέν συνέχισε να αναπαράγει πολλές από τις φιγούρες από τις πύλες, χρησιμοποιώντας μερικούς νέους τρόπους και εκθέτοντας άλλους μεμονωμένα. Τελικά μετονομάστηκε ο ποιητής σε σκεπτόμενος και το εξέθεσε μόνος του το 1888 και έπειτα το διεύρυνε χάλκινο στις αρχές του 1900. Οι διευρύνσεις των αρχικών πηλίκων του Ροντέν εκτελέστηκαν κυρίως από τους βοηθούς του στούντιο, κυρίως τον Henri Lebossé, στα εργαστήριά του. Για να κάνουν αντίγραφα μεγέθους διαφορετικού μεγέθους, χρησιμοποίησαν μια μηχανή Collas, η οποία βασιζόταν σε ένα σύστημα παντογράφου και έμοιαζε με ένα τόρνο. Ο μνημειώδης σκεπτόμενος υπερνίκησε τις ημιτελή επιφάνειες που προτιμά ο Rodin – τα μαλλιά της γλυπτικής, που έχουν περικοπεί, αποκαλύπτουν ιδιαίτερα την τραχεία μοντελοποίηση του μοντέλου του αργίλου με τις πτυχές και τις εσοχές του. Ο Rodin παρουσίασε το γλυπτό στο Salon του 1904, μια ετήσια έκθεση γαλλικής τέχνης, όπου το μεγαλύτερο μέγεθος από το σκεπτόμενο και η απομόνωση από το τις πύλες της κολάσεως απέδωσαν μεγαλύτερη προσοχή από το μικρότερο αντίστοιχο. Μετά από μια δημόσια αναφορά, η γαλλική κυβέρνηση αγόρασε το γλυπτό και το εγκατέστησε έξω από το πάνθεον το 1906 ως δώρο στην πόλη του Παρισιού. Μεταφέρθηκε στους κήπους του Μουσείου Ροντέν το 1922.
Ο Ροντέν, φανερά επηρεασμένος από τις αξίες της ελληνορωμαϊκής παράδοσης, αλλά και από τον Μανιερισμό και το Μπαρόκ (ταξίδι στην Ιταλία το 1875-1876), προσφέροντας μας την ευκαιρία να αντικρύσουμε τα γλυπτικά του έργα από μια ξεχωριστή οπτική γωνία, θα θέσει τις βάσεις για αυτό που αργότερα θα αποκαλέσουν Μοντέρνα Γλυπτική. Ίσως για τον Ροντέν, αυτό που πραγματικά έχει σημασία στην τέχνη της γλυπτικής, είναι ο κορμός ως αυτόνομη μορφή.Τα περισσότερα έργα του διακατέχονται από μια συνεχή κίνηση.Όπως είχε δηλώσει και ο ίδιος κάποτε: ”Η αναπαράσταση της απόλυτης ακινησίας είναι πολύ σπάνια στα έργα μου. Πάντοτε προσπάθησα να δείξω τη ζωή της ψυχής, μέσα από την κίνηση των μυών”
Φιλιά νεοκλασσικά… Φιλιά ιμπρεσιονιστικά… Φιλιά εξπρεσιονιστικά… Φιλιά υπερρεαλιστικά… Φιλιά αναγεννησιακά… Όλα εμπνευσμένα από τον έρωτα, κι όμως, αποτυπωμένα τόσο διαφορετικά ανάλογα τον καλλιτέχνη και την εποχή. Με αφορμή την ημέρα των ερωτευμένων σας παρουσιάζουμε 10 φορές που ο έρωτας συνάντησε την τέχνη …
“Το φιλί”, του Ροντέν
Παρόλο που είναι φτιαγμένο από μάρμαρο και μπρούτζο, το Φιλί του Ροντέν είναι ίσως το πιο θερμό και παθιασμένο φιλί στην ιστορία της τέχνης. Πηγάζει από ένα ανάγλυφο σύμπλεγμα που κοσμούσε το μέσον του αριστερού πλαισίου της Πύλης της Κολάσεως και απεικόνιζε τον Πάολο και τη Φραντζέσκα ένα ξακουστό ζευγάρι εραστών που έζησαν στα τέλη του 13ου αιώνα και δολοφονήθηκαν από τον απατημένο σύζυγο Gianciotto Μalatesta, άρχοντα του Ρίμινι, την ώρα που αντάλλασσαν το πρώτο τους φιλί. Οι δυο εραστές είναι η γυναίκα του και ο αδερφός του. Το επεισόδιο αναφέρεται από τον Δάντη στη Θεία Κωμωδία, στο V άσμα της Κολάσεως.
2.”Το φιλί”, του Φραντσέσκο Άγιετς
Ίσως ο γνωστότερος πίνακας του Άγιετς που απεικονίζει ένα ζευγάρι από το Μεσαίωνα που αγκαλιάζεται ενώ φιλούν ο ένας τον άλλο. Είναι από τις πιο παθιασμένες και έντονες αναπαραστάσεις ενός φιλιού στην ιστορία της Δυτικής τέχνης. Η κοπέλα σκύβει προς τα πίσω, ενώ ο άνδρας λυγίζει το αριστερό του πόδι, έτσι ώστε να την στηρίζει, τοποθετώντας ταυτόχρονα το ένα πόδι στο σκαλοπάτι δίπλα του σαν να ετοιμάζεται να φύγει ανά πάσα στιγμή. Το ζευγάρι, αν και στο κέντρο του πίνακα, δεν είναι αναγνωρίσιμο, καθώς ο Άγιετς ήθελε το κέντρο της σύνθεσης να είναι η ενέργεια του φιλιού.
3. “Τα γενέθλια”, του Σαγκάλ
Στο έργο “τα γενέθλια”, ο Μαρκ Σαγκάλ ζωγραφίζει τον εαυτό του να δίνει ένα φιλί στη σύζυγο του Μπέλα.
4. “Εραστές”, του Ρενέ Μαγκρίτ
To σουρεαλιστικό αριστούργημα του Magritte προκαλεί δέος και ανατριχίλα στη θέασή του. Δύο εραστές αγκαλιάζονται και προσπαθούν να φιληθούν φορώντας σάβανα στο κεφάλι. Λέγεται πως η συγκεκριμένη εικόνα πηγάζει από μια τραγική ανάμνηση που στιγμάτισε τον καλλιτέχνη: όταν ο Magritte ήταν έφηβος, η μητέρα του αυτοκτόνησε και βρέθηκε πνιγμένη στις όχθες του ποταμού Sambre με το νυχτικό της να έχει σκεπάσει το πρόσωπό της. Για άλλους, το φιλί του Magritte μπορεί να συμβολίζει τον ανεκπλήρωτο έρωτα ή την αγάπη που δεν καταφέρνει να ξεπεράσει τις δυσκολίες, ενώ, για τους πιο αισιόδοξους, ο πίνακας αποτελεί φόρο τιμής στην αληθινή αγάπη που υπερβαίνει κάθε εμπόδιο. Ο σουρεαλιστής καλλιτέχνης αρνήθηκε να δώσει τη δική του ερμηνεία σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, εμμένοντας πως το έργο του είναι ανοιχτό για κάθε ανάγνωση.
5.«Kiss V», του Roy Lichtenstein
Ο περίφημος pop art καλλιτέχνης έχει ζωγραφίσει ερωτευμένα ζευγάρια σε κάθε πιθανή εκδοχή, ο συγκεκριμένος πίνακας απεικονίζει δύο εραστές σφιχτά αγκαλιασμένους, ωστόσο τα δάκρυα της γυναίκας δημιουργούν εύλογα την εξής αμφισημία: αποχαιρετιούνται ή επανενώθηκαν;
6.«Έρως και Ψυχή», του Antonio Canova
Ο σπουδαίος γλύπτης Αντόνιο Κανόβα εμπνεύστηκε από την ελληνική μυθολογία και λάξευσε σε μάρμαρο ένα από τα πιο επιβλητικά αγάλματα της Νεοκλασικής περιόδου στην Ευρώπη. Το εκθαμβωτικό του έργο αποδίδει με τον πιο ζωντανό τρόπο τον πολύπαθο έρωτα του φτερωτού θεού Έρωτα και της θνητής Ψυχής.
7.«Το φιλί», του Edvard Munch
Παρότι το θέμα του εδώ είναι ο έρωτας, ο ζωγράφος παραμένει πιστός στα σκοτεινά εξπρεσιονιστικά πρότυπα και αναπαριστά με δραματικό τρόπο το αγνό συναίσθημα του έρωτα. Έτσι, οι δυο πανομοιότυπες μορφές μπλέκονται η μία με την άλλη και «κλειδώνουν» με ένα φιλί τόσο παθιασμένο που δεν αφήνει χώρο για τίποτα άλλο στον πίνακα.
8.«Το φιλί», του Κλιμτ
Ενδεχομένως ο πιο διάσημο φιλί στην ιστορία της τέχνης καθώς και ένα από τα πιο εμβληματικά έργα του Αυστριακού ζωγράφου. Το αριστούργημα του Gustav Klimt είναι μια ελεγεία στον έρωτα και την αγάπη. Για περισσότερες πληροφορίες, διαβάστε το σχετικό μας άρθρο (http://dromospoihshs.home.blog/2019/01/29/kiss-gustavklimt/ )
9. «In Bed: The Kiss», του Toulouse Lautrec
Ο ζωγράφος απεικόνιζε κατά κόρον την ερωτική διάθεση του Παρισιού στα τέλη του 19ου αιώνα, προκαλώντας με τα έργα του τα ήθη της εποχής και χαρίζοντας στους μεταγενέστερους σπουδαία τεκμήρια της κοινωνικής ζωής εκείνης της περιόδου. Στο συγκεκριμένο πίνακα, ο Henri de Toulouse-Lautrec αποτυπώνει το παθιασμένο φιλί μεταξύ δύο ομοφυλόφιλων εταίρων που αγκαλιάζονται στο κρεβάτι ενός οίκου ανοχής, απενεχοποιώντας έτσι μεμιάς δύο κοινωνικά στερεότυπα: την ομοφυλοφιλία και την πορνεία. Παρότι η συγκεκριμένη θεματική δεν ήταν καινούρια για τον Lautrec, ο συγκεκριμένος πίνακας ξεχωρίζει για το τρυφερό συναίσθημα που αναδύει. Φημολογείται μάλιστα πως ο ζωγράφος ανέφερε για τον πίνακά του: «Είναι καλύτερος από οποιονδήποτε όμοιο έχω δημιουργήσει. Είναι η επιτομή της σαρκικής απόλαυσης».
10.«Το Φιλί», του Pablo Picasso
Ο έρωτας ανάμεσα σε ένα μεγαλύτερο άντρα και μια νεαρή κοπέλα που θυμίζει τη σχέση του ζωγράφου με τη Ζακλίν αποτελεί το αντικείμενο του έργο που φιλοτέχνησε ο ζωγράφος στα 88 του χρόνια!
Χρησιμοποιούμε cookies για να διασφαλίσουμε ότι σας προσφέρουμε την καλύτερη εμπειρία στον ιστότοπό μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε αυτόν τον ιστότοπο, θα υποθέσουμε ότι είστε ικανοποιημένοι με αυτόν.Εντάξει!
