Το μπαρ στα Φολί Μπερζέρ (1882, 96×130 εκ., Courtauld Gallery, Λονδίνο) είναι το τελευταίο αριστούργημα του Μανέ, με το οποίο επέστρεψε στην εξύμνηση της σύγχρονης ζωής στο Παρίσι. Ο συνδυασμός του τεχνητού και του φυσικού, της ψευδαίσθησης και της πραγματικότητας σ’ αυτόν τον κόσμο της νύχτας, πρόσφερε στους καλλιτέχνες κατεξοχήν “μοντέρνες” εικόνες από την καθημερινότητα. Ο πίνακας του Μανέ, ένα από τα πιο ευαίσθητα και χαρακτηριστικά δείγματα αυτής της νέας τέχνης, αποτελεί εικόνα μιας αντανάκλασης, καθώς ολόκληρο το φόντο είναι ένας καθρέφτης, στον οποίο και βλέπουμε την αίθουσα του διασημότερου μουσικού θεάτρου της εποχής. Ο καλλιτέχνης προσπάθησε να αποδώσει όσο το δυνατόν καλύτερα τη γοητεία της ατμόσφαιρας που επικρατούσε στον χώρο.
Ο πίνακας φιλοτεχνήθηκε έναν χρόνο πριν τον θάνατο του Μανέ, σε δύσκολες συνθήκες λόγω της ασθένειάς του, η οποία ανάγκασε τον καλλιτέχνη να ζωγραφίσει σχεδόν όλο το έργο στο ατελιέ. Κεντρικό πρόσωπο του πίνακα είναι η Σουζόν, μία από τις εργαζόμενες στο Φολί Μπερζέρ, η οποία πόζαρε ως μοντέλο, πίσω από ένα μπαρ που είχε στήσει ο Μανέ. Η Σουζόν ήταν μπαργούμαν και εικονίζεται μπροστά από έναν καθρέφτη, ο οποίος αντανακλά το κοινό που παρακολουθεί μία παράσταση. Η γυναίκα μοιάζει απομονωμένη και στο άδειο βλέμμα της αποτυπώνεται η μοναξιά, που έρχεται σε αντίθεση με τη φασαρία του πλήθους. Ο Μανέ έχει μετατοπίσει την αντανάκλασή της στα δεξιά. Μας κοιτάζει κατάματα, αλλά στον καθρέφτη φαίνεται ότι γέρνει προς έναν πελάτη. Ο Γάλλος συγγραφέας Γκυ ντε Μωπασσάν έλεγε ότι οι μπαργούμαν ήταν «οι προμηθευτές του ποτού και της αγάπης».
Αλλά, ποιος είναι και πού ακριβώς στέκεται ο άντρας με το ψηλό καπέλο που μιλάει στην κοπέλα του μπαρ; Ο άντρας είναι ο κεντρικός θεατής του θέματος, όμως ο Μανέ επέλεξε να τοποθετήσει το είδωλό του στον καθρέφτη, στα δεξιά του καμβά. Πολλοί κριτικοί κατηγόρησαν τον Μανέ για άγνοια της προοπτικής. Το 2000, ωστόσο, μια φωτογραφία που λήφθηκε από την κατάλληλη γωνία έδειξε τη σκηνή που ζωγράφισε ο καλλιτέχνης. Σύμφωνα με αυτήν τη φωτογραφία, η “συνομιλία” που πολλοί έχουν θεωρήσει ότι πραγματοποιείται μεταξύ της μπαργούμαν και του τζέντλεμαν αποκαλύπτεται ότι είναι ένα οπτικό τέχνασμα. Ο άντρας στέκεται έξω από το οπτικό πεδίο του ζωγράφου, προς τα αριστερά, και κοιτάζει μακριά από τη γυναίκα, αντί να στέκεται ακριβώς μπροστά της. Ο παρατηρητής της σκηνής (ο ζωγράφος, ένας άλλος θεατής δηλαδή) στέκεται στα δεξιά. Η γυναίκα κοιτάζει προς το μέρος μας, εντούτοις, μέσω της αντανάκλασης μοιάζει ότι συνομιλεί με τον άντρα. Ο Μανέ παίζει αριστοτεχνικά με την προοπτική. Κι εμείς, πλέον ως θεατές του πίνακα, έχουμε την εντύπωση ότι βρισκόμαστε στη θέση του άντρα με το καπέλο, όμως αυτό που αντικρίζουμε δεν είναι παρά η ματιά του καλλιτέχνη.
Στο πρώτο πλάνο, πάνω στο μπαρ διακρίνονται μπουκάλια σαμπάνιας, μπύρας και κρασιού. Οι ετικέτες με το κόκκινο τρίγωνο φανερώνουν ότι πρόκειται για τη μπύρα Bass Pale Ale. Η Ζυθοποιία Bass ιδρύθηκε το 1777 στην Αγγλία και το διακριτικό τρίγωνο της εταιρείας έγινε το πρώτο κατοχυρωμένο εμπορικό σήμα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η τοποθέτηση του κόκκινου σχήματος στην ετικέτα για την αναγνώριση της μπύρας, επιβεβαιώνει ακόμα και με αυτόν τον τρόπο ότι, για τους ιμπρεσιονιστές, είναι αρκετή και πιο σημαντική η γενική εντύπωση του συνόλου, χωρίς να είναι απαραίτητη η λεπτομερής αναφορά και το τέλειο φινίρισμα.
ΠΗΓΕΣ: https://www.kathimerini.gr/480438/article/politismos/arxeio-politismoy/o-entoyar-mane-zwgrafizei-th-zwh , https://www.huntingspirits.tv/to-bar-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%86%CE%BF%CE%BB%CE%AF-%CE%BC%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B6%CE%AD%CF%81/ , http://beeinart.gr/foliebergere/
