Ο «Δον Ζουάν» του Μολιέρου, αυτό το αριστούργημα του κλασικού ρεπερτορίου είναι ένα έργο που πολεμήθηκε στην εποχή του όσο κανένα. Το θεατρικό αυτό έργο που πρωτοπαρουσιάστηκε θεατρικά το 1665 ασκεί δριμεία κριτική στη γαλλική αυλή του 17ου αιώνα. Στηλιτεύει τη διαφθορά, την υποκρισία, τις προκαταλήψεις, την επιτήδευση, τον φαρισαϊσμό και τα βολικά στερεότυπα του τότε. Από αυτή την οπτική, το έργο χαρακτηρίζεται πρωτοποριακό, αλλά τολμηρό και σκανδαλώδες για την εποχή του, με γοητευτικές και αινιγματικές πινελιές.
Ο Δον Ζουάν γεννήθηκε από την πένα του ισπανού δραματουργού Τίρσο ντε Μολίνα, αλλά η φήμη του εξαπλώθηκε στα πέρατα του κόσμου μέσω του Μολιέρου. Ο Μολιέρος μας έχει δώσει ίσως τον πιο γνήσιο, τον πιο ασεβή Δον Ζουάν απ’ όλους. Η μορφή του Δον Ζουάν έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον σημαντικών δραματουργών, ποιητών, πεζογράφων και φιλόσοφων ανά τους αιώνες: Μπωντλέρ, Μυσσέ, Σταντάλ, Πούσκιν, Βύρων, Χόρβατ, Κίργκεργκωρ, Νίτσε, Καμύ, Μαξ Φρις, Μοντερλάν, Χάντκε κ.ά., προσέγγισαν εκ νέου τον αμετανόητο άθεο, τον αδίστακτο εραστή με στόχο να τον «αναστήσουν» ανάλογα με την επιθυμία ή τη φαντασία τους.
Ο «Δον Ζουάν» ανεβαίνει για πρώτη φορά στις 15 Φεβρουαρίου 1665 στο Παλαί Ρουαγιάλ. Το έργο προκαλεί φοβερές αντιδράσεις. Ο Μολιέρος κατηγορείται ως άθεος και αναγκάζεται να προχωρήσει σε περικοπές του κειμένου. Ο βασιλιάς, που θαυμάζει τον συγγραφέα αλλά δεν μπορεί να διαχειριστεί τις αντιδράσεις, ζητά από τον Μολιέρο να αποσύρει το έργο, ανανεώνοντας ταυτόχρονα δημόσια την υποστήριξη σε αυτόν: αποδέχεται να γίνει ο ανάδοχος του πρώτου παιδιού του Μολιέρου και πιστώνει τον θίασο με μια γενναία επιχορήγηση και με τον τίτλο του «Βασιλικού Θιάσου». Ο Μολιέρος αποσύρει την παράσταση και δεν εκδίδει ποτέ το κείμενο. Από τότε και για σχεδόν δύο αιώνες το έργο θα μείνει στην αφάνεια. Το πλήρες κείμενο παρουσιάζεται στη Γαλλία ξανά μόλις το 1841 στο Θέατρο Οντεόν και στην Κομεντί Φρανσαίζ στο 1847. Ακόμη και το 1947 όταν το ανέβασε το Λουί Ζουβέ, ο «Δον Ζουάν» είχε πραγματοποιήσει μόλις 100 παραστάσεις στην Κομεντί Φρανσαίζ, ενώ για παράδειγμα, ο «Ταρτούφος» πλησίαζε τις 2.500. Από τότε, όμως, ο «Δον Ζουάν» δεν εγκατέλειψε τη σκηνή: αυτό το απαγορευμένο έργο, το έργο-θύμα των «ορθώς σκεπτόμενων», καταγράφεται πια στον 20ό αιώνα ως κορυφαίο έργο του γαλλικού κλασικού θεάτρου.
Ίσως κανένας άλλος φανταστικός χαρακτήρας δεν έχει αναλυθεί οντολογικά, ψυχολογικά, θεολογικά, όσο ο Δον Ζουάν, ο μεγαλύτερος γυναικοκατακτητής στην ιστορία.
Στον Δον Ζουάν, ο Μολιέρος πραγματεύεται έναν από τους μεγαλύτερους σύγχρονους μύθους, δίνοντας την ισχυρότερη λογοτεχνική ενσάρκωση του θρυλικού ήρωα και ένα από τα πιο γοητευτικά όσο και αινιγματικά έργα της παγκόσμιας δραματουργίας. Αν και ο Δον Ζουάν γράφτηκε το 1665, τα κεντρικά του θέματα μπορούν να μεταφερθούν μέχρι τις μέρες μας. Η παράσταση είχε προκαλέσει σκάνδαλο τις μέρες που ανέβηκε, πυροδοτώντας την ευθιξία των θρησκόληπτων και των υποκριτών ηθικολόγων της εποχής. Ο Μολιέρος δημιουργεί πολλούς συναρπαστικούς χαρακτήρες που περιορίζονται όχι μόνο στον Don Juan, αλλά στον υπηρέτη του, στη σύζυγό του, στον πατέρα του και σε άλλους χαρακτήρες που εμφανίζονται για λίγο στο έργο. Στο Δον Ζουάν, ο Μολιέρος δημιουργεί κυρίως έναν χαρακτήρα που διαμορφώνει τον κόσμο για να ταιριάζει στις προσωπικές αυταπάτες του με μια εγωιστική κατάχρηση εξουσίας.
Πόσο ποταπός είναι ο Δον Ζουάν; Είναι ο κακός της ιστορίας ή μια οικουμενική αρσενική φιγούρα που η αμοραλιστική επιβεβαίωσή της ξεπερνά τα όρια κάθε πολέμου ανάμεσα στα φύλα; Δεν υπάρχει γυναίκα στον πλανήτη να μη μισεί τον κάθε Δον Ζουάν για τα ψέμματα, τη συναισθηματική αστάθεια, την προσβολή τελικά. Και δεν υπάρχει άντρας που έστω για μια στιγμή δε θέλει να ξεφύγει από τον κανόνα και να ζήσει τον ίλιγγο της παράτολμης ζωής του αιώνιου καρδιοκατακτητή, πέρα από κάθε φραγμό και μέτρο. Όσο κατακριτέα και να είναι αυτή η προσωπικότητα και μόνο που εκπροσωπεί τον πειρασμό, βάζει τους ανθρώπους να ονειρεύονται τις κρυφές απολαύσεις πέρα από την ηθική και τους φραγμούς που θέτει η θρησκεία και η κοινωνία.
Οι μελετητές τον προσεγγίζουν άλλοτε με θαυμασμό, άλλοτε με αποστροφή, τα ίδια συναισθήματα γεννά στον κόσμο και των ανδρών και των γυναικών. Άλλωστε με το όνομά του δημιούργησε ένα ουσιαστικό που ορίζει και περιγράφει αυτόν και μόνον και την κατάστασή του, το ίδιο όπως και άλλοι σπουδαίοι μυθιστορηματικοί ήρωες. Η δονζουανική συμπεριφορά μπαίνει στο πάνθεον δίπλα στην οιδιπόδεια, την αμλετική, την δονκιχωτική, συνοδευόμενη από μια συστοιχία κοσμητικών επιθέτων.
Όλοι συμφωνούν ότι ο Μολιέρος έπλασε τον πιο γνήσια ασεβή, έναν ολέθριο ήρωα, σε ένα από τα μεγαλύτερα έργα της λογοτεχνικής σκηνής. Η ωμότητα με την οποία περιγράφει τις πράξεις του έγινε αντικείμενο δριμείας κριτικής και λογοκρισίας από την πρώτη κιόλας στιγμή που παρουσιάστηκε, όχι μόνο για το προφίλ του ήρωα, αλλά και για την αίσθηση του δικαίου που είναι πεπεισμένος ότι έχει για κάθε πράξη του, επιδεικνύοντας την υπέρβαση των ορίων και την κατάργηση των κανόνων και των συμβάσεων. Τη θέληση της κοινωνικής παράβασης, της κατάργησης των κανόνων και του «αγαθού ανθρώπου». Η προσωπικότητα που έχτισε ο χρόνος, οι δημιουργοί και οι αλλαγές μέσα στους αιώνες κάνουν το μύθο του φανταστικού Δον Ζουάν ένα από τα πιο γοητευτικά αληθινά δυσεπίλυτα μυστήρια. Τόσο αυτόν, όσο και τον κατάλογο των κατακτήσεών του.
ΠΗΓΕΣ: https://www.onassis.org/el/whats-on/don-juan , https://www.culturenow.gr/don-zoyan-to-kynigi-toy-anekplirotoy/ , https://www.elculture.gr/blog/article/%ce%b4%ce%bf%ce%bd-%ce%b6%ce%bf%cf%85%ce%ac%ce%bd-%ce%ad%ce%bd%ce%b1%cf%82-%ce%b8%cf%81%cf%85%ce%bb%ce%b9%ce%ba%cf%8c%cf%82-%ce%ae%cf%81%cf%89%ce%b1%cf%82-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b1%cf%80%ce%bf%cf%80/ , https://www.mytheatro.gr/don-zouan-tou-molierou-kritiki-ke-fotografies-tis-parastasis/
