Ετικέτα: Γιαν βαν Άικ

Οι άνθρωποι δημιουργούν τέχνη από την αρχή της ανθρωπότητας ως σήμερα. Κάποιοι έμειναν στην ιστορία για το έργο τους αλλά και έχαιραν αναγνώρισης όσο ήταν ακόμα εν ζωή. Αυτοί κατόρθωσαν να επωφεληθούν σημαντικά και οικονομικά από το πάθος τους, ενώ άλλοι έζησαν φτωχικά αφιερωμένοι με κάθε κόστος στην τέχνη τους. Σίγουρα το έργο που παρήχθη από όλους είναι μοναδικό. Ωστόσο, παραμένει άξια θαυμασμού η αυταπάρνηση ορισμένων και ο διαρκής αγώνας να εκφραστούν σε εποχές που πιθανόν το έργο τους να μην ήταν καλοδεχούμενο διότι ήταν πολύ πρωτοποριακό ή απλώς διαφορετικό από το σύνηθες και εξ’ ου μη αποδεκτό. Συγκεντρώσαμε μια ενδεικτική λίστα με πέντε από αυτούς που θα δείτε πως σήμερα το έργο όλων, ανεξαιρέτως , αποτελεί πηγή έμπνευσης και αισθητική απόλαυση αλλά και αντικείμενο εμπορίας.

1. Βίνσεντ Βαν Γκογκ

Κατά κύριο λόγο αυτοδίδακτος, ο Vincent van Gogh δημιούργησε πάνω από 900 έργα ζωγραφικής και 1.100 έργα σε χαρτί κατά τη διάρκεια της δεκαετίας που εργάστηκε ως καλλιτέχνης. Ένας από τους πιο επιδραστικούς καλλιτέχνες της σύγχρονης εποχής, δεν είχε όρεξη για τάξεις και μαθήματα. Διδάχθηκε από τη μητέρα του, αφού οι προσπάθειές της να του παρέχει εκπαίδευση εκτός σπιτιού, ναυάγησαν. Στα 16 του εργαζόταν ως βοηθός εμπόρου τέχνης. Προσπάθησε να γίνει πάστορας, αλλά απέτυχε στις εξετάσεις. Στη συνέχεια φοίτησε για ένα εξάμηνο σε μια ιεραποστολική σχολή και παρόλο που δεν συνέχισε, εργάστηκε ως ιεραπόστολος το 1879. Εκείνη την εποχή ο αδελφός του, Theo, είδε μερικά από τα σκίτσα του και τον παρότρυνε να ασχοληθεί με την τέχνη. Ο Van Gogh έκανε ένα πολύ σύντομο πέρασμα από την Académie Royale des Beaux-Arts των Βρυξελλών το 1880. Για το υπόλοιπο της σύντομης ζωής του, επικεντρώθηκε στη ζωγραφική και ανέπτυξε ένα έντονα προσωπικό στυλ που τροφοδότησε το μεγάλο του μεγάλο έργο. Η συναισθηματική αναταραχή του καθρεφτίζονται στους στροβιλισμούς που κάνει το πινέλο του στον καμβά, και το στυλ του σφυρηλατείται μέσω της διαρκούς εξάσκησης αλλά και της ευτυχίας και της δυστυχίας της ανθρώπινης ύπαρξης. Έζησε φτωχικά βασισμένος στο εισόδημα του αδελφού του και οι πίνακές του δεν συνάντησαν παρά χρόνια αργότερα την αναγνωρισιμότητα που τους άξιζε.

2. Κλωντ Μονέ

Ίσως ο πιο σημαντικός εκπρόσωπος του κινήματος του ιμπρεσιονισμού. Τα έργα του, τα οποία συχνά απεικονίζουν τοπία με θέματα εμπνευσμένα από τη φύση, δίνουν συχνά περισσότερη βαρύτητα στην εντύπωση που δημιουργούν τα χρώματα παρά στην ακριβή απόδοση των μορφών. Μάλιστα, ο όρος “Ιμπρεσιονισμός”, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον κριτικό τέχνης Λουίς Λιρόι φέρεται να προήλθε από πίνακα του Μονέ, με τον οποίο συμμετείχε το 1874 στην πρώτη έκθεση της ομάδας των Ιμπρεσιονιστών στο Παρίσι, με τίτλο “Impression, soleil levant”. Αν και ο εν λόγω πίνακας χαίρει σήμερα ιδιαίτερης εκτίμησης και θεωρείται ένα από τα αντιπροσωπευτικά δείγματα του κινήματος του “Ιμπρεσιονισμού”, ο Μονέ, εκείνη την περιόδο, δεν ήταν παρά δέκτης κακών κριτικών, τόσο από το κοινό, όσο και από τους κριτικούς, οι οποίοι θεωρούσαν τα έργα του άμορφα, ημιτελή και άσχημα. Μάλιστα, τόσο ο ίδιος όσο και η οικογένειά του έζησαν σε συνθήκες μεγάλης φτώχειας, ενώ τα έργα του άρχισαν κάπως να κινούνται εμπορικά μόλις γύρω στο 1880.

3. Γιοχάνες ή Γιαν Βερμέερ

Το πλέον γνωστό έργο του είναι το “Κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι” (περ. 1665). Κατά το μεγαλύτερο ποσοστό οι πίνακές του προσαρμόζονται στην κυρίαρχη τάση της ολλανδικής ηθογραφικής ζωγραφικής, σύμφωνα με την οποία έπρεπε να καταδικάζονται η αμαρτία και τα ανθρώπινα πάθη, με απώτερο στόχο τη διαπαιδαγώγηση και την ανάδειξη της «ενάρετης» ζωής. Για τα δεδομένα της εποχής του ολοκλήρωσε πολύ μικρό αριθμό έργων, περίπου πενήντα από τα οποία τριάντα πέντε έχουν διασωθεί. Ωστόσο, ακόμα και αυτός ο μικρός αριθμός έργων δεν κατάφερε να συγκεντρώσει το ενδιαφέρον της αριστοκρατικής κοινωνικής τάξης την εποχή εκείνη, κυρίως λόγω της τεχνοτροπίας του Βερμέερ, η οποία συγκινούσε περισσότερο την αγροτική μεσαία τάξη. Το 1675 ο Βερνέρ δανείστηκε χρήματα στο Αμστερνταμ, χρησιμοποιώντας την πεθερά του ως εγγυητή. Λίγο αργότερα, απεβίωσε αφήνοντας σημαντικά χρέη στην οικογένειά του.

4. Πωλ Σεζάν

Αν και θεωρείται από πολλούς ο πατέρας της μοντέρνας τέχνης, τα έργα του δεν έτυχαν αναγνώρισης στις εκθέσεις της Γαλλικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών. Μάλιστα, όλα τα έργα του με τα οποία επιχείρησε να συμμετάσχει στις εκθέσεις αυτές από το 1864 έως και το 1869 δεν έγιναν δεκτά! Απομονωμένος, έζησε μακριά από το καλλιτεχνικό κέντρο του Παρισιού στην Προβηγκία της νότιας Γαλλίας με τα έργα του να επικεντρώνονται σε μία περιορισμένη θεματολογία νεκρής φύσης, τοπίων και προσωπογραφιών. Η μεγαλύτερη συνεισφορά του στον ιμπρεσιονισμό θεωρείται η πρόσθεση καθαρών γεωμετρικών στοιχείων που αργότερα επηρέασαν το κίνημα του κυβισμού. Έτσι, δε θα μπορούσε να χαρακτηριστεί παρά ειρωνεία της τύχης η συμμετοχή του το 1907 στη φθινοπωρινή έκθεση της Ακαδημίας Καλών Τεχνών, λίγους μόνο μήνες μετά το θάνατό του.

5. O Ανρί ντε Τουλούζ-Λωτρέκ

Ιδιαίτερα γνωστός για τις αφίσες που επιμελήθηκε για το καμπαρέ Μουλέν Ρουζ, ο Λωτρέκ ήταν στενός φίλος του Βαν Γκογκ (τον οποίο μάλιστα ζωγράφισε) αλλά και του Σεζάν, χωρίς ωστόσο να επιτύχει μεγαλύτερη εν ζωή αναγνώριση. Αν και γόνος ιστορικής και αριστοκρατικής οικογένειας, πέθανε πάμπτωχος στη Μονμάρτρη, αλκοολικός και έχοντας προσβληθεί από σύφιλη, σε ηλικία μόλις 37 ετών. Καθ’όλη του τη ζωή υπέφερε από αναπηρίες και χρόνια προβλήματα υγείας, ενώ έπασχε και από πυκνοδυσόστωση, νόσο που χαρακτηρίζεται από καθυστερημένη σύγκλειση των κρανιακών ραφών, κοντό ανάστημα και σκελετικές ανωμαλίες, η οποία τελικά πήρε το όνομα του και έμεινε γνωστή ως σύνδρομο “Λωτρέκ”.

Πηγή: www.doctv.gr
https://www.clickatlife.gr/culture/story/38768

1. Το πορτρέτο του Λούσιαν Φρόυντ (Φράνσις Μπέικον)

Χάθηκε από προσώπου γης το 1988 και για 25 χρόνια δεν υπήρχε καμία πληροφορία ή υπόνοια για το που θα μπορούσε να βρίσκεται· κι αυτό με δεδομένο ότι οι εγκληματικές συμμορίες συνήθως έκαναν προτάσεις για να πάρουν τα λύτρα. Ο Φρόυντ σχεδίασε δική του ανακοίνωση για τον κλεμμένο πίνακα, αλλά ακόμα και ως προς αυτό δεν υπήρξε κάποια ανταπόκριση. Φημολογείται ότι έχει κλαπεί΄από κάποιον μαθητή στη γκαλερί Neue Nationalgalerie του Βερολίνου. Η τιμή του εκτιμάται στις 132.000 αγγλικές λίρες

2. Η τρικυμία της θάλασσας από τον Γαλιλαίο (Ρέμπραντ)

Ο πίνακας εξαφανίστηκε το 1990 –μαζί με άλλα δώδεκα έργα τέχνης– από το αμερικανικό μουσείο Isabella Steward Gardner της Βοστώνης. Για πάνω από είκοσι χρόνια, το FBI ερευνούσε την κλοπή μέχρι και τις μέρες μας. Δίνεται ανταμοιβή 5 εκατ. δολαρίων για οποιαδήποτε πληροφορία. Ένα ζευγάρι εγκληματιών φαίνεται να έκλεψαν το έργο αυτό, όταν τους επετράπη η είσοδος από τους φύλακες του μουσείου. Έδεσαν τους φύλακες και τους κλείδωσαν στο υπόγειο. Η αξία του συγκεκριμένου έργου εκτιμάται στα 3,2 εκατ. δολάρια.

3. Το περιστέρι με τα πράσινα μπιζέλια (Πάμπλο Πικάσο)

Χάθηκε το 2010. Δυστυχώς, είναι σχεδόν απίθανο το έργο αυτό του Πικάσο να επανεμφανιστεί κάποτε. Είχε κλαπεί από το γαλλικό μουσείο Musée d’ Art Moderne de la Ville de Paris και εικάζεται ότι ο κλέφτης το είχε πετάξει σε έναν κάδο σκουπιδιών. Οι αρχές αντιλήφθηκαν τίποτα με αποτέλεσμα ο πίνακας να έχει πιθανότατα καταστραφεί. Αν δημοπρατούνταν σήμερα, το έργο τούτο εκτιμάται ότι θα έπιανε περισσότερα από 20 εκατ. δολάρια.

4. Κεφάλι Αρλεκίνου (Πάμπλο Πικάσο)

Το 1971, άλλο ένα έργο του Πικάσο κλάπηκε, αυτή τη φορά από τη γερμανική γκαλερί Kunsthal. Δεν έχει γνωστοποιηθεί κάτι άλλο έκτοτε από τις αρχές και δεν έχει εκτιμηθεί η τιμή του έργου.

5. Οι δίκαιοι δικαστές των αδερφών (Γιαν ή Χούμπερτ Βαν Άικ)

Ο πίνακας αυτός υπήρξε μέρος της συλλογής του καθεδρικού ναού Saint Bravo στη βελγική πόλη Γάνδη (Ghent). Ένα βράδυ του Απριλίου το 1934, κάποιος αφαίρεσε προσεκτικά τον πίνακα και τον αντικατέστησε με ένα σημείωμα που έγραφε «Κλάπηκε από Γερμανούς, εξαιτίας της Συνθήκης των Βερσαλλιών». Απαιτήθηκαν λύτρα για την επιστροφή του, αλλά ο επίσκοπος αρνήθηκε να πληρώσει, αν και είχαν γίνει διαπραγματεύσεις μέσω επιστολών. Από το νεκροκρέβατό του, ο κλέφτης επέμενε να κρατά κρυφή την τοποθεσία του πίνακα, παίρνοντας το μυστικό στον τάφο του. Το ποσό που ζητήθηκε για λύτρα ήταν 21.300 δολάρια.

6. Η θέα του Auvers-sur-Oise (Σεζάν)

Ο πίνακας εξαφανίστηκε το 2000 από το παλαιότερο πανεπιστημιακό μουσείο τέχνης, το Ασμόλειο Μουσείο στην Οξφόρδη της Αγγλίας. Οι ληστές δεν έγινε ποτέ γνωστό πως μπήκαν στο μουσείο, όπως άγνωστη παραμένει και το πού βρίσκεται σήμερα το έργο και το πόσο κοστίζει.

7. Το πορτρέτο ενός νεαρού άντρα (Ραφαέλ)

Το έργο αυτό του 16ου αιώνα κλάπηκε το 1945 στο τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Αν και ο πίνακας είχε διασωθεί από το μουσείο της Κρακοβίας, το 1939 άντρες της Γκεστάπο τον πήραν στο Βερολίνο για να διακοσμήσει το εκεί διαμέρισμα του Χίτλερ. Το 1945, ο ο Χανς Φρανκ (Hans Frank) υψηλόβαθμος αξιωματούχος των Ναζί, μετέφερε τον πίνακα από τη συλλογή του δικτάτορα στο βασιλικό κάστρο Wawel της Κρακοβίας. Έκτοτε έχουν χαθεί τα ίχνη του.

8. Η Γέννησις (Μικελάντζελο Μερίζι ντα Καραβάτζιο)

Ο πίνακας εξαφανίστηκε το 1969 από το Σαν Λορέντζο της Σικελίας. Κύριοι ύποπτοι θεωρούνται μέχρι και σήμερα η τοπική Μαφία, αν και τα έργα παραμένουν χαμένα. Υπήρξαν πολλές θεωρίες για το τι μπορεί να συνέβη. Μια από αυτές είναι ότι το πολύτιμο έργο μπορεί να φαγώθηκε από τρωκτικά ή ζώα στη φάρμα όπου πιθανολογείται ότι ήταν κρυμμένα. Πρόσφατα, ένα μέλος της μαφίας που έγινε πληροφοριοδότης των αρχών αποκάλυψε ότι μαζί με άλλους είχε κάψει το έργο τη δεκαετία του ’80.

9. Εκκλησιαζόμενοι φεύγουν από τον ναό του Nuenen, (Βίνσεντ Βαν Γκογκ)

Είναι ένα από τα δύο έργα του ίδιου ζωγράφου που κλάπηκαν από τον μουσείο του Αμστερντάμ τον Δεκέμβριο του 2002. Οι ληστές έσπασαν την οροφή του κτηρίου, πήραν τα έργα και έφυγαν μέσα σε λίγα λεπτά. Και οι δύο πίνακες, κοστίζουν 25 εκατ. δολάρια. Αν και οι ολλανδικές αρχές συνέλαβαν μετά από δύο χρόνια τους ληστές, οι πίνακες παραμένουν εξαφανισμένοι.

10. Το κονσέρτο (Γιοχάνες Βερμέερ)

Ο πίνακας του Βερμεέρ είναι ακόμα ένα θύμα των ληστών που εισέβαλλαν στο μουσείο Isabella Steward Gardner το 1990. Η τιμή του εκτιμάται στα 130 εκατ. δολάρια και θεωρείται ο πιο ακριβός πίνακας που έχει δημιουργηθεί ποτέ.

Ο Γιαν βαν Αϊκ είναι ένας από τους

μεγάλους ζωγράφους της ιστορίας της δυτικής τέχνης, για τη θαυμαστή του τεχνική, για τη δημιουργική του ικανότητα, στην οποία ξεχωρίζει η αντίληψή του για το τοπίο και την προσωπογραφία, για τη μόρφωση και την αυτοεκτίμησή του, η οποία, ωστόσο, δεν κατάφερε να αλλάξει την αντίληψη για τους ζωγράφους, οι οποίοι θεωρούνταν ακόμα απλοί τεχνίτες, και όχι καλλιτέχνες. Στην υπηρεσία της αριστοκρατίας της Βουργουνδίας και του περιβάλλοντός της, ήταν όμως και ένας καλλιτέχνης τον οποίο εκτιμούσαν ιδιαίτερα οι Ιταλοί έμποροι που κατοικούσαν στη Βρύγη και σε άλλες φλαμανδικές πόλεις.

Παρόλο που διαθέτουμε αρκετά ντοκουμέντα σχετικά με τα χρόνια της καλλιτεχνικής ωριμότητας του Βαν Αϊκ -επισημαίνει στο κείμενο της Μονογραφίας η Federica Armiraglio- η ανασύσταση της υπόλοιπης ζωής του δεν είναι πάντα εύκολη. Η χρονολογία της γέννησής του είναι άγνωστη, τοποθετείται όμως κατά πάσα πιθανότητα ανάμεσα στο 1390 και το 1395. Ο τόπος όπου γεννήθηκε είναι επίσης άγνωστος.

Η πρώτη επίσημη αναφορά στο όνομα του Βαν Αϊκ γίνεται στο βιβλίο λογαριασμών του Ιωάννη (της Βαυαρίας). Ανάμεσα στο 1422 και το 1424, ο καλλιτέχνης βρισκόταν στην υπηρεσία του Ιωάννη της Βαυαρίας, κόμη της Ολλανδίας, με την ιδιότητα του ακόλουθου, αλλά και του ζωγράφου της αυλής της Χάγης. Αν και υπάρχει ένα μικρό ποσοστό αμφιβολίας, είναι ωστόσο πολύ πιθανό η σταδιοδρομία του Γιαν βαν Αϊκ να ξεκίνησε από τη μικρογραφία, είδος το οποίο εγκατέλειψε εν συνεχεία, για να αφοσιωθεί στη ζωγραφική σε ξύλο.

Τον Ιανουάριο του 1425, ο Γιαν πέρασε στην υπηρεσία του δούκα της Βουργουνδίας, του Φίλιππου του Καλού. Οπως με τον Ιωάννη της Βαυαρίας, έτσι και σε αυτή την περίπτωση δεν γνωρίζουμε ποιες ακριβώς ήταν οι υπηρεσίες που πρόσφερε ο Βαν Αϊκ στον Φίλιππο τον Καλό.

Οταν εγκατέλειψε τη Χάγη, ο Γιαν βαν Αϊκ έζησε αρχικά στη Λιλ, όπου τον είχε καλέσει ο δούκας, αλλά εν συνεχεία πήγε στη Βρύγη, πόλη στην οποία έμεινε από το 1432 μέχρι τον θάνατό του, το 1441. Το 1432 αποτελεί ορόσημο, καθώς τότε άρχισε να υπογράφει τα έργα του, συνήθεια που διατήρησε για περίοδο περίπου δέκα χρόνων, μέχρι τον θάνατό του. Τη χρονιά αυτή η υπογραφή του εμφανίζεται στο πλαίσιο του «Πολύπτυχου της Γάνδης», το οποίο προοριζόταν για τον καθεδρικό ναό του Αγίου Μπαβόν, όπου και φυλάσσεται μέχρι σήμερα.

Η προσωπογραφία ήταν ένα από τα είδη τα οποία ο Βαν Αϊκ ανανέωσε ριζικά -σημειώνει η Armiraglio-, θέτοντας τις βάσεις μιας σύγχρονης απεικόνισης της ανθρώπινης μορφής, μακριά από κάθε εξιδανίκευση.

Ο Γιαν βαν Αϊκ ήταν επίσης ένας από τους εμπνευστές, μαζί με τον Ρομπέρ Καμπέν, του λεγόμενου Andachtsbild, του έργου λατρευτικού χαρακτήρα, το οποίο θα γνωρίσει μεγάλη επιτυχία και άνθηση στη φλαμανδική ζωγραφική. Η ονομασία αυτή αποδίδεται σε έργα με θρησκευτικά θέματα που κυριαρχούνται από σιωπηλή και στοχαστική ατμόσφαιρα, η οποία καλεί σε διαλογισμό. Ο ρόλος του παραγγελιοδοτών, οι οποίοι απο τον Μεσαίωνα και μετά εμφανίζονταν συχνά στα έργα με θρησκευτικά θέματα, αλλάζει ριζικά. Γίνονται βασικό μέρος της σύνθεσης, σαν να ήταν πραγματικά παρόντες στη θεϊκή εμφάνιση.

Ο Γιαν βαν Αϊκ ήταν επίσης σημαντικός ανανεωτής στο τεχνικό πεδίο, χάρη στο γεγονός ότι κατείχε τέλεια την τεχνική της ελαιογραφίας, με την οποία δίνει στους πίνακές του τη διάφανη και λαμπερή όψη που τους χαρακτηρίζει. Με διαδοχικές και λεπτές στρώσεις χρώματος, επιτυγχάνει ετνυπωσιακά βαθμό φωτεινότητας και λάμψης, ο οποίος από την αρχή προκάλεσε τον θαυμασμό των συγχρόνων του, εκτρέφοντας τον μύθο ότι επρόκειτο για τον «πατέρα» αυτής της τεχνικής.

Οι μελετητές προσπάθησαν να αποσυνδέσουν τη μορφή του Βαν Αϊκ από τις πιο μυθοποιημένες πτυχές της -παρατηρεί η Armiraglio- ξεκινώντας από την υποτιθέμενη λογιοσύνη του. Ομως, ενώ είναι σίγουρα υπερβολή να μετατρέψουμε τον Φλαμανδό ζωγράφο σε ουμανιστή λόγιο, από την άλλη είναι αναμφισβήτητο ότι τα επαναλαμβανόμενα δείγματα εκτίμησης από πλευράς του Φίλιππου του Καλού, και ακόμα περισσότερο τα ίδια του τα προσόντα, που ξεπερνούν κατά πολύ την απλή τεχνική δεξιότητα, φτάνοντας σε υψηλά επίπεδα σύλληψης και εκτέλεσης. Η ζωγραφική του Βαν Αϊκ δεν είναι καινοτόμος μόνο για τον εκπληκτικό ρεαλισμό της, την ανακάλυψη του χώρου που διαμορφώνεται από το φως ή την καθιέρωση της ελαιογραφίας, αλλά και για όσα κρύβονται πίσω της, και ειδικότερα τον θεωρητικό στοχασμό για τον ρόλο των εικαστικών τεχνών, που τόσο χώρο καταλαμβάνει στα κείμενα της ιταλικής Αναγέννησης. Ο Βαν Αϊκ αποδεικνύεται ότι είχε μελετήσει αυτά τα ζητήματα.

Ο Βαν Άικ οφείλει την επιτυχία του κυρίως στην – όπως αναφέραμε παραπάνω καινοτόμα για την εποχή του- τεχνική της ελαιογραφίας. Αυτός την εφεύρε, αλλά και στα πιο καθημερινά έργα που επιχείρησε να δημιουργήσει.

Το 1425, μετά τον θάνατο του Ιωάννη της Βαυαρίας, ο βαν Άικ εντάσσεται στο καλλιτεχνικό δυναμικό του Φιλίππου του Καλού, στην υπηρεσία του οποίου θα παραμείνει για το υπόλοιπο της ζωής του.
Ως «ιδιαίτερος του βασιλέα» αναλαμβάνει διάφορες καλλιτεχνικές παραγγελίες της Αυλής της Βουργουνδίας, για τις οποίες και πληρώνεται αδρά. Η αμοιβή του με τα χρόνια αυξάνει θεαματικά, δείκτης της σπουδαιότητας της θέσης του· Σε έγγραφο του 1435 αναφέρεται ότι πρέπει να επισπευσθεί η πληρωμή του ζωγράφου, ειδάλλως υπάρχει ο κίνδυνος να φύγει και να χάσουν έναν απαράμιλλο ποιητή “τέχνης και επιστήμης”. Ο Δούκας Φίλιππος του έτρεφε μεγάλη εκτίμηση, βαπτίζοντας τα παιδιά του, αλλά και χρηματοδοτώντας τη χήρα του μετά τον θάνατό του καθώς και προικοδοτώντας μια κόρη του.
Αντίθετα με το σύνηθες της εποχής του, ο Βαν Άικ συχνά υπέγραφε τα έργα του και χρονολογούσε τις κορνίζες τους.· Πίνακας και κορνίζα, αμφότερα ήταν αδιαίρετα έργα τέχνης και παρότι η κορνίζα ήταν προϊόν διαφορετικού τεχνίτη, συχνά θεωρούνταν ισότιμης τέχνης ως προς το ζωγραφικό έργο.

Η υπογραφή του “ALS IK KAN” (όπως μπορώ) προέρχεται από τη φλαμανδική ρήση όπως μπορώ, όχι όπως θα μπορούσα· σ’ αυτήν οφείλεται εν πολλοίς η φήμη του, αλλά και η σχετικά αδιαμφισβήτητη ταυτότητα των έργων του, μεταξύ των καλλιτεχνών της λεγόμενης Φλαμανδικής Σχολής.

Δεν κινήθηκε μόνο στην εκκλησιαστική ζωγραφική, ούτε στις μορφές, στα χρώματα ακόμα και στην τεχνική που οι προκάτοχοί του μας είχαν συνηθίσει. Και για αυτό ακριβώς ξεχώρισε και έμεινε στην ιστορία, κάνοντας αυτό το βήμα προς τα μπροστά.

Ο Γάμος των Αρνολφίνι (πίνακας γνωστός και σαν Το Πορτρέτο των Αρνολφίνι ή Οι αρραβώνες των Αρνολφίνι) είναι ελαιογραφία του Φλαμανδού ζωγράφου Γιαν βαν Άικ, που φιλοτεχνήθηκε το 1434 και σήμερα βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου. Θεωρείται ένα από τα πιο πρωτότυπα έργα στη Δυτική ιστορία της τέχνης κυρίως για την τεχνική του, αλλά και για το πλήθος αμφιλεγόμενων συμβολικών στοιχείων που περιλαμβάνει. Ο πίνακας απεικονίζει τον γάμο ή αρραβώνα ενός επιφανούς ζεύγους της πόλης Μπριζ, του Τζιοβάννι Αρνολφίνι και της γυναίκας του. Ο Αρνολφίνι ήταν έμπορος από την πόλη Λούκα, ο οποίος έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του στο Μπριζ, όπου και τάφηκε το 1472. Η γυναίκα που απεικονίζεται είναι η Τζοβάννα Τσενάμι, κόρη εμπόρου. Το έργο φιλοτεχνήθηκε πιθανότατα στο Μπριζ, όπου ο βαν Άικ εργαζόταν στην υπηρεσία του Δούκα της Βουργουνδίας από το 1425.

Τα έντονα περιγράμματα, η αυστηρή προοπτική και η τολμηρή απεικόνιση της ομορφιάς του ανθρώπινου σώματος που παρατηρείται στους φλωρεντινούς ζωγράφους του 15ου αιώνα αντικαθίσταται στο Βορρά από την εμμονή για αναπαράσταση των αληθινών λεπτομερειών του φυσικού τοπίου και των πραγμάτων. Εκπρόσωπος της Φλαμανδικής σχολής ο Γιαν Βαν Άικ, επιθυμούσε να αποδώσει με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια τον ορατό κόσμο, ενώ φημολογείται πως ο ίδιος εφηύρε την ελαιογραφία. Η ανάμειξη των χρωμάτων σε μορφή σκόνης με λάδι δημιούργησε πίνακες εντυπωσιακούς και παραστάσεις που μοιάζουν τραβηγμένες με φωτογραφικό φακό. Μια τέτοια έκφραση της πραγματικότητας αποτελεί «Ο αρραβώνας των Αρνολφίνι» (ή «Πορτραίτο των Αρνολφίνι»). Έχει ειπωθεί πως πρόκειται για μια προσωπογραφία-καταγραφή της σημαντικής στιγμής των αρραβώνων, όπως θα αναλάμβανε να κάνει σήμερα ένας συμβολαιογράφος. Ο Γιαν βαν Άικ κατάφερε χάρη στη νέα τεχνική να αποδώσει ρεαλιστικά την έννοια του βάθους αλλά και να συμπεριλάβει συμβολικά στοιχεία που προκάλεσαν κατά καιρούς αμφιλεγόμενες ερμηνείες.

Σύμφωνα με ορισμένους μελετητές της τέχνης, κρύβονται ορισμένοι συμβολισμοί πίσω από το έργο: τα ώριμα φρούτα δεν δηλώνουν παρά την έννοια της φθοράς και του θανάτου ή κατά άλλες θεωρίες την γονιμότητα και την πτώση του ανθρώπινου γένους από τον παράδεισο · πιο απλά αποτελούν ένδειξη πλούτου αφού η εισαγωγή τους στις Κάτω Χώρες ήταν ιδιαίτερα ακριβή. Το ένα και μοναδικό κερί που είναι αναμμένο συμβολίζει την ματιά του Θεού ή ενός ιερού φαντάσματος και το σκυλάκι αποτελεί σύμβολο συζυγικής πίστης ή ακόμα και την επιθυμία του ζευγαριού να αποκτήσει απογόνους. Τέλος, η επιλογή των χρωμάτων δεν είναι τυχαία αφού το κόκκινο συνδέεται με την σαρκική ένωση και την αγάπη, το πράσινο του φορέματος εκφράζει την ελπίδα και το λευκό κάλυμμα στα μαλλιά της κοπέλας την αγνότητά της. Μάλιστα, η νεαρή γυναίκα έχει μόλις τοποθετήσει το δεξί της χέρι στο αριστερό χέρι του Αρνολφίνι, ο οποίος ετοιμάζεται με το δεξί του χέρι να κρατήσει την σύζυγό του πλέον, σαν ένα τεκμήριο της ένωσής τους.

Ο ζωγράφος επιλέγει με δύο τρόπους να δηλώσει την παρουσία του τη στιγμή των αρραβώνων : αν παρατηρήσουμε καλύτερα το έργο, θα διαπιστώσουμε πως η μορφή του σχηματίζεται στον καθρέπτη που βρίσκεται στον τοίχο του δωματίου πίσω από το ζευγάρι, λαμβάνοντας την ίδια θέση με τους παρατηρητές, ενώ επιβεβαιώνει την νομική εγκυρότητα του γάμου με την λατινική φράση : «Johannes de Eyck fuit hic 1434» (Ο Γιαν Βαν Άικ ήταν εδώ 1434). Από ένα έργο του 15ου αιώνα θα ήταν παράλειψη η ανυπαρξία του χριστιανικού στοιχείου, γι’ αυτό και οι σκηνές περιμετρικά του καθρέπτη δεν είναι παρά ιερές εικόνες από τα πάθη του Χριστού για τις οποίες υποστηρίζεται πως ο Γιαν Βαν Άικ χρειάστηκε μεγεθυντικό φακό για να φιλοτεχνήσει.

Τα αρχεία αναφέρουν πως η Τζιοβάνα πέθανε το 1433. Άραγε πέθανε ενώ ακόμη ο πίνακας δεν είχε τελειώσει ή ήταν μια παραγγελία προς τιμήν της νεκρής συζύγου; Εάν πέθανε ενόσω ο πίνακας δεν είχε τελειώσει ακόμη, τότε σίγουρα έγιναν κάποιες μετατροπές σε ανάμνηση της εκλιπούσας όπως φαίνεται από το σβησμένο κερί….