Τραβάτε γραμμές, νεαρέ μου, χαράζετε γραμμές εκ του φυσικού ή από μνήμης και θα γίνετε καλός καλλιτέχνης – Η ζωή του Εντγκαρ Ντεγκά

Σήμερα θα μιλήσουμε για τον Έντγκαρ Ντεγκά, τον γνωστό Παριζιανο καλλιτέχνη που άφησε ένα βαθιά ανθρώπινο στιγμή στη σύγχρονη ζωγραφική

Η οικογένεια Ντε Γκα

Ο Εντγκαρ Ντε Γκα γεννήθηκε στο Παρίσι στις 19 Ιουλιου του 1834. Καταγόταν από μία πλούσια οικογένεια, με πατέρα Γάλλο-Ίταλό και μητέρα Κρεολή, από τη Νέα Ορλεάνη. Ήταν ο μεγαλύτερος από πέντε αδέλφια. Ο πατέρας του, στο επάγγελμα τραπεζίτης, ήταν ένας άνθρωπος πολύ καλλιεργημένος και ιδιαίτερα φιλόμουσος. Όταν πέθανε η μητέρα του ζωγράφου, στα 13 του χρόνια, την πνευματική του καλλιέργεια ανέλαβε αποκλειστικά ο πατέρας.

Το όνομα

Το πλήρες όνομα του ζωγράφου ήταν Εντγκάρ Ιλαίρ Ζερμαίν ντε Γκα και αντανακλά την πολυπολιτισμικής καταγωγή του. Το επίθετό του, ντε Γκα, διατήρησε ως είχε ως τα σαράντα του έτη, όποτε άρχισε να υπογράφει με εκείνο μονολεκτικά, ως Ντεγκά.

Η κλίση προς τη ζωγραφική

Ο Εντγκάρ Ντεγκά ζωγράφιζε από μικρή ηλικία. Αποφοιτώντας από το λύκειο, με μπακαλορεά στη λογοτεχνία, είχε ήδη μετατρέψει ένα δωμάτιο του σπιτιού σε στούντιο. Ξεκινα να δουλεύει ως αντιγραφέας στο Λούβρο, εμπνέεται από τον Ενγκρ και τους μεγάλους Αναγεννησιακους ζωγράφους, αλλά ο πατέρας του επιμένει να ακολουθήσει νομικές σπουδές. Γράφεται στη νομική σχολή του Παρισιού, αλλά μετά από δύο χρόνια εγκαταλείπει. Σε αυτό συνετέλεσε και η γνωριμία του με τον Ενγκρ.

Τραβάτε γραμμές, νεαρέ μου, χαράζετε γραμμές εκ του φυσικού ή από μνήμης και θα γίνετε καλός καλλιτέχνης

Ντ. Ενγκρ

Αυτά ήταν τα λόγια του μεγάλου Ενγκρ στον Ντεγκά όταν τον πρωτογνώρισε, το 1855. Την ίδια χρόνια, έγινε δεκτός στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού, όπου φοιτησε κοντά στον Λ. ντε Λαμότ, μαθητή του Ενγκρ.

Στην Ιταλία

Το 1858 ο Ντεγκά ταξιδεύει στην Ιταλία. Δεν είναι η πρωτη φορά που πηγαινει εκεί, αλλά είναι η πιο καθοριστική. Ταξιδεύει στη Ρώμη, τη Φλωρεντία, το Βιτερμπο , το Ορβιέτο, στην Περρούτζια και την Ασσιζη. Μελετά τους αναγεννησιακους ζωγράφους, που θα αποτελέσουν μια από τις βασικές επιρροές του και δημιουργεί προσχέδια για το γνωστό του πίνακα «Η οικογένεια Μπελέλλι», που αποτελεί οικογενειακό πορτραίτο. Το αξιοσημείωτο είναι ότι από τους αριστουργηματικούς αναγεννησιακους πίνακες, ο Ντεγκά επιλέγει να μελετήσει λεπτομέρειες και αποσπάσματα που του έκαναν εντύπωση και όχι τη συνολική παράσταση.

Η οικογένεια Μπελέλλι

Αντλώντας θεματολογία από την Ιστορία

Μετά την επιστροφή του στη Γαλλία, περίπου το 1860, επικεντρώνεται σε θέματα ιστορικά. Δίνει μεγάλη έμφαση στη λεπτομέρεια, στο καθαρό σχέδιο. Δίνει περισσότερη σημασία στην απόλυτη απόδοση των ανθρωπίνων χαρακτηριστικών και των εκφράσεων παρά στην απεικόνιση του ιστορικού γεγονότος καθεαυτού. Αυτό φαίνεται πολύ χαρακτηριστικά στον πίνακα του «Νεαροί Σπαρτιάτες», όπου οι μορφές μοιάζουν περισσότερο με Παριζιανους εφήβους από νεανικές συμμορίες της Μονμάρτης, παρά με αρχαίους Έλληνες νέους.

Νεαροί Σπαρτιάτες σε ασκηση
Η Σεμίραμις χτίζοντας τη Βαβυλώνα

Η φιλία με τον Μανέ

Την ίδια χρονική περίοδο, ο Ντεγκά γνωρίζεται με τον Μανέ. Από εκεί και στο εξής θα συνάψουν μία δυνατή φιλιά και αμοιβαία αλληλοεκτίμηση. Ο Μανέ τον γνωρίζει σε ένα κύκλο Ιμπρεσιονιστών καλλιτεχνών, τον φέρνει σε επαφή με προσωπικότητες όπως ο Ζολά, ο Σεζάν, ο Ρενουάρ και ο Μονέ. Σταδιακά αρχίζει μια νέα περίοδος στη ζωγραφική του.

Ένας ιμπρεσσιονισμος της καθημερινότητας

Η τέχνη του Ντεγκά αρχίζει να αντλεί θεματολογία από την καθημερινότητα. Ιπποδρομίες, άνθρωποι στη δουλειά, καπελάδες και πλύστρες, αριστοκράτες και χορεύτριες αρχίζουν να γίνονται κυρία θέματα στους πίνακές του. Απαρνούμενος σταθερά τον Ιμπρεσσιονισμό, τη ζωγραφική στην ύπαιθρο και επιμένοντας να αυτοχαρακτηρίζεται Ρεαλιστής, αποτυπώνει ωστόσο την έμπνευση του με τον ιμπρεσιονιστικό τρόπο. Σκηνές της πόλης, της ρουτίνας, ακόμα και αντικείμενα καθημερινής χρήσης αποδίδονται με ζωντάνια και εξαντλητική λεπτομέρεια.

Οι πλύστρες

Ο Πόλεμος

Με την έναρξη του Γάλλο-πρωσικού πολέμου, το 1870, ο Ντεγκά επιστρατεύεται, όπως και πολλοί συνάδελφοι του στην Εθνοφρουρά. Αυτή είναι και η περίοδος που θα αρχίσει να αντιμετωπίζει προβλήματα όρασης. Η σταδιακή επιδείνωση της κατάστασής του θα τον καταστήσει σχεδόν τυφλό προς το τέλος της ζωής του. Αντίστοιχα θα επηρεάσει και το καλλιτεχνικό του ύφος

Το Φουαγιέ του Χορού και η Σχολή Μπαλέτου

Μετα την ανακωχή, ο ζωγραφος αρχίζει να συχνάζει στα παρασκήνια της όπερας. Η Σχολή Μπαλέτου τον εμπνέει να αρχισει την απεικόνιση σκηνών χορού και μικρών χορευτριών, το θέμα για το οποίο είναι κυρίως γνωστός. Ο πρώτος του πίνακας αυτού του είδους ήταν «Το φουαγιέ του Χορού»

Η Νέα Ορλεάνη

Ο Ντεγκά έζησε για ένα περίπου χρόνο κοντά στο θείο του στη Νέα Ορλεανη. Άντλησε έμπνευση από το εξωτικό -για τα δικά του δεδομένα- στοιχείο, αλλά τα προσχέδια του ως επι το πλείστον δεν κατέληξαν σε πίνακες. Η ξεχωριστή αύρα της Λουϊζιάνα, ωστόσο, αφήνει το ιδιαίτερο στίγμα της στον καλλιτέχνη. Επιστρέφοντας ζωγραφίζει έναν από τους γνωστότερους πίνακες του, την Αγορά του μπαμπακιού, που απεικονίζει τις συναλλαγές στο γραφείο του θείου του.

Η επιστροφή στη Γαλλία

Επιστρέφοντας στη Γαλλία, οι πίνακες του Ντεγκά επιστρέφουν στην ρεαλιστική θεματολογία. Η σύνθεση ωστόσο αποκτά μεγαλύτερη ελευθερία και η παλέτα του γίνεται πιο έντονη και λαμπερή. Μετά το θάνατο του πατέρα του, και τα χρέη που είχε αφήσει ο αδελφός του, εισέρχεται σε μια ιδιαίτερα δημιουργική δεκαετία, κατά την οποία φιλοτεχνεί ορισμενα από τα πιο εμβληματικά έργα του. Εκθέτει τη δουλειά του σε πέντε εκθέσεις μαζί με τους ιμπρεσιονιστές συντρόφους του, συμμετέχοντας και στην οργάνωσή τους, παρά τις αντιθέσεις του προς το Κινημα. Καθώς η οικονομική του κατάσταση βελτιώνεται, στρέφεται και προς τη συλλογή έργων τέχνης, με έμφαση στους αγαπημένους του Ντελακρουά, Ενγκρ και Ντωμιέ.

Ο εφευρέτης της κοινωνικής φωτοσκιάσεως

Η ζωγραφική του Ντεγκά αποκτά όλο και μεγαλύτερη ελευθερία, οι σκηνές γίνονται πιο ρευστές, το φως αξιοποιείται για να διαχωριστούν τα πλάνα, με τέτοιο τρόπο, ώστε στο βάθος να γινεται ένα με τις μορφές. Οι αντανακλάσεις, οι σκιές και οι αποχρώσεις δουλεύοντας με τρόπο πρωτοποριακό και μοναδικό. Αυτή η τεχνική, η οποία έγινε το κύριο μέλημα του ζωγράφου ήταν και ο λόγος που οι φίλοι του τον αποκαλούσαν ειρωνικά «Εφευρέτη της κοινωνικής φωτοσκιάσεως».

Η απομόνωση

Ο Ντεγκά πέρασε τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του σε πλήρη απομόνωση. Οι αντισημιτικές του ιδέες τον απομάκρυναν από μεγάλο μέρος των φίλων του, ενώ η όραση του είχε εξασθενήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ζωγράφιζε κυρίως με βάση το νέφτι, το παστέλ η την τέμπερα, δίνοντας όλο και μεγαλύτερη προσοχή στο φως και το χρωμα. Με τη δεξιοτεχνία του δημιούργησε έργα λυρικά, φαντασιακα, συνδυάζοντας τεχνικές. Υπήρξε μάλιστα ο εφευρέτης της μονοτυπίας. Η πιο χαρακτηριστική συλλογή που δημιούργησε με παστέλ ήταν η σιερα των γυναικών που «Λούζονται, πλένονται, χτενίζονται ή τις χτενίζουν»

Ο Εντγκάρ Ντεγκά πέθανε απομονωμένος σε ηλικία 83 ετών σαν σήμερα, το 1917 στο Παρίσι, αφήνοντας μια μεγάλη συλλογή πινάκων, χαρακτικών και γλυπτών, αποτέλεσμα μιας δυναμικής και προοδευτικής καλλιτεχνικής αναζήτησης, μιας έμπνευσης που αξιοποίησε ακόμη και τους φυσικούς περιορισμούς για να μετουσιωθεί σε πρωτότυπο καλλιτεχνικό έργο.

Οι φωτογραφίες πίσω από 10 διάσημους πίνακες ζωγραφικής

Στους παρακάτω 10 διάσημους πίνακες ζωγραφικής, δεν φανταζόμασταν καν ότι είχαν χρησιμοποιηθεί υπαρκτά πρόσωπα ως μοντέλα. Και όμως, οι ακόλουθες φωτογραφίες οδήγησαν στην δημιουργία αγαπημένων ζωγραφικών έργων.

Grant Wood, American Gothic

Η Nan, αδερφή του Grant Wood και ο οδοντίατρος της οικογενείας, Dr. Byron McKeeby, φόρεσαν μία αποικιακή ποδιά και φόρμα για να ποζάρουν για τον ζωγράφο στο American Gothic.
Η Nan, αδερφή του Grant Wood και ο οδοντίατρος της οικογενείας, Dr. Byron McKeeby, φόρεσαν μία αποικιακή ποδιά και φόρμα για να ποζάρουν για τον ζωγράφο στο American Gothic.

Η Nan, αδερφή του Grant Wood, και ο οδοντίατρος της οικογενείας, Dr. Byron McKeeby, φόρεσαν μία αποικιακή ποδιά και φόρμα για να ποζάρουν για τον ζωγράφο στο American Gothic.   Ήταν ένα σπίτι που, αρχικά, ενέπνευσε τον Wood να δημιουργήσει αυτόν τον πίνακα του 1930. Αποφάσισε όμως αργότερα να ζωγραφίσει και ανθρώπους στην εικόνα – έναν αγρότη και τη γεροντοκόρη του που θα ζούσαν στην οικία.

Norman Rockwell, The Problem We All Live With

Ο πίνακας του Norman Rockwell, The Problem We All Live With αποτίει φόρο τιμής στην ιστορική πρώτη μέρα σχολείου της 6χρονης Ruby Bridges, της πρώτης Αφροαμερικανής που πήγε σε «λευκό» σχολείο.   Το μοντέλο του Rockwell, η Lynda Gunn, ήταν το εγγόνι μιας οικογενειακής φίλης. Πόζαρε για το έργο τέχνης πάνω από πέντε μέρες, ενώ στο τέλος προστέθηκαν στον πίνακα ο αρχηγός της αστυνομίας της Μασαχουσέτης και τρεις Αμερικανοί στρατιώτες της Βοστόνης.

Toulouse-Lautrec και Jane Avril

Η χορεύτρια Jane Avril, μία σταρ του Μουλέν Ρουζ, έγινε η μεγαλύτερη μούσα του Toulouse-Lautrec. Συχνά εμφανίζεται στις εκθαμβωτικές εικόνες του – άλλωστε η χορεύτρια καν-καν αποτέλεσε και την έμπνευση για την πανταχού παρούσα κοκκινομάλλα στους πίνακές του.   H Avril είχε μία αντισυμβατική ομορφιά, ενώ συχνά εμφανιζόταν αγχωμένη ή μελαγχολική. Ο Lautrec επικρίθηκε επειδή ζωγράφιζε τα άτομα με έναν βάναυσο τρόπο, αλλά ίσως είναι πιο δίκαιο να πούμε ότι απεικόνιζε τις ιδιοσυγκρασίες του πιο διάσημου μοντέλου του με ειλικρίνεια.

Paul Cézanne, The Bather

Ένας πίνακας από φωτογραφία αντί για ζωγραφική μοντέλου ήταν μία ανορθόδοξη τεχνική για έναν καλλιτέχνη προς τα τέλη του 1800. Αλλά ο Cézanne έκανε ακριβώς αυτό για τον πίνακα The Bather, ο οποίος τον βοήθησε να ανακαλύψει ένα νέο στυλ ζωγραφικής που εστίαζε στη σύλληψη της ψυχολογικής διάθεσης.   Πολύ συχνά ζητούσε από την οικογένειά του, τοπικούς αγρότες, παιδιά, ακόμα και τον έμπορο των έργων τέχνης του να ποζάρουν για αυτόν, οπότε είναι ασφαλές να υποθέσουμε ότι αυτός ο κύριος ήταν κάποιος τον οποίο ο Cézanne ήξερε στην καθημερινή του ζωή.

Vincent van Gogh, Portrait of the Artist’s Mother

Αφού μετακόμισε στο κίτρινό του σπίτι στην Αρλ, ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ ήθελε να δημιουργήσει μία σειρά οικογενειακών πορτρέτων. Προς τιμήν της μνήμης της μητέρας του, Anna Carbentus van Gogh, επέλεξε μία ασπρόμαυρη φωτογραφία της, για να τη ζωγραφίσει από εκεί. «Φτιάχνω αυτό το πορτρέτο της Μητέρας για εμένα» έγραψε στον αδερφό του Theo. «Δεν αντέχω την άχρωμη φωτογραφία και προσπαθώ να δημιουργήσω μία με πλήρη αρμονία χρωμάτων, όπως βλέπω [τη μητέρα] με τη μνήμη μου».

Edgar Degas, Ballet Dancers

Ο πρωτοποριακός ζωγράφος έγινε μετέπειτα στην καριέρα του και φωτογράφος. Μοιραζόταν τις σπάνιες φωτογραφίες του με έναν μικρό κύκλο οικείων προσώπων και συναδέλφων καλλιτεχνών, και μόνο λίγες έχουν επιβιώσει μέχρι σήμερα.

Paul Gauguin, Two Women/Mother and Daughter

Ο Paul Gauguin «δραπέτευσε» από τη συμβατική ευρωπαϊκή κοινωνία και έφυγε για τη Γαλλική Πολυνησία το 1891. Εκεί γνώρισε τον Henri Lemasson οι φωτογραφίες του οποίου απεικόνιζαν ντόπιους νησιώτες και υπήρξαν η έμπνευση για αρκετούς από τους πίνακες του Gauguin, συμπεριλαμβανομένου και του Mother and Daughter (1901/1902).

Thomas Eakins, The Swimming Hole

Το αριστούργημα του Thomas Eakins που απεικονίζει γυμνούς άντρες υμνεί τις φιγούρες των φίλων και μαθητών καθώς και του ίδιου του καλλιτέχνη και προκάλεσε σάλο στον κύκλο των καλών τεχνών. Ο πίνακας βασίστηκε σε μία σειρά φωτογραφιών που τράβηξε ο Eakins στην Dove Lake κοντά στην Φιλαδέλφεια.

Balthus και Frédérique Tison

Αυτή η φωτογραφία του 1956 τραβήχτηκε αφού ο Balthus ζωγράφισε αυτό που από πολλούς θεωρείται το σπουδαιότερο αριστούργημα του, The Room. Το μοντέλο στη φωτογραφία είναι η ανιψιά του Frédérique Tison, η οποία απεικονίζεται και σε πολλά άλλα έργα τέχνης του αμφιλεγόμενου μοντερνιστή.

Lucian Freud και Leigh Bowery

Ο Αυστραλός εικαστικός-περφόρμερ Leigh Bowery υπήρξε «μούσα» για τον ζωγράφο Lucian Freud, από τότε που ο δεύτερος είδε τον Bowery στην Anthony d’ Offay Gallery to 1988. «Τον βρήκα όμορφο με έναν υπέροχο τρόπο» είπε ο Freud.

ΠΗΓΗ: https://www.lifo.gr/articles/arts_articles/171542

“ΠΡΟΒΑ ΜΠΑΛΕΤΟΥ ΣΤΗ ΣΚΗΝΗ” του ζωγράφου της ανθρώπινης κίνησης, Εντγκάρ Ντεγκά

Ο πίνακας «Πρόβα μπαλέτου στη σκηνή» φιλοτεχνήθηκε το 1874 από το Γάλλο Ιμπρεσιονιστή ζωγράφο Εντγκάρ Ντεγκά.

Ο Εντγκάρ Ντεγκά θεωρείται από τους θεμελιωτές του ιμπρεσιονισμού, μολονότι ο ίδιος απέρριπτε τον όρο και προτιμούσε να αποκαλείται ρεαλιστής. Ήταν αναγνωρισμένος ως αυθεντία της κινούμενης ανθρώπινης μορφής και ήταν κυρίως γνωστός για τις χορεύτριες του, που τις απεικόνισε σε πίνακες, χαρακτικά και γλυπτά σε μπρούντζο.

Ο Ντεγκά ασχολήθηκε με τον κόσμο του χορού σχεδόν εμμονικά, γι’ αυτό απεικονίζει τις κοπέλες σε πρόβες ή ντυμένες με φτερά, ενώ περιμένουν την έναρξη της παράστασης. Ήταν ένας οξυδερκής παρατηρητής και ένας παράξενος, αλλά συμπαθητικός χρονικογράφος της καθημερινής ζωής των χορευτριών.

Η συζήτηση γύρω από το πάθος του Ντεγκά για τις χορεύτριες περιστρέφεται και γύρω από το θέμα της πορνείας από την οποία οι μπαλαρίνες, που κατά κανόνα προέρχονταν από τις κατώτερες κοινωνικά και οικονομικά τάξεις, απείχαν ένα μόλις βήμα. Δεν ήταν καθόλου ασυνήθιστο για τα «μικρά ποντικάκια» (όπως αποκαλούνταν χαϊδευτικά οι χορεύτριες της Όπερας της γαλλικής πρωτεύουσας) να αναζητούν προστάτες ανάμεσα στους πλούσιους θεατές οι οποίοι συγκεντρώνονταν στην πίσω πόρτα.

«Εκτός από την καρδιά μου, αισθάνομαι όλα να γερνούν μέσα μου. Ακόμη και η καρδιά μου έχει κάτι το τεχνητό. Την έχουν ράψει οι χορεύτριες σε ένα πορτοφολάκι από ροζ σατέν, πολύ απαλό ροζ, σαν τα παπούτσια τους».

ο Ντεγκά σε ένα γράμμα του προς τον γλύπτη Αλμπέρ Μπαρτολομέ

Στον πίνακα «Πρόβα μπαλέτου στη σκηνή» (1874), αποτυπώνονται κορίτσια που χορεύουν ντυμένα με το χαρακτηριστικό τούλι της μπαλαρίνας υπό το βλέμμα ενός άνδρα ο οποίος κάθεται πιο πίσω, σε μια καρέκλα, φορώντας στραβά το καπέλο του. Πιθανώς είναι κάποιος συνδρομητής της όπερας. Ένας από αυτούς που πλήρωναν αδρά για να αποκτήσουν το προνόμιο της πρόσβασης στις πρόβες και στις παραστάσεις, αλλά και για να έχουν τη δυνατότητα προσωπικών σχέσεων με τις κοπέλες.

Ο Ντεγκά έδινε διάφορες απαντήσεις όταν τον ρωτούσαν για τη μανία του να ζωγραφίζει χορεύτριες. «Μου αρέσουν τα φορέματά τους» έλεγε τη μια φορά. «Αποτελούν, με έναν τρόπο, τη συνέχεια των αρχαιοελληνικών αγαλμάτων», απαντούσε την άλλη. Ωστόσο, σοβαρότερη ακούγεται μια τρίτη εκδοχή σύμφωνα με την οποία οι χορεύτριες του προσέφεραν απλώς την πρόφαση για να αποτυπώσει την ανθρώπινη κίνηση, της οποίας υπήρξε αιώνιος θαυμαστής.

Πηγές: https://www.elculture.gr/blog/article/εντγκάρ-ντεγκά-ο-ζωγράφος/ , https://el.m.wikipedia.org/wiki/Εντγκάρ_Ντεγκά